بررسی نام واژه های حیوانات در ضرب المثل های لکی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی
یوسف علی بیرانوند
1
(دانش‌آموختۀ دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.)
قاسم صحرائی
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.)
کلید واژه: لرستان, ضربالمثل, قوم لک, زبان لکی, نام‌واژه‌های حیوانات,
چکیده مقاله :
ضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سایر اقوام، ضربالمثل هایی وجود دارد. قوم لک از جمله اقوام ایرانی است که در استان هایی مانند لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان و... زندگی می کنند و به زبان لکی که یکی از زبان های بازمانده از زبان پهلوی است، سخن می گویند. نام واژه های حیوانات در ضربالمثل های این زبان نمودی پررنگ دارد. این موضوع می تواند بیانگر زندگی در کوهستان و ارتباط با حیوانات باشد. در این پژوهش کوشیده ایم نام‌واژه های حیوانات را در ضرب‌المثل‌های لکی به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین نخست آنها را آوانگاری کرده ایم و ترجمۀ آنها را به زبان فارسی نوشته ایم؛ سپس جایگاه کاربرد آنها را مورد بررسی قرار داده ایم؛ سرانجام مثل های معادل آنها را که در زبان فارسی و یا دیگر گونه های زبان های ایرانی وجود داشته است، آورده ایم.
Proverbs are short and pithy sentences which have abundant uses and are used by people to persuade each other. Each of the Iranian tribes has themselves proverbs, they have made them for their relationship with each other and sometimes with their nature. Among the people of Lak, like other people, there are proverbs. The Lak is one of the Iranian tribes that live in provinces such as Lorestan, Ilam, Kermanshah, Hamedan and so on. The people of Lak speak the Lak language, which is one of the surviving languages of the Pahlavi language. The names of Animals are prominent in the proverbs of this language. This subject can indicate who they live in the mountains and relationship with animals. In this research, we have tried to study the names of animals in Laki proverbs by descriptive-analytical and field methods. So first we have written phonetics them, then translated them to Persian language and examined the position of their use. Finally, we have given equivalent proverbs that existed in Persian or other types of Iranian languages.
1- امانی، رضا و رضائی، زهرا و خوشناموند، زهرا. (1396). «روش شناسی و ارزیابی ترجمه های قرآن کریم در برگردان ضرب المثل های اخلاقی قرآن همراه با ترجمه های پیشنهادی». مجلۀ مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، 1(4)، 23- 1.
2- بیرانوند، یوسفعلی و زهره وند، سعید. (1399). «فرایند تغییرات واجی در انتقال از زبان پهلوی به لکی». فصلنامۀ ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، 6(1)، 20- 1.
3- حکمت، علی. (1387). امثال قرآن. چاپ سوم. آبادان: پرستش.
4- خرایی، کبری. (1392). «کشاورزی در آیینۀ ضرب المثل ها و کنایات بخش خزل». مجلۀ فرهنگان، 14(1)، 61- 41.
5- خسروی، کبری و فتحی ایرانشاهی، طیبه و کرمپور، علی. (1396). «بررسی تطبیقی ضرب‌المثل‌های عربی و لکی». فصلنامۀ ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، 7(4)، 80- 63.
6- دهخدا، علی اکبر. (1363). امثال و حکم. چاپ ششم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
7- ذوالفقاری، حسن. (1386). «هویت ایرانی و دینی در ضرب المثل های فارسی». مطالعات ملی، 8(2)، 53- 27.
8- ذوالفقاری، حسن. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب المثل های ایرانی. 2 جلد. تهران: معین.
9- سعدی، مصلحالدین. (1385). کلیات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: انتشارات هرمس.
10- شکورزاده، ابراهیم. (1372). ده هزار مثل فارسی و بیست و پنج هزار معادل فارسی آنها. چاپ اول. مشهد: آستان قدس رضوی.
11- عالی پور خرمآبادی، کامین. (1384). دستور زبان لکی: ضرب المثل ها و واژه نامه. چاپ اول. خرمآباد: افلاک.
12- عسکری عالم، علیمردان. (1389). ضربالمثلها و تکبیتهای سور و سوگ زبان لکی. چاپ اول. خرم آباد: انتشارات شاپورخواست.
13- متقی زاده، عیسی و نیکوبخت، الهام. (1393). «مقایسۀ ضرب المثل های فارسی و عربی با موضوع سخن از لحاظ واژگانی، نحوی، بلاغی و معناشناسی». مجلۀ ادبیات تطبیقی، 6(1)، 321- 295.
14- مولوی، جلال الدین. (1390). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. چاپ پنجم. تهران: انتشارات هرمس.
15- ناصرخسرو، ابومعین. (1384). دیوان ناصرخسرو. تهران: انتشارات پیمان.
16- نجفزاده قبادی، امیدعلی. (1391). ادبیات عامۀ لکی. چاپ اول. خرمآباد: انتشارات شاپورخواست.
منابع لاتین
17- Abrams, M, H; Harpham, G, (2012), A Glossary of Literary Terms, Tenth Edition, Boston: Wadsworth publication.
18- Baldick, Chris, (2001), The Concise Oxford Dictionary of Lterary terms, Oxford University.
19- Maser, Martin H, (2007), The facts on file Dictionary of proverbs, Second edition, Infobase Publishing.
20- Mieder, Wolfgang, (2004), Proverbs, London: Greenwood Press.
منابع اینترنتی
21- لغت نما. (3 آبان 1399). «هپلوک». سایت www.loghatnama.ir به نشانی
https://loghatnama.ir/%d9%87%d9%8e%d9%be%d9%84%d9%88%da%a9/
_||_