جوامع امروزی خواه ناخواه در معرض شرایطی قرار دارند که به واسطۀ فرایند پیچیدۀ جهانی شدن پدیدار گشته و ساحت های گوناگون آن ها اعمّ از اقتصاد، فرهنگ و سیاست متأثر از آن است. هرگونه سخن دربارۀ جنبش های نوپدید دینی، از آن رو که به مثابۀ پدیده هائی جهان محلی از امکانات برآمده از جهانی شدن برای پیشبرد اهدافشان بهره می گیرند و در معرض دگرگونی آموزه هایشان از رهگذر تعاملات جهانی نیز هستند ، بدون ملاحظۀ چشم اندازی جهانی ممکن نیست. بسیاری از جنبش های نوپدید دینی در ژاپن، در بستر انقلاب فناوری اطلاعات و قرارگرفتن در معرض دادوستدهای اطلاعاتی جهان جهانی شده، خود را با اقتضائات جهانی شدن تطبیق داده اند و حتی اگر در مواردی (نظیر آئوم شینریکیو) در مخالفت با جهانی شدن گام برداشته اند، اما هم‌زمان از ظرفیت های آن نیز استفاده کرده اند. برخی از جنبش های نوپدید دینی ژاپنی در عصر پساآئومی (نظیر کاگامیکیو) ، نه تنها جویای توامان هویت جهانی و هویت محلّی اند، بلکه با ظاهرشدن در کسوت نوعی فرا-دین جهانی، خود را با اقتضائات برآمده از جهانی شدن تطبیق داده اند و معطوف به هر دو امر دینی و امر سکولار در عرصه های محلّی و جهانی شده اند. پرونده مقاله

در این مقاله آرای ساموئل آیزنشتاد در شرح ظهور بینش‌های متعالی در ادیان عصر محوری، به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. آیزنشتاد مهم‌ترین دگرگونی دینی در عصر محوری را ظهور بینش‌های متعالی در ادیان یهودی، کنفوسیوسی، هندوئی و بودائی می‌داند. بنا به ارزیابی‌های او، بینش‌های متعالی ناظر به تمایز میان دو عرصۀ نظم متعالی (پالوده) و نظم دنیوی (آلوده) بودند و کوشش برای رفع تنش میان آن‌ها منجر به نهادینه‌شدن چند جهت‌گیری مختلف در ادیان عصر محوری شد: جهت‌گیری این‌جهانی (انجام درست امورات دنیوی) در دین کنفوسیوسی؛ جهت‌گیری آن‌جهانی (کناره‌گیری از امور دنیوی به منظور رستگاری) در ادیان هندوئی و بودائی؛ جهت‌گیری توامان این‌جهانی و آن‌جهانی (قوانین شریعت‌مدار، جهت‌گیری نیایشی، دستورالعمل‌های آئینی و مَنهیات اخلاقی) در دین یهودی. در نظر آیزنشتاد نهادینه‌شدن این رویکردها منجر به بازسازی نظام دنیوی در برخی جنبه‌ها شد: پدیدارشدن حاکمان سکولار که در برابر نظام متعالی پاسخگو و در برابر اَعمالشان مسؤول بودند؛ و مجزاشدن هویت جمعی مبتنی بر تقدّس از هویت‌های مبتنی بر مدنیّت و خاستگاه مجزا. پرونده مقاله