سفال به عنوان مدرک مهم باستانشناسی در صورتی که در یک چهارچوب مناسب مورد بررسی، طبقهبندی و تبیین قرار گیرد؛ میتواند صرف نظر از ابعاد کاربردی اش، مفاهیمی چون انعکاس اندیشه، خلاقیت، ابتکار انسان و دورههای فرهنگی را مورد بازبینی قرار دهد. در این مقاله تحقیقی، با تمرکز ب چکیده کامل
سفال به عنوان مدرک مهم باستانشناسی در صورتی که در یک چهارچوب مناسب مورد بررسی، طبقهبندی و تبیین قرار گیرد؛ میتواند صرف نظر از ابعاد کاربردی اش، مفاهیمی چون انعکاس اندیشه، خلاقیت، ابتکار انسان و دورههای فرهنگی را مورد بازبینی قرار دهد. در این مقاله تحقیقی، با تمرکز بر مطالعه و دسته بندی سفال های نوسنگی محوطه قوشاتپه که طی فصل اول کاوش ۱۳۸۳ بدست آمده، به صورت منظم و روشمند ویژگیها و شاخصهای گونههای سفالی آن از جنبههای گوناگون بررسی شده است تا تداوم و گسست سنتها و سبکهای سفالی آن در این دوره با فازهای بعدی قوشاتپه روشن شود و در مجموع به این بحث پرداخته شده که آیا تداوم و گسستی بین فرهنگهای پیش از تاریخی این حوزه یعنی شرق آذربایجان با محوریت قوشاتپه با فرهنگهای پیرامون دریاچه ارومیه وجود دارد یا نه. فرآیند مطالعات ما نشان داد که تداوم سنت سفالی نه تنها در خود فازهای محوطه مذکور موجود است بلکه شاهد یک سنت گسترده سبکی و حتی تکنیکی بین این حوزه و دریاچه ارومیه هستیم.
پرونده مقاله
دوره نوسنگی را میتوان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیستمحیطی است. مطالعات باستان چکیده کامل
دوره نوسنگی را میتوان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیستمحیطی است. مطالعات باستانشناختی نشان میدهد که با هموار شدن عوامل مذکور، چندین منطقه در خاورنزدیک نوسنگیشدن را تجربه کردند و آذربایجان، جزء نواحی حاشیهای و نوسنگی این منطقه اشاعه و بازتاب کانونهای نوسنگی بود. بدین ترتیب که در مرحله واپسین نوسنگی گروههای غیر بومی نخستین بار دشتهای پیرامون دریاچه ارومیه را به عنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و دگرباره همین مرکز در گذر زمان خود کانون اشاعه به حومه گردید. دلایل مهم این امر را میتوان افزایش زیستگاهها و به تناسب آن افزایش جمعیت دانست که خود محرکی برای کوچ گروههایی از این جمعیت شد. اینان بیشتر ترکیبی از چراگردانان فصلی بودند که سایر نواحی دور از دریاچه را شناسایی کرده و در مناطق مستعد آن مستقر گردیدند. یکی از این نواحی دور از مرکز دشت مشکین شهر است که محوطه قوشاتپه شالوده و معرف نخستین استقرار آن است. در این مقاله، ضمن تشریح و تحلیل دوره نوسنگی در آذربایجان و بهویژه مناطق شرقی آن (استان اردبیل)، بر اساس دادههای قوشاتپه این نتیجه حاصل گردید که اولاً این محوطه از نظر زمانی در واپسین سده هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم ق.م توسط مردمان آشنا با فرهنگ نوسنگی دریاچه ارومیه شکل گرفت. ثانیاً از آن زمان تعامل و همگرایی پایدار و دایمی میان قوشاتپه و فرهنگهای دریاچه ارومیه حتی در دوره کلکولیتیک نیز تداوم یافت.
پرونده مقاله
سفال به عنوان یک ماده فرهنگی، مدرک مهمی در گاهنگاری نسبی و مطلق محوطهها و مقایسه آنها با یکدیگر است. بر مبنای مطالعات تطبیقی سفالهای شاخص قوشاتپه شهریری از منظر فرم و تزیین و آنالیز تعدادی از نمونهها با کمک ترمولومینسانس که مکمل روش نخست بود؛ این نتیجه حاصل گردید که چکیده کامل
سفال به عنوان یک ماده فرهنگی، مدرک مهمی در گاهنگاری نسبی و مطلق محوطهها و مقایسه آنها با یکدیگر است. بر مبنای مطالعات تطبیقی سفالهای شاخص قوشاتپه شهریری از منظر فرم و تزیین و آنالیز تعدادی از نمونهها با کمک ترمولومینسانس که مکمل روش نخست بود؛ این نتیجه حاصل گردید که از نظر زمانی فازهای تحتانی محوطه مذکور اواخر نوسنگی و گذر آن به کالکولیتیک قدیم را نشان میدهد که صرف نظر از این مسأله مقایسه تطبیقی سفالهای قوشاتپه نشـان داد که محوطه روابط فرهـنگی و اجتماعی پایداری بهویژه با حوزه دریاچه ارومیه از همین مقطع زمانی پایان نوسنگی تا دورههای بعدی داشته است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد