بررسی تفاوت های ارث فرزند در حقوق ایران و انگلستان

محورهای موضوعی : فقه

امین جوادی ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران)
داود نصیران ² (استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/08/22 تاریخ پذیرش : 1399/05/11 تاریخ انتشار : 1400/03/20

کلید واژه: ایران, انگلستان, مشروعیت, فرزندخواندگی, ارث فرزند,

چکیده مقاله :

در مقاله حاضر با تمرکز بر موضوع ارث فرزند و با روش توصیفی – تحلیلی سعی شده تا تفاوت رویکرد دو سیستم حقوقی ایران و انگلستان در این خصوص مورد شناسایی قرار گیرد و در این راستا سه عنوان موجبات و موانع ارث، سهم الارث فرزند و وضعیت ارث مصادیق خاص فرزند در دو سیستم حقوقی مورد تبیین قرار گرفته و این نتیجه حاصل شده است که علیرغم اینکه در هر دو سیستم حقوقی، نسب و سبب از موجبات ارث بوده و ضابطه درجاتی در تقسیم ارث وجود دارد، ولی در حقوق انگلستان از یکسو موانع ارث منحصر به قتل مورث می باشد و از سوی دیگر ضابطه درجاتی نیز با وضع قاعده اولویت تعدیل شده و با وجود اولاد، ارثی به والدین متوفی نمی رسد. در خصوص وضعیت ارث سایر مصادیق فرزند نیز روشن شد که در حقوق ایران برای تحقق ارث، وجود نسب مشروع لازم است. در حالی که در حقوق انگلستان با تصویب قوانین خاص، در کنار ضابطه قرابت اعم از مشروع و نامشروع، ضابطه قرارداد و توافق نیز مورد شناسایی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

In the present article, with the focus on the child's inheritance and descriptive-analytical method, we tried to distinguish the approach of two legal systems of Iran. In this regard, three issues are explained in the two legal systems: the causes and barriers of inheritance, share of the child's inheritance and the inheritance status of the particular child. And it is concluded that despite the fact that in both legal systems Sanguinity and marriage are necessary for inheritance and there is a gradient pattern in the division of inheritance, but in British law, on the one hand, the barriers to inheritance are exclusive to the murder of the deceased and, on the other hand, the gradient pattern is adjusted by the rule of priority and if there are children, they do not inherit the deceased parents. Regarding the inheritance status of other child cases, it became clear that in Iranian law, the existence of a legitimate birth is necessary in order to realize the inheritance. While in UK law, by adopting specific acts, in addition to the criterion of kinship, both legitimate and illegitimate and contractual criteria have also been identified.

منابع و مأخذ:

1. ابن ادریس، محمدبن منصور (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

2. ابن براج، قاضی عبد العزیز (1406). المذهب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

1. 3.  ابن جنید اسکافی، محمدبن احمد (1416). مجموعه فتاوی. قم: انتشارات اسلامی.

4. امامی، سید حسن (1389). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.

5. آذرنوش، آذرتابش (1386). فرهنگ معاصر عربی و فارسی. تهران: نشرنی.

6. آل بحرالعلوم، سید محمد (1403). بلغه الفقیه. ج4. تهران: انتشارات صادق.

7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1395). مبسوط در ترمینولوژی حقوقی. تهران: انتشارات گنج دانش.

8. حلبی، ابو الصلاح (1403). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین (ع).

9. حلی، احمد بن فهد (1412). المذهب البارع. ج 4. قم: موسسه نشر اسلامی.

10. خامنه ای، علی (1386). رساله اجوبه الاستفتائات. تهران: انتشارات الهدی.

11. خمینی، سید روح الله (1390). تحریر الوسیله. قم: دار الکتب العلمیه.

12. خویی، سید ابوالقاسم (1410). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینه العلم.

13. خویی، سید ابوالقاسم (بی تا). مستحدثات المسائل. قم: بی­نا.

14. دهخدا، علی اکبر (1377). لغت نامه دهخدا. تهران: نشر دانشگاه تهران.

15. روشن، محمد (1393). حقوق خانواده. تهران: انتشارات جنگل.

16. سبزواری، محمد باقر (1423). کفایه الاحکام. ج 2. قم: موسسه نشر اسلامی.

17. شهید اول، محمدبن مکی (1417). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

18. شهید ثانی، زین الدین بن علی (1416). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. قم: موسسه المعارف الاسلامیه.

19. شهید ثانی، زین الدین بن علی (بی­تا). الروضه الهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. منشورات جامعة النجف الدینیة.

20. شهیدی، مهدی (1395). ارث. تهران: انتشارات مجد.

21. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1410). المقنعه. قم: موسسه نشر اسلامی.

22. صافی گلپایگانی، لطف الله (1371). استفتائات و نظریات. فصلنامه رهنمون. شماره 2 و 3.

23. صانعی، یوسف (1392). استفتائات: فتاوی مورد نیاز افراد مقیم خارج کشور. قم: انتشارات فقه الثقلین.

24. صدوق قمی، محمدبن علی بن بابویه (1415). المقنع. قم: موسسه امام هادی (ع).

25. صفائی، سید حسین و امامی، اسدالله (1385). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان.

26. طباطبایی، سید علی (1422). ریاض المسائل. ج 12. قم: موسسه نشر اسلامی.

27. طوسی، ابن حمزه (1408). الوسیله الی نیل الفضیله. قم: انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی (ر.ه).

28. طوسی، ابو جعفر (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.

29. علامه حلی، حسن بن یوسف (1413). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

30. علامه حلی، حسن بن یوسف (1419). مختلف الشیعه. ج 9. قم: موسسه نشر اسلامی.

31. فاضل لنکرانی، محمد (بی تا). جامع المسائل. قم: مطبوعاتی امیر.

32. قبله ای خویی، خلیل (1391). ارث. تهران: انتشارات سمت.

33. کاتوزیان، ناصر (1392). دوره مقدماتی حقوق مدنی: ارث. تهران: نشر میزان.

34. کاتوزیان، ناصر (1395). دوره حقوق مدنی: خانواده. ج 1 و 2. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.

35. گرجی، ابوالقاسم (1385). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: دانشگاه تهران.

36. محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفربن حسن (1409). شرایع الاسلام. جلد 4. تهران: انتشارات استقلال.

37. مکارم شیرازی، ناصر (1381). استفتائات جدید. قم: انتشارات مدرسة امام علی بن ابیطالب.

38. نجفی، کاشف الغطاء (بی­تا). الفوائد الجعفریه. قم: موسسه کاشف الغطاء.

39. نجفی، محمد حسین (1366). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.

40. نراقی، احمد بن محمد (1419). مستند الشیعه. ج 19. قم: موسسه ال البیت.

41. نوری همدانی، حسین (1377). یک مسالة فقهی. قم: مؤسسه مهدی موعود (عج).

42. Bainham, A. (2009). Is legitimacy legitimate?. Family Law, 39, 673-680.

43. Douglas, G. (1993). Assisted reproduction and the welfare of children. Current Legal Problems, 46, 53-63.

44. Herring, J.  (2011). Family law. London: Longman_law_series.

45. Hibbs, M. (1997). Surrogacy legislation – time for change. Family Law, 27, 564-570.

46. Pearsall, J. & Trumble, B. (1996). The oxford English reference dictionary. New York: Oxford University Press.

Rendell, C. (1997). Law of succession. England: Macmillan Press Ltd. Sloan, B. (2017). Borkowski's law of succession. Oxford University Press.

Al-Bahr al-Ulum, M. (1982). Balaghatol Faghih. Tehran: Sadegh Publications.

Allameh  Helli, H. (1993). Ghavad-Al-Ahkam Fi Mairefat Al-Halal Ve Al-Haram. Qom: Islamic Publications Office.

Allameh  Helli, H. (1998). Mokhtalef-Al-Shieh. Qom: Islamic Publishing Institute.

Azarnoosh, A. (2007). Contemporary Arabic and Persian dictionary. Tehran: Publishing.

Dehkhoda, A. A. (1998). Dehkhoda dictionary. Tehran: Tehran University Press.

Fazel Lankarani, M. (No date). Jamei-Al-Masael. Qom: Amir Press.

Gheblei Khoyi, Kh. (2012). Succession. Tehran: Samt Publications.

Gorji, A. (2006). Comparative study of family Law. Tehran: University of Tehran.

Halabi, A. (1982). Alkafi Fe-Al-fegh. Isfahan: Amir al-Momenin Library.

Helli, A. (1991). Almazhab-Al-Barei. Volume 4. Qom: Islamic Publishing Institute.

Ibn Boraj, G. (1985). Al-mazhab. Qom: Islamic Publications Office.

Ibn Jonaid Scafi, M. (1995). Majmueye fatawi. Qom: Islamic Publications.

Ibne Edris, M. (1989). Al-Saraer-Al-Hawi Le-Tahrirol Fatawi. Qom: Islamic Publications Office.

Imami, S. (2010). Civil Law. Tehran: Islamic Publications.

Jafari-Langroudi, M. J. (2016). Mabsoot Dictionary terms of law. Tehran: Ganj-e-Danesh Publications.

Katouzian, N. (2013). Civil law basic course: Succession. Tehran: Mizan Publishing.

Katouzian, N. (2016). Civil law course: Family. Tehran: Enteshar Co. Publishing.

Khamenei, A (2007). Resaleye Ajvab-Al-Esteftaat. Tehran: Al-Huda Publications.

Khomeini, R. (2011). Tahrir-Al-Vasileh. Qom: Dar Al-Kotob Al-Elmiyyeh.

Khoyi, A. (1989). Menhaj Al-Saleheen. Qom: Medinat Al-Elm Publishing.

Khoyi, A. (No date). Mostahdesat-Al-Masael. Qom: No publisher.

Makarem Shirazi, N. (2002). New polls. Qom: Emam Ali Ebne Abi Taleb School Publications.

Mohaghegh Helli, A. (1989). Sharayei-Al-Eslam. Tehran: Esteghlal Publications.

Najafi, K. (No date). Al-Favaed Al-jafariyyeh. Qom: Kashef Al-Ghetai Institute.

Najafi, M. H. (1987). Javaher-Al-kalam Fi Sharhe Sharayei-Al-Islam. Tehran: Islamic Books House.

Naraqi, A. M. (1998). Mostanad-Al-Shieh. Qom: Al-Beyt Institute.

Nouri Hamedani, H. (1998). A matter of jurisprudence. Qom: The Promised Mehdi Foundation.

Roshan, M. (2014). Family law. Tehran: Jungle Publications.

Sabzevari, M. B. (2002). Kefayat-Al-Ahkam. Qom: Islamic Publishing Institute.

Saduq Qomi, M. (1994). Al-Maghnaeh. Qom: Emam Hadi Institute.

Safaei, H. (2006). A concise family law. Tehran: Mizan Publication.

Sanei, Y. (2013). Polls: Fatwas required by people living abroad. Qom: Feqh-Al-Thaqalain Publications.

Shahid Thani, Z. (1995). Masalek-Al-Afham Ela tanghihe Sharaer-Al-Eslam. Qom: Islamic Enlightenment Institute.

Shahid Thani, Z. (No date). Al-rozat-Al-Bahiyye Fi Sharh-Al-Dameshghiyye. Publications of the religious community of Najaf.

Shahide avval, M. (1996). Al-dorus-Al-shariyye Fi Ffegh-Al-Emamiyye. Qom: Islamic Publications Office.

Shahidi, M. (2016). Succession. Tehran: Majd Publications.

Sheikh Mufid, M. (1989). Al-Maghnaeh. Qom: Islamic Publishing Institute.

Tabatabai, A. (2001). Riyaz-Al-Masael. Qom: Islamic Publishing Institute.

Tousi, A. (2008). Al-Mabsoot Fi Fegh-Al-Emamiyyeh. Tehran: Al-Maktab-Al-Mortazaviyyeh Le-Ehya Al-Asar Al-Jafariyeh.

Tousi, H. (1987). Al-Vasileh Ela nNey-Al-Fazileh. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library Publications.