مبانی استفاده از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال برای تعیین متغیرهای طراحی و برنامهریزی معادن روباز برای دستیابی به توسعۀ پایدار
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستامید محمّدی 1 , افشین اکبری دهخوارقانی 2 , سید مصلح افتخاری 3
1 - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تهران مرکز
3 - گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: توسعۀ پایدار, عدمقطعیت, محدودۀ نهایی معدن, تئوری آشوب, هندسۀ فرکتال, قیمت فلز (محصول نهایی),
چکیده مقاله :
از آنجا که تمام پروژه های معدنی، شرایطی همراه با عدم قطعیت دارند، بررسی و تحلیل ریسک در این پروژه ها ضروری است. همچنین اطلاع از رقم دقیق ذخیرۀ قابل استحصال معدنی، به دلیل قرار گرفتن در دل زمین و محدودیت های اجرایی، هنگامی میسر می شود که کل ذخیره استخراج گردد. لذا متغیر های مؤثر در ارزیابی فنی و اقتصادی پروژه های معدنی دارای تنوع فراوان بوده و همگی آن ها دامنۀ تغییرات وسیعی با در نظر گرفتن اندازۀ ارقام از بعد کمّی و کیفی دارند، این فرآیند معلول علت های خارج از اختیار بشر است و گاهی، هر اندازه هزینه گردد دستیابی به اطلاعات کامل ممکن نیست. از این جهت در همۀ پروژه های معدنی، در تصحیح ارقام درآمدها و هزینه ها و به طبع آن محاسبات اقتصادی، ناچار به احتساب حاشیۀ اطمینان بوده و ملزم به محاسبۀ ریسک پذیری هستند. به نظر می رسد منطقی تر باشد که در تحلیل اقتصادی پروژه های معدنی دامنۀ تغییرات احتمالی متغیر های مؤثر در نظر گرفته شود و کمترین و بیشترین احتمال وقوع هر ردیف را لحاظ کرد. وقتی که یکی از مهمترین مسائل دارای عدم قطعیت، قیمت فلز است پس در تعیین محدودۀ نهایی معدن نیز عدم قطعیت قیمت مطرح می شود. با توجه به این که پیش بینی قیمت فلز دارای عدم قطعیت است، می توان با استفاده از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال برای پیش بینی قیمت فلز بهره برد. در این تحقیق از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال استفاده شده است تا بتوان قیمت فلز را مورد تخمین درست قرار داد، چرا که تغییرات قیمت فلز از رفتار فرکتالی و آشوب گونه پیروی می کند. لذا اگر تخمین درستی از قیمت فلز حاصل شود محدودۀ نهایی معدن نزدیک به واقعیت حاصل می شود و می توان بر اساس آن محدودۀ نهایی بهینۀ معدن را بدست آورد که با توجه به اصول توسعۀ پایدار منجر به استخراج فلز با قیمت پایین تر و محدودۀ نهایی پایدارتر شده و حفاظت از مسائل زیست محیطی بهتر رعایت می گردد.
Since all mining projects are subjected to uncertainty, risk analysis of these projects is essential. It is also possible to know the exact amount of minable reserve, due to its location in the underground and the operating limitations, when the entire reserve is extracted. Therefore, the effective parameters in the technical and economic evaluation of mining projects are highly diverse and all of them are subject to wide variations with respect to the quantitative and qualitative dimensions of the data. This process is caused by causes beyond human control, and sometimes, no matter how much it costs, full information is not possible. Hence, in all mining projects, in calculating income and expenditure figures and therefore economic calculations, they have to take into account the margin of confidence and are required to calculate risk. It would make more logical to consider the probabilistic changes of effective parameters in the economic analysis of mining projects. And taking into account the least and most likely occurrence of each row. When one of the most important issues with uncertainty is the price of metal, then uncertainty in the ultimate pit limit determination is raised. Since metal price prediction is uncertain, chaos theory and fractal geometry can be used to predict metal price. In this study, chaos theory and fractal geometry have been used to estimate the metal price correctly, since the metal price changes follow fractal and chaotic behavior. Therefore, if a correct estimate of the metal price is obtained, the ultimate pit limit will be close to reality and based on that the optimal pit limit can be obtained, which according to the principles of sustainable development leads to the metal mining at a lower price and the ultimate pit limit is more sustainable and has better environmental protection.
_||_
