ناهمخوانی رفتارهای شاه اسماعیل اول با مذهب تشیع در حوادث قلعه استای مازندران
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمدکریم یوسف جمالی
1
(دانشیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد)
علی اصغر حبیبی نوده
2
()
کلید واژه: تشیع, مازندران, قلعه استا, شاه اسماعیل, حسین‌کیای چلاوی,
چکیده مقاله :
اسکندر شیخی از مریدان قوام الدین مرعشی – میر بزرگ – پسر کیا افراسیاب آخرین بازمانده از خاندان کیا وشتاسف چلاوی هنگام حمله تیمور به خراسان و عراق، ملازم رکاب او شد و پس از گرفتار شدن سادات قوامی‌‌مرعشی، از طرف تیمور متصرفات غربی تالار مازندران را دریافت کرد. پس از عصیان اسکندر شیخی بر تیمور، کیاهای چلاو برای جلوگیری از حمله تیمور به مازندران، وی را توسط سید‌هادی کیا پسر امیر کیای ملاطی و برادر سیدعلی کیا به قتل رسانده و به پاداش آن، حکومت چلاویه مازندران در اختیار ایشان قرار گرفت. بازماندگان اسکندر شیخی مدتی را در کوه چلاو که نزدیک به سمنان است، در قلعه استا باقی ماندند و در وقت ظهور شاه اسماعیل اول به سال 907 هجری قمری، ادعای مقابله با او را نمودند و حاکم ری، الیاس بیک ایغوت اوغلی را کشتند. کار حسین‌کیای چلاوی همراه پناهندگان خاندان آق قویونلو در قلعه استا به جایی رسید که قفسی آهنین ساخته و اعلام داشت به زودی شیخ اوغلی یا همان شاه اسماعیل را به بند خواهد کشید و در آن زندانی خواهد ساخت. این گفته به گوش شاه رسید و قبل از اینکه حسین‌کیا به شاه حمله کند، او پیش‌دستی کرده در سال 909 هـ. ق به مازندران حمله و پس از فتح قلاع مازندران و تخریب آنها، مردم آنجا را قتل عام کرد. این مقاله می‌کوشد که از چگونگی فتح قلعه استا و قتل عام مردم بی گناه توسط قزلباشان پرده برداشته و ناهمخوانی رفتار شاه اسماعیل اول را با مکتب تشیع از منابع دست اول این عهد -که اغلب نسخ خطی هستند- آشکار سازد.
Eskandar Sheikhi, a follower of Ghavamodin Marashi also known as Great Mir, and the last surviving member of Voshtasoph Chalavi family, joined Teymor in attacking Khorasan and Iraq. When Ghavami Marashi’s seyyids were defeated, he was appointed by Teymor to rule in Mazandaran. When Eskandar Sheikhi rebelled against Teymor, Afrasiabians had him killed by Seyyed Hadi Kia to prevent Teymor’s attack to Mazandaran. In return, they are given the government of Chelavie. Some members loyal to Eskandar Sheikhi spent some times in amountaneous region near Chelav. When Ismail I took power they ebelled against him and killed Rey’s governor. Theyy even made am iron cage, which they claim had been built to put Ismail I into. Upon hearing this, Ismail I attacked them and kiiled them. The present article tries to describe how Esta Castle was conquered and how innocent people were killed. This shows inconsistencies of Ismail I’s conduct with Shiites.
