اتّفق کثیر من الدراسات اللسانیة النصیة علی کون خاصیة الإتّساق ظاهرة فعالیة، لأنّ الإتساق یعتبر شرطاً ضروریاً لتحقیق نصیّة النص، من خلال الدور الکبیر الذی تؤدّی أدواتها فی ربط عناصر النص الشکلیة ربطاً یضمن له استمراریة المعنی ویساهم فی تماسُکه ویُقدّم هالیدای و رقیّة حسن نموذجاً لهذه الأدوات باعتبارها مصدراً اساسیاً للإتّساق النصّی؛ لما لها دورٌ اساسیٌ فی بیان کیفیّة ترابط الجُمل، لأنّ فهمَ بعض العناصر فی الجملة یتمّ بعد الرجوع إلی جملة أخری سابقة أو لاحقة وهذه الأدوات هی الربط المُعجمی وأدوات الوصل والحذف والإحالة. وأما تقوم هذه الدراسة علی رصد عددٍ من عناصر الإتساق الّذی قدّمه الباحثان هالیدایورقیة حسن فی إحدی القصائد الشعریة التی أنشدها الشاعر العراقی سعدی یوسف(1934ق) وهی قصیدة مجاز وسبعة أبواب من أطول قصائد الشاعر وهو نصٌّ یتعاملُ مع ما وقع فیه من حوادث هامّة. نکشف فی هذه القصیدة علی المنهج الذی یتبعه هذا البحث هو التوصیفی- التحلیلی عن آلیّات الاتساق من خلال تقسیم الإتّساق إلی ثلاثة المحاور التی تتمثّل فی الإتّساق الصوتی والإتّساق المُعجمی والإتّساق النحوی. پرونده مقاله

این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی در دو حوزة ساختار و محتوا رمان الّذین یحترقون از نجیب کیلانی(1931-1935) نویسندة معاصر مصری را بر اساس مکتب رئالیسم مورد ارزیابی قرار داده است. قسمت محتوایی شامل مسائل اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی است که در رمان نویسنده به آن‎ها توجّه نشان داده است و در بخش ساختاری نیز بازتاب برخی عناصر داستانی موجود در رمان چون: شخصیّت‎ها، زاویة دید، زبان کاربردی و گفتگو از منظر مکتب رئالیسم مورد ارزیابی قرار گرفته است. از مهم‌ترین دستاوردهای جستار در بخش محتوایی رمان مذکور این است که نویسنده به مسائلی چون: آزادی، زن، ازدواج، طلاق، عدالت، فقر، مسائل اخلاقی و ... که از ویژگی‎های مکتب رئالیسم است، توجّه نشان داده‎ است و در قسمت ساختاری رمان، عنصر شخصیّت اهمیّت بیشتری نسبت به سایر عناصر دارد و خواننده می‎تواند با خواندن داستان، نسبت به شخصیّت‎ها احساس عشق، علاقه یا تنفر کند و از رهگذر آن با جامعه ارتباط برقرار کند. رمان الّذین یحترقون از نظر داستانی ساختار منسجمی دارد که بیشتر با دو شیوة ‎‎‎روایت دانای کل و اول شخص به بیان نابرابری‎ها، بی عدالتی‎ها و مسائل اجتماعی و اخلاقی جامعه می‎پردازد. پرونده مقاله