بررسی مکانیسم دفاعی روانی گریز در رما ن های غزاله علیزاده با تکیه بر رمان خانه ادریسی ها" و "شب‌های تهران" بر اساس نظریه زیگموند فروید
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)زهرا دوستی 1 , آرش مشفقی 2 , محمدعلی مجلل 3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
2 - دانشگاه آزاستادیار رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی بناب، ایران.اد اسلامی واحد بناب
3 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی بناب ، ایران
کلید واژه: روان‌شناسی, مکانیسم‌های دفاعی روانی, مکانیسم گریز,
چکیده مقاله :
مکانیسم‌های دفاعی، واکنش‌های روان آدمی در برابر تنش‌هایی است که روح و روان او را تحت تأثیر قرار می‌دهند و او را تا مرز از هم پاشیدگی پیش می‌برند. از نگاه فروید، مکانیسم‌های دفاعی، به طور ناخودآگاه، منجر به بروز تمایلات و رفتارهایی می‌شوند که فرد را در برابر تنیدگی‌ها محافظت می‌کنند. مکانیسم "گریز" از زمرة سازوکارهایی‌ست که به هنگام فشار روحی فراوان، در رفتار فرد بروز می‌کند و او را از صحنه‌های آزاردهنده دور می‌کند. افراد برای فراموشی اضطراب، خشم و ناکامی، به شیوة ناخودآگاه از مشکل پیش آمده می‌‌گریزند و در این گریز، تا حدودی آرامش و تعادل از دست دادة خود را باز می‌یابند. هر چند در این گریز، می‌توان انتظار پیامدهای منفی را نیز داشت اما روان آدمی، گاه ناگزیر، از این انتخاب است. تأمل در آثار داستانی غزاله علیزاده نشان می‌دهد که او نسبت به رفتارها و واکنش‌های افراد در مواجهه با مشکلات، توجه خاصی دارد و مکانیسم‌های دفاعی را در بروز برخی از رفتارهای قهرمانان آثارش دخیل می‌داند. این نوشتار با بررسی رفتارهایی از جنس "گریز" با تکیه بر دانش روان‌شناسی، به تحلیل این رفتارها پرداخته و به ریشه‌یابی "گریز"هایی اقدام کرده که به گونه‌ایی، واکنش به اضطرابی بوده‌اند که بر روان شخصیت‌ها در طول زندگی وارد شده‌اند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که بیش‌تر زنان آثار غزاله علیزاده و گاه برخی از مردان، در مواجهه با ناکامی‌ها و اضطراب‌ها، به دنبال پناهگاهی هستند که تلخی اضطراب را به فراموشی سپارند.
The defense mechanisms are the mental reactions of a person to the tensions which affect one’s spirit and could be taken to the edge of disintegration. Defense mechanisms, unintentionally, materializes tendencies and behaviors which protect the person against tensions. Escape mechanism is a mechanism which emerges in case of redundant psychological pressure on a person and disposes the person from unpleasant events. People unintentionally avoid the problem in order to forget stress, rage and failure. During this escape, one could retrieve the lost peace and balance to some extents. Although in this escape, negative consequences could be expected, this option is occasionally inevitable for human spirit. Studying Ghazaleh Alizadeh’s works reveals her special attention on the behavior and the reactions which people demonstrate when facing the problems and considers defense mechanisms as the reason of some behaviors in her novel’s protagonists. This article analyzes the escape related behaviors by studying them, based on psychology and rooted the escapes which were somehow a reaction to the stress induced on the characters during their lifetime. The results of the study show that women mostly and occasionally men, look for a shelter to forget the anxiety while facing failures and tensions. Taking refuge in the carefree and cozy corner of the life, a escape to the objects, le.
