هدف پژوهش حاضر بررسی انتقادی اندیشه‌ها و تفاسیر نوین عبدالکریم سروش و نصر حامد ابوزید، در مورد رابطه دین و سیاست، دموکراسی و حقوق بشر است. سؤال اصلی پژوهش این است که سروش و ابوزید چگونه در مسائلی مانند رابطه دین و سیاست، دموکراسی و حقوق بشر، تفاسیر سنّتی دین در این حوزه‌ها را مورد انتقاد و چالش قرار می‌دهند؟ پژوهش بر این فرض استوار است که سروش و ابوزید با به‌کارگیری رویکردهای نوین غربی مانند هرمنوتیک، زمینه‌ساز طرح موضوعات جدیدی در حوزه اندیشه و عمل سیاسی مسلمان‌ها شده‌اند که با توجه به نیازهای جدید و شرایط متحول جامعه، سنّت‌گرایان را وادار به واکنش و تطابق بیشتر با مدرنیته قرار می‌دهد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که تفاسیر نوین اندیشمندان نوگرای اسلامی متأثر از فلسفه و اندیشه‌های غربی صورت گرفته بوده و با مبانی اسلامی مغایر است و بدین لحاظ از جهات مختلفی قابل نقد و بررسی است: نواندیشان دینی با درک غلط از فهم دین، باب هرگونه تفسیر و قرائت غلط از دین را گشوده‌اند؛ دانش‌های نوین غربی با استفاده از شعائر زیبا مانند حقوق شهروندی آزاد و تبلیغ دستاوردهای به ظاهر فریبنده جوامع سکولار به تبیین و تفهیم مفاهیم خود می‌پردازند؛ با توجه به روند رشد مدرنیته و مفاهیم پست مدرنیسم و همچنین مباحث نوین اجتماعی، فقه اصیل هرچه بیشتر با تحولات جدید تطابق یابد و اندیشمندان حوزه‌های اسلامی با اتخاذ رویکرد مناسب آکادمیک و علمی، برای مباحث روز دنیا آماده باشند.

پرونده مقاله

آشنایی علمای مسلمان با یافته‌های فکری و فلسفی نوین غربی، باعث ارائه تفاسیر بدیعی از قرآن و مفاهیم اسلامی شد .نصر حامد ابوزید یکی از نوگرایان دینی است که تحت تأثیر مکاتب نوین مانند هرمنوتیک فلسفی به بازسازی اندیشه دینی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر بررسی اندیشه‌های نوین ابوزید در خصوص مباحث دینی و به خصوص قرآن است.در این راستا این سؤال مطرح می‌شود که نوگرایی دینی در اندیشه ابوزید چه تاثیری بر درک مفهوم ماهیت قرآن در اندیشه ایشان داشته است؟این فرضیه مطرح می‌شود که ابوزید متأثر از مکاتب نوین غربی، دیدگاه خود را در تقابل با اندیشه سنت‌گرایان حوزه دین قرار داده است. از نظر وی باید با بازسازی اندیشه دینی هر آنچه با مقتضیات عصر ما سازگاری ندارد،کنار گذاشته شود.در این راستا ابوزید مباحث جدیدی در باب اندیشه دینی،مخصوصاً قرآن،مفهوم وحی،و غیره مطرح کرده است که پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده‌های تاریخی به بررسی مهمترین آنها بپردازد. پرونده مقاله