ساختار فضایی و مطلوبیت دسترسی به تسهیلات و خدمات گردشگری در میزان جذب گردشگر و توسعه پایدار و متوازن یک محور گردشگری نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار فضایی محور گردشگری زنجان.طارم. ماسوله؛ تحلیل موانع ساختاری و تسهیل گرها در راستای پیاده سازی برنامه ریزی فضایی، همچنین تحلیل وضعیت بهره مندی ظرفیت منابع و دسترسی خدمات و تسهیلات گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی؛ روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا کیفی، تکنیک کوپراس و نرم افزار GIS با مدل IDW می باشد. یافته ها نشان می دهد؛ ساختار فضایی این محور درگیر موانع ساختاری و نیروهای بیرونی؛ همچنین دارای عرصه های عملکردی( پتانسیل و تسهیل گرها) در راستای پیاده سازی برنامه ریزی فضایی می باشد که دو مرکز شهری زنجان با 6/89 و رتبه اول و ماسوله با 1/88 رتبه دوم دارای بهره مندی نسبتا مطلوب از نظر ظرفیت منابع و دسترسی خدمات و تسهیلات گردشگری و مرکز روستایی شیت- ولیدر رتبه سوم، بهره مندی متوسط با 9/47، مرکز تهم با 6/ 10رتبه 4، مرکز شیرین سو با 6/10 رتبه 5 و نهایتا مرکز شیلاندر با 2/9 رتبه 6 که سطح بهره مندی ضعیف دارد. به عبارتی؛ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻣﺮاﻛﺰ اﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﻫـﺎی اﻃـﺮاف، از مطلوبیت خدمات و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺤﻮرﻫﺎی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و نابرابری فضایی تسهیلات و خدمات در این محور گردشگری ناشی از فقدان برنامه ریزی فضایی در فعالیت گردشگری این محور است. پرونده مقاله

شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبه‌ها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخص‌های کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری از دیدگاه گردشگران پرداخته است. پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر پارادایمی در زمره پژوهش های کمی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای )مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر؛ گردشگران مناطق پنج گانه شهر اردبیل است. حجم نمونه از فرمول کوکران جهت تکمیل پرسشنامه ها 384 نفر محاسبه و با روش نمونه گیری تصادفی توزیع گردید. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها؛ در گام اول با بررسی پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل؛ از نرم‌افزار (GIS) از استفاده گردید. در گام دوم، تجزیه و تحلیل نتایج پرسشنامه گردشگران (با پایایی 738/0 در ضریب آلفای کرونباخ و روایی 721/0؛ روش فرم موازی) با نرم‌افزار SPSS و بررسی تفاوت رتبه معناداری معیارهای کیفیت محیطی شهر اردبیل از طریق آزمون فریدمن تحلیل شد. همچنین، سنجش و رتبه‌بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری با استفاده از تکنیک Vikor در نرم افزارEXCEL انجام شده است. نتایج بررسی تفاوت رتبه عوامل کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری در شهر اردبیل نشان داد که بطور کلی شاخص خدمات عمومی شهری با میانگین عددی 00/4 رتبه اول و شاخص محیط زیست شهری با میانگین عددی 87/3 رتبه دوم را از نظر بازدیدکنندگان دارد. همچنین؛ در بحث رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری؛ نابرابری وجود دارد؛ بطوریکه عناصر و جاذبه‌های منطقه دو که بیشتر از نوع طبیعی- تفریحی هستند؛ با مقدار عددی صفر در الویت اول و بالاترین رتبه هستند و جاذبه‌های منطقه چهار با مقدار عددی 752/0 در در پایین ترین رتبه و اولویت‌ آخر از نظر گردشگران قرار دارند که این یافته ها، راهنمای مناسبی جهت آسیب شناسی، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌ مناسب توسعه شهری محدوده مورد مطالعه با محوریت گردشگری خواهد بود. پرونده مقاله