تاریخ تحول شرکت های چند ملیتی
الموضوعات : فصلنامه تاریخعلی اصغر آقایی 1 , محمد رضا پاسبان 2
1 - دانشجوی مقطع دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق ، دانشکده حقوق،الهیات و علوم سیاسی ، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
2 - عضو هیأت علمی مدعو گروه حقوق خصوصی واحد علوم وتحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: جهانی شدن, اقتصاد سیاسی, وابستگی متقابل, شرکت های چند ملیتی, ماهیت انحصاری, مسؤولیت بین المللی,
ملخص المقالة :
با شکل گیری مفهوم دولت – ملتدر قرن هفدهم میلادی، این بازیگر همواره به عنوان تنها تصمیم ساز و مسؤول رشد و توسعه در عرصه های مختلف، مطرح بوده است. تحقق این هدف در محیطی دنبال شد که در آن انباشت ثروت و قدرت از مزیت بالایی برخوردار بود. بنابراین دولت ها کوشیدند تا با بهره برداری از قدرت خود، زمینه کسب ثروت را فراهم آورند. در این راستا ابتدا دولت های استعماری با گسترش نفوذ خود به سرزمین های تحت سلطه، از منابع آنها برای پیشرفت صنایع خود بهره برداری کردند. کشورهای صنعتی، ابتدا شرکت هایی را تأسیس و مورد حمایت قرار دادند تا زمینه ی تحقق اهداف آنها در خصوص بهره برداری از منابع سایر سرزمین ها فراهم شود. با گذشت زمان و به واسطه فرایند انباشت سرمایه و ثروت ، این شرکتها نیز همانند سایر بخش های جهان در حال تحول و توسعه و متناسب با تغییرات حادث شده، تلاش کرده اند تا پویایی خود را حفظ کنند تا از روند رقابت جهانی خارج نشوند. بر این اساس اگر در آغاز پیدایش شرکت های چند ملیتی، رقابت و تلاش برای دستیابی به منابع و بازارهای مصرف بیشتر، خصوصیت بارز آن بود، اما در ادامه ی مسیر ، به دلیل ماهیت انباشت سرمایه و تغییرات حادث شده در عرصه ی جهانی، همچون ورود بازیگران جدید که خواهان سهمی در معادلات اقتصادی جهانی بودند، زمینه را برای ایجاد انحصار در بخش سرمایه فراهم کرد. در این میان شرکت های آمریکایی که به دلیل دور بودن از سیر حوادث پرهزینه تاریخی از قبیل جنگ جهانی اول و دوم آسیبی ندیده بودند، در مسیر ادغام سرمایه ها و تشکیل شرکت های چند ملیتی پیش قدم شدند. دوره ی بعد از جنگ جهانی دوم، با تغییراتی در عملکرد شرکت های چند ملیتی همراه شد به نحوی که شرکت های چند ملیتی از انحصار آمریکا خارج شدند و شرکت هایی از اروپا و ژاپن وارد رقابت جهانی با شرکت های آمریکایی شدند. ماهیت جهانی شدن، زمینه رشد و توسعه هر چه بیشتر این شرکت ها را فراهم ساخت. هدف تحقیق پیش رو، بررسی سیر تحول مفهومی و کارکردی شرکت های چند ملیتی به منظور شناخت هر چه بیشتر نحوه ی فعالیت و اثرات این بازیگران بین المللی می باشد.
_||_
