پهنه بندی و اولویت بندی بافت حوزه 6 شهر کرمان در برابر زلزله با استفاده از تکنیک های سنجش از دور

محورهای موضوعی : ژئو مورفولوژی

مریم نوحه سرا ¹ , ملیحه ذاکریان ² , سید علی المدرسی ³ , مصطفی خبازی ⁴ , محمد حسین سرایی ⁵

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یزد ،دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، یزد، ایران
3 - استاد ژئومورفولوژی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران.
4 - دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه شهید باهنر کرمان. کرمان، ایران.
5 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد. یزد، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/11/03 تاریخ پذیرش : 1402/01/22 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: زلزله, آسیب پذیری, سنجش از دور, بافت فرسوده, طبقه بندی ماشین بردار,

چکیده مقاله :

امروزه آسیب‌پذیری شهرها و به خصوص بافت‌های قدیمی و فرسوده در برابر زلزله، به عنوان مسئله مهمی پیش روی متخصصان مخاطرات محیطی قرار گرفته است. طبق گزارش سازمان ملل در سال 2003 میلادی کشور ایران در بین کشورهای جهان رتبه نخست را در تعداد زلزله‌های با شدت 5.5 ریشتری دارد و جز ده کشور بلاخیز و ششمین کشور زلزله‌خیز دنیا است، کمربند زلزله 90 درصد از خاک کشور ما را دربرگرفته است و در این میان شهر کرمان به لحاظ قـرار‌گیـری در زون تکتونیکی ایران مرکزی و دارا بودن گسل‌ها و شکستگی‌های بزرگ و عمیق از نظر زمین‌شناختی می‌توانـد منشاء بحران‌های عظیم، خسارات و تلفات شدید باشد؛ لذا در این پژوهش ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای ASTER سال 2007 به شناسایی بافت‌های فرسوده شهر کرمان با استفاده از SVM پرداخته شد.در این بررسی با ضریب کاپای 76 درصد برای تمامی طبقات تعیین شده و ضریب کاپای 59 درصد بافت فرسوده شهر کرمان شناسایی گردید. نتایج نشان داد که روش طبقه‌بندی ماشین-بردار پشتیبان توانایی تشخیص نزدیک به 75 درصد از بافت فرسوده محدوده را دارا می باشد و روش SVMدر شناسایی حوزه شِش بافت فرسوده شهری بسیار مناسب عمل کرده است.

چکیده انگلیسی:

Today, the vulnerability of cities and especially old and worn-out structures against earthquakes is an important issue for environmental risk experts. The city of Kerman, due to its location in the tectonic zone of central Iran and having large and deep faults and fractures from a geological point of view, can be the source of huge crises, severe losses and casualties; Therefore, in this research, first, by using ASTER satellite images of 2007, the worn-out tissues of Kerman city were identified using SVM. In this study, the kappa coefficient of 76% was determined for all classes, and the kappa coefficient of 59% of the worn-out tissue was determined. The city of Kerman was identified. The results showed that the support vector machine classification method has the ability to detect nearly 75% of the worn-out fabric of the area, and the SVM method has worked very well in identifying the six areas of worn-out urban fabric.

منابع و مأخذ:

1- اکبرپور، محمد و دیگران (1389): استفاده از راهبردهای مناسب تکنیک در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده مطالعه موردی محله سیروس تهران، جغرافیا و برنامه­ریز محیطی، شماره 40.

2- بافت فرسوده و سیاست­های بهبود کیفیت مسکن"، فصل­نامه شهرسازی معماری آبادی. سال هفدهم، شماره 55، شماره بیستم دوره جدید، (1386): شفیعی نسب و کلابی فر.

3- باندز، مایکل (1395): نظریه اجتماعی شهری، ترجمه صدیق سروستانی، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.

4- پور احمد، احمد و محمد حسین تجلی (1379): نقش توان­های توریستی در توسعه اقتصادی شهرستان کرمان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 17-32 .

5- پور احمد، احمد (1377): جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان، انتشارات مرکزی کرمان شناسی، چاپ اول.

6- پورکرمانی، م و مهر آرین، (1377): لرزه خیزی ایران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

7- جهان شاهی، محمد حسین (1382): تحلیل بافت­های فرسوده و شکل­سازی شهری و راهبردهای آن، مجله جستارهای شهرسازی، شماره 5.

8- جهان شاهی، محمدحسین (1382): تحلیل بافت­های فرسوده و مشکل­سازی شهری و راهبردهای آن، مجله جستارهای شهرسازی، شماره پنجم.

9- حسن زاده، رضا، عباس نژاد، احمد، علوی، اکبر و ابراهیم شریفی تشنیزی (1390): تحلیل خطر لرزهای شهر کرمان با تأکید بر کاربرد GIS در ریزپهنه بندی مقدماتی درجه 2، فصل­نامه علوم زمین، سال بیست و یکم، شماره 81، صص 23-30.

10- زنگی آبادی، علی و نازنین تبریزی (1391): زلزله تهران و ارزیابی فضایی آسیب پذیری مناطق شهری، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 16، تابستان.

11- سقایی، مهدی (1397): شناسایی و اولویت بندی بافت­های فرسوده شهری در راستای کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله، مطالعه موردی: منطقه 5 اصفهان، فصل­نامه اطلاعات جغرافیایی سپهر، سال 12، شماره 105، 171-182.

12- شفایی سپیده، مهندسان مشاور، شاران، (1387): راهنمای شناسایی و مداخله در بافت­های فرسوده، شرکت ایده پردازان فن و هنر.

13- طرح جامع شهر کرمان (1379): مهندسین مشاور شارستان.

14- طرح جامع شهر کرمان. (): مهندسین مشاور داض.

15- طرح جامع شهر کرمان. (1364): مهندسین مشاور شارستان.

16- عالمی، رضا (1383): بافت شناسی جغرافیایی محلات قدیمی بیرجند جهت احیاء و جلوگیری از فرسودگی، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تهران.

17- علوی پناه، کاظم (1397)، کاربرد سنجش از دور در علوم زمین، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران.

18- کلانتری، خلیل، پوراحمد، احمد (1384): فنون و تجارب مرمت شهری، انتشارات جهاد دانشگاهی، - تهران.

19- مطوف شریف، خدایی زهرا، (1388): مقاله­ی الگوهای رونق بخشی، بهسازی و نوسازی بافت­های فرسوده شهری، فصل­نامه مطالعات مدیریت شهری سال اول پیش شماره سوم، تهران.

20- نظری علم آبادی، محمد. (1378): آمایش قسمتی از شهر کرمان (طرّاحی محلّة مسکونی). پایان­نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.

 

21- Anderson, Craig; Day, Kristen; Powe, Michael; Mcmillan, Tracy; Winn, Diane (2007): “Remaking Minnie Street: The Impacts Of Urban Revitalization On Crime And Pedestrian Safety”, Journal Of Planning Education And Research, Vol (26), No (3).

22- Frost, D. M, Chameau, J.L, And Lean A. Chameau, (1993): Geographic Information Systems And Their Application In Earthquake Engineering, American Society Of Civil Engineers, New York.

23- Chardon, Anne – Cathrine. (1999): "A Geographic Approach Of The Global Vulnerability In Urban Area: Case Of Manizales، Colombian Andes.