تاریخ تحول شرکت های چند ملیتی

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

علی اصغر آقایی ¹ ( دانشجوی مقطع دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق ، دانشکده حقوق،الهیات و علوم سیاسی ، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران )
محمد رضا پاسبان ² ( عضو هیأت علمی مدعو گروه حقوق خصوصی واحد علوم وتحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1392/02/02 تاریخ پذیرش : 1392/05/13 تاریخ انتشار : 1392/10/01

کلید واژه: جهانی شدن, اقتصاد سیاسی, وابستگی متقابل, شرکت های چند ملیتی, ماهیت انحصاری, مسؤولیت بین المللی,

چکیده مقاله :

با شکل گیری مفهوم دولت – ملتدر قرن هفدهم میلادی، این بازیگر همواره به عنوان تنها تصمیم ساز و مسؤول رشد و توسعه در عرصه های مختلف، مطرح بوده است. تحقق این هدف در محیطی دنبال شد که در آن انباشت ثروت و قدرت از مزیت بالایی برخوردار بود. بنابراین دولت ها کوشیدند تا با بهره برداری از قدرت خود، زمینه کسب ثروت را فراهم آورند. در این راستا ابتدا دولت های استعماری با گسترش نفوذ خود به سرزمین های تحت سلطه، از منابع آنها برای پیشرفت صنایع خود بهره برداری کردند. کشورهای صنعتی، ابتدا شرکت هایی را تأسیس و مورد حمایت قرار دادند تا زمینه ی تحقق اهداف آنها در خصوص بهره برداری از منابع سایر سرزمین ها فراهم شود. با گذشت زمان و به واسطه فرایند انباشت سرمایه و ثروت ، این شرکتها نیز همانند سایر بخش های جهان در حال تحول و توسعه و متناسب با تغییرات حادث شده، تلاش کرده اند تا پویایی خود را حفظ کنند تا از روند رقابت جهانی خارج نشوند. بر این اساس اگر در آغاز پیدایش شرکت های چند ملیتی، رقابت و تلاش برای دستیابی به منابع و بازارهای مصرف بیشتر، خصوصیت بارز آن بود، اما در ادامه ی مسیر ، به دلیل ماهیت انباشت سرمایه و تغییرات حادث شده در عرصه ی جهانی، همچون ورود بازیگران جدید که خواهان سهمی در معادلات اقتصادی جهانی بودند، زمینه را برای ایجاد انحصار در بخش سرمایه فراهم کرد. در این میان شرکت های آمریکایی که به دلیل دور بودن از سیر حوادث پرهزینه تاریخی از قبیل جنگ جهانی اول و دوم آسیبی ندیده بودند، در مسیر ادغام سرمایه ها و تشکیل شرکت های چند ملیتی پیش قدم شدند. دوره ی بعد از جنگ جهانی دوم، با تغییراتی در عملکرد شرکت های چند ملیتی همراه شد به نحوی که شرکت های چند ملیتی از انحصار آمریکا خارج شدند و شرکت هایی از اروپا و ژاپن وارد رقابت جهانی با شرکت های آمریکایی شدند. ماهیت جهانی شدن، زمینه رشد و توسعه هر چه بیشتر این شرکت ها را فراهم ساخت. هدف تحقیق پیش رو، بررسی سیر تحول مفهومی و کارکردی شرکت های چند ملیتی به منظور شناخت هر چه بیشتر نحوه ی فعالیت و اثرات این بازیگران بین المللی می باشد.

چکیده انگلیسی:

By forming national state concept in the seventeenth century, this factor has always been the only mechanism responsible for the growth and development in various fields. Reaching this goal was followed in the field which Accumulation of wealth and power had a great advantage, so the governments tried to gain wealth by harnessing their powers. In this regard, the colonial government, by expanding the influence of colonialism, exploited their resources to improve their craft. Industrial countries first supported and established companies to provide field to achieve their goals in terms of resource utilization on other lands. After passing time, through the processes of capital and wealth accumulations, such countries like other parts of the world are developing and according to occurred events, have tried to maintain their mobility not to be out of the global competition. According to this fact , if at the Beginning of transnational corporations, competition and attempt to achieve sources and more market was the distinctive feature , but then due to innate of capital accumulation and occurred  changes in the international arena , Such as the entry of new players who want to contribute to the global economic equations, provided the groundwork for the creation of a monopoly in the sector. There American countries due to being far from Course of historical events such as costly World War 1and 2 remained undamaged, prioritized in the integration of capital and multinational companies.  The period after World War II, was associated with changes in the performance of multinational corporations, as America was excluded from the monopoly of multinational companies and international companies from Europe and Japan started to compete with American companies and provided The nature of globalization, development and growth of such companies. The present study aimed at reviewing Conceptual and functional evolution of multinational companies to understand more about the effects of these international starring.