بررسی اثر تنظیم‌کننده‌های رشد بر کالوس‌زائی گیاه داروئی Momordica charantia L.
محورهای موضوعی : گیاهان دارویی
رقیه اصغرزاده
1
(
1کارشناس‌ارشد، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
)
حسین مرادی
2
(
2استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
)
قربانعلی نعمت زاده
3
(
3استاد، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
)
علی قنبری
4
(
کارشناس‌ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
)
کلید واژه: تنظیم‌کننده رشد, کشت بافت, خربزه تلخ, کالوس‌زائی,
چکیده مقاله :
گیاه داروئی خربزه تلخ (Momordica charantia L.) متعلق یه تیره کدو، گیاهی گرمسیری، چند ساله و سرشار از آهن، فسفر و ویتامین Aو C است. با توجه به اهمیت اقتصادی و نیز محدود بودن این گونه گیاهی در ایران، روش کشت بافت علاوه بر زمینه پایه‌ریزی تحقیقات مولکولی، راه مناسبی برای تولید و تکثیر تجاری آن می‌باشد. در این تحقیق بذرهای گیاه از منطقه زابل در سال 1392 جمع‌آوری و آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل ریزنمونه (برگ، میانگره، گره با میانگره)، در سطوح مختلف توفوردی (2,4-D) با غلظت‌های صفر، 25/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر و بنزیل آدنین (BA) با غلظت‌های 25/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. پس از گذشت سه ماه به‌ترتیب : طول، عرض، ارتفاع، درصد کالوس‌زایی، رنگ کالوس، وزن‌تر و خشک آن اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در تمامی صفات اندازه‌گیری شده غلظت‌های مختلف هورمون‌های BA, 2, 4-D و نوع ریزنمونه و اثر متقابل آنها اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد داشتند. به‌طوری‌که بیشترین عرض، طول، وزن تر و خشک کالوس در ترکیب تیماری (mg/l 1) BA به همراه (mg/l 25/0) 2,4-D مشاهده گردید و برهمکنش هورمون (5/0 mg/l) BA و (۲۵/۰ mg/l) 2,4-D بر روی ریزنمونه برگ نسبت به سایر فاکتورها اثر بهتری بر ارتفاع کالوس داشته‌اند. همچنین تمامی غلظت‌های 2,4-D و BA در ریزنمونه‌های برگ، صد در صد کالوس‌زائی را به‌همراه داشته و بیشترین کالوس‌های تولید شده به رنگ سبز زرد بوده‌اند.
Momordica charantia L. (Bitter melon) is a perennial tropical plant belongs to Cucurbitaceae family , in rich of iron, phosphorus , vitamins A and C which has an economic importance, but according to limitations dispersal of this plant in Iran, tissue culture technique is suitable for the mass production of plant seedlings. In this research, the seeds of plant were collected from Zabol area in 2013 and the factorial experiment were done in a completely randomized design at three replications with three factors including explants type (leaves, inter nodes, nodes plus internodes) and phytohormone concentrations (2, 4-D at concentrations of 0, 0.25, 0.5 mg per liter and Benzyl adenine (BA) with concentrations of 0.25, 0.5 and 1 mg per liter), were done in GABIT Tissue culture lab. After three months the length, width, height, percentage of callus, callus color, fresh weight and dry weight were measured, respectively. Variance analysis were showed that, all characteristics in different concentration of BA, 2, 4-D and type of explants and their interaction were observed significant (P<1%). So the maximum width, length, fresh weight and dry weight of callus observed in combination treatment BA (1 mg/l) with a 2, 4-D (0.25 mg/l), interaction between hormone (0.5 mg/l) BA and (0.25 mg/l) 2, 4-D. on leaf explants callus height had a better effect than other factors. Also all concentrations of 2, 4-D and BA had 100 % callus induction in leaf explants, and the most callus have been green and yellow.
_||_
