کاربست رویکردهای نظری جامعه‌شناسی در تاریخ شفاهی

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

محسن کاظمی ¹ (دانشجوی دکتری ،گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحـد علوم ;و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)
مرتضی نورائی ² (استاد تمام گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)
رضا شعبانی صمغ‌آبادی ³ (استاد تمام گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحـد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/11/29 تاریخ پذیرش : 1399/12/13 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: زبان‌شناسی, انسان‌شناسی, تاریخ شفاهی, مردم‌شناسی, فرهنگ‌نگاری,

چکیده مقاله :

بینارشته‌ای بودن تاریخ شفاهی موجب شده است، تا کاربست‌ها و کارکردهای نظری و عملی دیگر رشته‌های علوم انسانی، به‌ویژه علوم اجتماعی در این گونه تاریخ‌نگاری مورد توجه قرار بگیرد. برای مطالعات جامعه‌شناختی رویکردهای متعددی برشمرده‌اند، رویکرد زبان‌شناسی و انسان‌شناسی از جمله آنها هستند. زبان‌شناسی امروزه یک رشته کاملاً اندیشناک است، که در پی ساختن و یافتن نشانه‌ها، معناها و مفاهیم عمیق‌تر از انسان، اندیشه رفتار، عملکرد و احساس اوست. انسانی با هزارتوی ناشناخته که شاید بتوان با علم انسان‌شناسی‌ کمی (ذره‌ای) معرفت از اندرون و برون‌اش به دست آورد. تاریخ شفاهی به‌عنوان یک پدیده مرتبط با انسان، درباره انسان و جهان انسان؛ راهی برای انتقال پیام‌ها، معناها و روایت‌هایش می‌جوید، که از دهلیز زبان می‌گذرد. انسان صاحب زبان است، و زبان به مفهوم اندیشه در ساخت جامعه و نهادهای انسان نقش ایفا می‌کند. انسان در محیط باورها، مراسم، آئین‌ها، فولکلورها، و نهادهای برساخته اجتماعی و فرهنگی محصور است. شناخت چنین انسانی نیازمند زبان، معناها، نشانه‌ها و نمادهایی است که با مطالعات زبان‌شناسی و انسان‌شناسی، تا حدودی رفع می‌شود. بررسی برخی کارکردها و مفاهیم زبان‌شناختی در کنار آرا و نظریه‌های انسان‌شناسی بر جلوه‌های تاریخ شفاهی خواهد افزود. در این نوشتار کوشش خواهد شد به شیوه استنباطی و تبیینی، و با ارائه مباحث مقدماتی در خصوص زبان‌شناسی و انسان‌شناسی مسیر تأمل و تعمق بر جنبه‌های نادیده تاریخ شفاهی گشوده شود.

چکیده انگلیسی:

Oral history as an interdisciplinary field has made the pragmatics and theoretical functions of other disciplines ‎of humanities, particularly social sciences, being noted in this kind of historiography. There are several approaches ‎for sociological studies; such as linguistics and anthropology. These days linguistics is a totally apprehensive ‎discipline that is in search of constructing and finding deeper signs, meanings and concepts of human, and the ‎thought, behavior, act and sensation of his/her. A human with his unknown labyrinth that anthropology might ‎reveal some (a bit) knowledge of his/her inner and outer world. ‎Oral history as a phenomenon related to human, about human and his/her world; is about to find a way to ‎transfer his/her messages, concepts and narratives that pass through the language. Human owns the language and ‎language as a thought plays its role in the structure of society and human institutions. Human is surrounded by ‎his/her believes, costumes, folklores and the sociocultural institutions. Identifying this human needs a language, ‎meanings, signs and symbols that can attained to some degree through linguistic and anthropological studies. ‎Studying some functions and linguistic concepts beside anthropological ideas and theories can reveal more aspects ‎of oral history. This paper tries represent a way for hesitation on unknown aspects of oral history based on ‎perceptive and explanatory methodology and presenting introductory discussions on linguistics and anthropology. ‎