گونه‌های مختلف ترانه‌های عامیانه و شادمانه سرایی در شعر شاعران جنوب
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسیسیدنیام الدین حسینی 1 , سیدمحمود سیدصادقی 2 , شمس الحاجیه اردلانی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
کلید واژه: درون‌مایه, ترانه‌های عامیانه, دشتی, عامه سروده‌ها, فرهنگ‌عامه,
چکیده مقاله :
بشر از گذشته‌های دور، چه در لحظه‌های تنهایی و چه در مراسمی مانند جشن‌های مذهبی، شکار و جنگ‌ها، همیشه ترانه‌هایی را زمزمه می‌کرده است. این ترانه‌های عامیانه از آغاز تاکنون با نام‌های متفاوتی معرفی‌شده‌اند. ترانه‌های عامیانه، ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم یک ملت دارد. مردم با این ترانه‌ها زیسته‌اند و شادی و اندوه خود را با آن ابراز نموده‌اند. با آن‌ها اعتراض و شکوه و شکایت خود را نشان داده‌اند. دراین بین، فرهنگ مردم دشتی و مناطق دیگر استان بوشهر مورد توجه این نوشتار است. در این نوشتار با رویکرد متن‌شناسی و تحلیل درونی و کارکردهای فرهنگی- اجتماعی، این گونه‌های ادبی بررسی و واکاوی شده است. ترانه‌های عامیانه‌ای؛ همچون گل‌گلی، گل سوسنی، سوز سوز، زینو زینو و... مواد اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. در بررسی ملودی‌های این آوازها، به مؤلفه‌ها و سایر ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها اشاره شده، همچنین به بررسی ادبیات و ابیات متناظر با هر کاربرد پرداخته‌شده است. با توجه به گوناگونی مقام‌ها، ترانه‌ها و نغمات، می‌توان به این نتیجه رسید که موسیقی و بومی سروده‌های شهرستان دشتی ازنظر کیفیت و کمیت، منحصربه‌فرد است و در ایران جایگاه ویژه‌ای دارد و با توجه به صنعتی شدن شهرها و نیز با درگذشت راویان موسیقی اقوام، رفته‌رفته موسیقی این اقوام نیز رو به نابودی و یا فراموشی می‌رود. با بررسی و توضیح ساختار موسیقایی از موسیقی اقوام، سعی در حفظ و نگهداری، همچنین شناساندن این موسیقی به دیگر فرهنگ‌ها، خواهد شد.
From time immemorial, human beings have always whispered songs, whether in solitary moments or in ceremonies such as religious celebrations, hunting, and wars. These songs have been introduced with different names from the beginning until now. Folk songs are rooted in the culture and customs of a nation. People have lived with these songs and expressed their joy and sorrow with them. With them, they have shown their protest, glory and complaint, and in a word, these songs have been a reflection of the customs of the society. In the meantime, the culture of the people of Dashti is considered in this article. In this article, with the approach of textualism and internal analysis and socio-cultural functions, these literary genres have been studied and analyzed. Songs such as Golgoli, Gol Sosani, Sooz Sooz, Zino Zino, etc. are the main materials of this research. In the study of the melodies of these songs, the components and other characteristics of each of them have been mentioned, as well as the literature and verses corresponding to each application. Due to the variety of authorities, songs and melodies, It can be concluded that the music and folk songs of Dashti city are unique in terms of quality and quantity and have a special place in Iran. Due to the industrialization of cities and the death of narrators of ethnic music, the music of these ethnic groups gradually It is also disappearing or forgotten. By examining and explaining the musical structure of ethnic music, we will try to preserve and introduce this music to other cultures.
احمدی ری شهری، عبدالحسین (1380). بوشهر قدیم و ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی. ج. 2. شیراز: نوید.
باباچاهی، علی (1368). شروه‌سرایی در جنوب ایران. تهران: مرکز فرهنگی و هنری اقبال لاهوری.
بهرسی، سید غلامحسین (1392). مجموعه مقالات دومین همایش دشتی در آیینة تاریخ. تهران: رسانش نوین.
تمیم داری، احمد (1390). فرهنگ عامه. تهران: مهکامه.
حاجیان، حیدر؛ پرهیزکاری، مریم؛ سید صادقی، سید محمود (1401). تبیین غم و اندوه در شروه‌‌سراییهای فایز دشتی، محمدخان دشتی و مفتون برد خونی. مطالعات زبان و ادبیات غنایی. ۱۲ (42)، 111-96.
حسینی کازرونی، سید احمد (1384). بوشهر شهر آفتاب و دریا. مجموعة 15 مقاله پیرامون بوشهر، برخی از بنادر و جزایر خلیج‌فارس. تهران: لیان.
حمیدی، سیدجعفر (1395). فرهنگ‌نامه بوشهر. ج. 1. تهران: جامی.
ذوالفقاری، حسن (1394). زبان و ادبیات عامه ایران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
ذوالفقاری، حسن (1388). انواع بومی سرودهای خراسان. جستارهای ادبی، 49 (194)، 154-127.
ذوالفقاری، حسن؛ احمدی کمر پشتی، لیلا (1388). گونه شناسی بومی‌سرودهای ایران. ادب پژوهی. ۳ (7 و 8)، 170-143.
رستگار، زکریا (1392). دشتی تاریخ، سرزمین، فرهنگ. تهران: آشیان آبتین نگار.
رستمی، راضیه؛ ریاحی زمین، زهرا (1397). گونه شناسی تحلیلی اشعار عامۀ استان بوشهر. فرهنگ و ادبیات عامه. ۷ (27)، 164-139.
رضایی، عبدالله (1381). ادبیات عامیانه استان بوشهر. بوشهر: شروع.
زنگویی، عبدالمجید (1377). شعر دشتی و دشتستان؛ از فاضل تا وامق. دفتر پنجم. تهران: اشاره.
ستوده، غلامرضا؛ باباصفری، علی اصغر؛ محمدپور، محمد امین (1401). بررسی و تحلیل مضمون و درون‌مایه در ترانه‌های عاشقانۀ محلی ایرانی. مطالعات زبان و ادبیات غنایی. 12 (42)، 80-62.
محجوب، محمدجعفر (1383). ادبیات عامیانه ایران. به کوشش ذوالفقاری. تهران: چشمه.
معتمد، رضا (1393). بدویت معصوم؛ پژوهشی در شعر محلی با پرداختی ویژه به شعر محلی استان بوشهر. بوشهر: بهارستان.
هدایت، صادق (1395). فرهنگ عامیانه مردم ایران. تهران: چشمه.
احمدی ری شهری، عبدالحسین (1380). بوشهر قدیم و ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی. ج. 2. شیراز: نوید.
باباچاهی، علی (1368). شروه‌سرایی در جنوب ایران. تهران: مرکز فرهنگی و هنری اقبال لاهوری.
بهرسی، سید غلامحسین (1392). مجموعه مقالات دومین همایش دشتی در آیینة تاریخ. تهران: رسانش نوین.
تمیم داری، احمد (1390). فرهنگ عامه. تهران: مهکامه.
حاجیان، حیدر؛ پرهیزکاری، مریم؛ سید صادقی، سید محمود (1401). تبیین غم و اندوه در شروه‌‌سراییهای فایز دشتی، محمدخان دشتی و مفتون برد خونی. مطالعات زبان و ادبیات غنایی. ۱۲ (42)، 111-96.
حسینی کازرونی، سید احمد (1384). بوشهر شهر آفتاب و دریا. مجموعة 15 مقاله پیرامون بوشهر، برخی از بنادر و جزایر خلیج‌فارس. تهران: لیان.
حمیدی، سیدجعفر (1395). فرهنگ‌نامه بوشهر. ج. 1. تهران: جامی.
ذوالفقاری، حسن (1394). زبان و ادبیات عامه ایران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
ذوالفقاری، حسن (1388). انواع بومی سرودهای خراسان. جستارهای ادبی، 49 (194)، 154-127.
ذوالفقاری، حسن؛ احمدی کمر پشتی، لیلا (1388). گونه شناسی بومی‌سرودهای ایران. ادب پژوهی. ۳ (7 و 8)، 170-143.
رستگار، زکریا (1392). دشتی تاریخ، سرزمین، فرهنگ. تهران: آشیان آبتین نگار.
رستمی، راضیه؛ ریاحی زمین، زهرا (1397). گونه شناسی تحلیلی اشعار عامۀ استان بوشهر. فرهنگ و ادبیات عامه. ۷ (27)، 164-139.
رضایی، عبدالله (1381). ادبیات عامیانه استان بوشهر. بوشهر: شروع.
زنگویی، عبدالمجید (1377). شعر دشتی و دشتستان؛ از فاضل تا وامق. دفتر پنجم. تهران: اشاره.
ستوده، غلامرضا؛ باباصفری، علی اصغر؛ محمدپور، محمد امین (1401). بررسی و تحلیل مضمون و درون‌مایه در ترانه‌های عاشقانۀ محلی ایرانی. مطالعات زبان و ادبیات غنایی. 12 (42)، 80-62.
محجوب، محمدجعفر (1383). ادبیات عامیانه ایران. به کوشش ذوالفقاری. تهران: چشمه.
معتمد، رضا (1393). بدویت معصوم؛ پژوهشی در شعر محلی با پرداختی ویژه به شعر محلی استان بوشهر. بوشهر: بهارستان.
هدایت، صادق (1395). فرهنگ عامیانه مردم ایران. تهران: چشمه.
_||_Ahmadi Ray Shahri, A. (2002). Old Bushehr and its Cultural and Social Characteristics. C. 2, Shiraz: Navid.
Babachahi, A. (1990). Shrovesarai in the South of Iran. Tehran: Iqbal Lahori Cultural and Artistic Center.
Behrsi, Gh. (2012). Proceedings of the Second Dashti Conference in the Mirror of History. Tehran: New Publishing.
Tamim Dari, A. (2018). Public Culture. Tehran: Mahkame.
Hajian, H.; Parhizkari, M. & Seyed Sadeghi, S.M. (2022). Explanation of sadness in the poems of Fayez Dashti. Mohammad Khan Dashti and Meftun Bardkhoni. Journal of Studies in Lyrical language and literature. 12 (42), 96-111.
Hosseini Kazrouni, Ah. (2015). Bushehr, The City of Sun and Sea, A Collection of 15 Articles About Bushehr, Some Ports and Islands in the Persian Gulf. Tehran: Lian.
Hamidi, J. (2006). Bushehr Dictionary. C. 1. Tehran: Jami.
Zulfiqari, H. (2014). Popular Language and Literature of Iran. Tehran: Organization for the study and compilation of humanities books.
Zulfiqari, H. (2010). Native types of Khorasan hymns. Literary Essays. 49 (194), 127-154.
Zulfiqari, H. & Ahmadi Kemmerpashti, L. (2008). Typology of indigenous songs of Iran. Literature Study. 3 (7 and 8), 143-170.
Rostgar, Z. (2012). The Plain of History. Land, Culture. Tehran: Ashyan Abtin Nagar.
Rostami, R. & Riahi Zamin, Z. (2017). Analytical typology of popular poems of Bushehr province. Popular Culture and Literature. 7 (27), 139-164.
Rezaei, A. (2003). Folk Literature of Bushehr Province. Bushehr: The beginning.
Zangouyi, A. M. (1999). Dashti and Dashtestan Poetry. From Fazel to Wamq. Fifth Ch.. Tehran: Reference.
Sotoudeh, Gh.; Babasafari, A.A. &Mohammadpoor, M.A. (2022). Investigation and analysis of theme and sub-theme in local Iranian love songs. Journal of Studies in Lyrical language and literature. 12 (42), 62-80.
Mahjoub, M. (2003). Folk Literature of Iran. Zulfikari's (Eff.). Tehran: Cheshme.
Motamed, R.. (2015). Innocent Primitiveness. A Research on Local Poetry with a Special Focus on Local Poetry of Bushehr Province. Bushehr: Baharestan.
Hedayat, S. (2017). Folk Culture of Iranian People. Tehran: Cheshme.
