تدوین مدل مفهومی حاصل از تلفیق دانش بومی و نوین با استفاده از نظریه بنیانی در احیاء، حفظ، نگهداری و بهره‌برداری از منابع طبیعی با رویکرد پساتوسعه (مورد مطالعه: ایل ممسنی استان فارس) 

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

جلال یوسفی ¹ ( دانشجوی دکتری تخصصی رشته جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران- ایران. )
مصطفی ازکیا ² ( استاد گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران - ایران (‌نویسنده مسئول). )
علیرضا کلدی ³ ( استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران- مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی- ایران. )

تاریخ دریافت : 1396/01/15 تاریخ پذیرش : 1396/01/15 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: دانش بومی, دانش نوین, مدیریت مشارکتی سنتی و مدیریت مشارکتی پایدار مرتع,

چکیده مقاله :

این مقاله ضمن بررسی دانش بومی و نوین در خصوص مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع درایل ممسنی فارس، به بررسی تغییرات ایجاد شده براثر اجرای برنامه شبه مدرنیزم دولتی پرداخته است. در این مقاله از روش گراندد تئوری و تکنیک های ارزیابی مشارکتی روستایی، مصاحبه نیمه ساخت یافته، مشاهده و قدم زدن در میدان و بحث گروهی استفاده گردیده و با روش گلوله برفی نسبت به انتخاب نمونه های آماری تا مرحله اشباع نظری در داده ها پرداخته و پس ازتجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده در میدان از طریق کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) با انتخاب طبقه مرکزی مدیریت مشارکتی پایدار مرتع، اقدام به استخراج نظریه ای براساس داده های گردآوری شده از میدان نموده است. برای مدیریت مشارکتی سنتی، نظریه عناصر خرده فرهنگ عشایری به مثابه عوامل توسعه مشارکت های خودانگیخته و برای پاشیدگی مشارکت های سنتی، نظریه مدرنیزم دولتی و به هم ریختگی مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع از داده ها به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

This article examines indigenous and modern knowledge in Traditional participatory management Exploitation of the grassland in Mamassani tribe in Fars and Changes made by Quasi-government modernization program. In this article Grounded theory and the techniques of Rapid Rural Appraisal (RRA), Participatory Rural Appraisal (PRA), Semi-structured interviews, Observation, Walking in the field and Focus groups have been used. The statistical sample has been chosen by the snowball method to comment on the data saturation stage, and after analyzing data collected from the field through coding (open coding, axial coding and selective coding) with the central class selection "grassland sustainable participatory management", it has been attempted to derive a theory based on data collected from field. For "traditional participatory management", the theory of "Elements of nomadic culture as factors in the development of spontaneous participation" was obtained from data and for "Disintegration of the traditional participation" the theory of "governmental modernism and clutter of traditional participatory management operation of the pasture" was obtained from data

منابع و مأخذ:

ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی. (1387). توسعه پایدار روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.

ازکیا، مصطفی؛ احمد­رش، رشید و دانش­مهر، حسین. (1392). توسعه و مناقشات پارادایمی جدید. (جلد اول). تهران: انتشارات کیهان. چاپ اول.

ازکیا، مصطفی؛ احمد­رش، رشید. (1394). توسعه و مناقشات پارادایمی جدید. (جلد دوم). تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. چاپ اول.

ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی. (1390). تحلیل نظری نظام­های بهره­برداری از مراتع. مجله توسعه روستایی. دوره سوم، شماره 2.

انصاری؛ حمید. (1378). تعاونی­ها در بخش منابع طبیعی و پاردوکس کار گروهی و مالکیت (قسمت اول). مجله جنگل و مرتع. شماره 43.

انصاری، حمید. (1378). تعاونی­ها در بخش منابع طبیعی و پاردوکس کارگروهی و مالکیت (قسمت دوم). مجله جنگل و مرتع. شماره 44.

پاپ­زن؛ عبدالحمید. (1382). طراحی مدل تلفیق دانش بومی و رسمی به منظور دست­یابی به رهیافتی سامانه­ای مشارکتی در شهرستان کرمانشاه. پایان­نامه دوره دکتری. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران­.

چمبرز، رابرت. (1376). توسعهروستاییاولویتبخشیبهفقرا. ترجمه: مصطفی، ازکیا. دانشگاه تهران.

صفی­نژاد، جواد. (1368). بنه، نظام زراعی سنتی ایران. تهران: چاپ سپهر.

تری، امانوئل. (1362). جوامعمبتنیبرتیرهوطایفه. ترجمه: عباس، راد. تهران: انتشارات آگاه. چاپ اول.

 رزاقی، محمدحسین. (1378). طراحی تلفیقی دانش بومی و نوین در تهیه الگوی ترویج کشت بنه (در منطقه رویشی زاگرس). پایان­نامه دکتری در رشته ترویج و آموزش کشاورزی.

زارع ، حشمت؛ یعقوبی، جعفر. (1381). نگرش به دانش بومی. مجله جهاد. سال نوزدهم. شماره 221-220.

شریف­زاده، ابوالقاسیم؛ راستگو، حمید و محمدی، داود. (­1382). ساخت­دهی چارچوبی برای ارتقاء کاربری و توسعه نظام­های دانش بومی در توسعه پایدار. مجله جهاد. سال بیست و سوم، شماره 261-260 .

طوسی، محمدعلی. (1370). مشارکتدرمدیریتومالکیت. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

عمادی، محمدحسین؛ عباسی، اسفندیار. (1378). دانش بومی و توسعه پایدار روستاها: دیدگاهی دیرین در پهنه نوین. تهران: وزارت جهاد سازندگی.

عمادی ، محمدحسین؛ امیری اردکانی، محمد. (1380) . تلفیق دانش رسمی و دانش بومی: ضرورتی در دست­یابی به توسعه پایدار کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 37. تهران: وزارت جهاد کشاورزی. 

فرهادی، مرتضی. (1371). بنه­شناسی. فصلنامه علوم اجتماعی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. دوره اول، شماره 304.

کائوتری، ، هوئین ؛ و دیگران. (1379). مشارکتدرتوسعه. ترجمه: هادی، غبرایی؛ داوود، طبایی. تهران: انتشارات روش.   

یوسفی، جلال. (1383). دانش بومی استفاده از بلوط در شهرستان ممسنی. پایان­نامه کارشناسی­ارشد در رشته مدیریت توسعه روستایی دانشگاه تهران.

یوسفی، جلال. (1390). دانش بومی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: انتشارات راه سبحان با همکاری سازمان جنگل­ها­، مراتع و آبخیزداری کشور.

Ahmed, M, M. (1994). Indigenohs knowledge for Sustainable Development In the Sudan. Khartoum, Sudan. Khartoum University Press.

David, L., Williams, N., Olivia, N., & Mucena, A. (1991). Utilzing Indigenous knowledge systems in Agricultural Education to promote sustainable Agriculture. Jornal of Agricultural Education.Vol. 33, No. 4, 119 (3), P.p: 267 - 379.

Escobar, A. (1995). Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World.Princeton: Princeton University Press.

Evelyn, M. (1995). Farmework for Enhancing the Use of Indigenohs knowledge. IK Monitor. 3(2).

Glasser, B, G. (1978). Theoritical Sensitivity: Advances in the methodology of grounded theoty. Mill Valley: Sosiology Press Ca.

Grenier, L. (1998). Working with Indigenohs knowledge. A GuideResearchers. DRC. International and National Agriculture Research centers. CIKARD.

Lionberger, H, F., & Gwin, P, H. (1991). Technology Transfer: From Researcher…to User: ATexbook of Successful Research Extenton Strategies Used to Devlop Agriculture.Columbia, MO: Univesity of Missouri, Univesity Extenton.   

Pendit, N, R. (1996). The Creation of Theory. A recent application of gronded theory method. Qualitative report. 2(4).

Pretty, J. (1994). Alternative Systems of enquiry for a Sustainable agriculture. IDS Bulletin25 publicpolicy and Adminstration, IGSSS, Yokohama National University published by Centerfor Education policy Development (VEPD).

Rahnema, M., & Victoria, B. (1997). The Post-Development Reader. London: Zed Books.

Rajaskaran, B. (1993). A framework for incorporating indigenohs knowledge Systems into agricultural research and direction. Human organization. 57(3), P.p: 258-272.

Seyfang, G., & Adrian, S. (2007). Grassroots innovations for sustainable development. Towards a new research and policy agenda. Environmental Politics. Vol. 16 Issue 4, P.p: 584-603.

Warren, D, M. (1992). Using indigenous knowledge for agricultural Rural development. A Concept paper for Exploring the potential Utility of the Ghobal of network indigenous knowledge Resource centers.

Ziai, A. (2007). Exploring post-development theory and practice, problem and perspectives. London; New York: Routledge.