مبانی استفاده از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال برای تعیین متغیرهای طراحی و برنامهریزی معادن روباز برای دستیابی به توسعۀ پایدار
الموضوعات : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستامید محمّدی 1 , افشین اکبری دهخوارقانی 2 , سید مصلح افتخاری 3
1 - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تهران مرکز
3 - گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
الکلمات المفتاحية: توسعۀ پایدار, عدمقطعیت, محدودۀ نهایی معدن, تئوری آشوب, هندسۀ فرکتال, قیمت فلز (محصول نهایی),
ملخص المقالة :
از آنجا که تمام پروژه های معدنی، شرایطی همراه با عدم قطعیت دارند، بررسی و تحلیل ریسک در این پروژه ها ضروری است. همچنین اطلاع از رقم دقیق ذخیرۀ قابل استحصال معدنی، به دلیل قرار گرفتن در دل زمین و محدودیت های اجرایی، هنگامی میسر می شود که کل ذخیره استخراج گردد. لذا متغیر های مؤثر در ارزیابی فنی و اقتصادی پروژه های معدنی دارای تنوع فراوان بوده و همگی آن ها دامنۀ تغییرات وسیعی با در نظر گرفتن اندازۀ ارقام از بعد کمّی و کیفی دارند، این فرآیند معلول علت های خارج از اختیار بشر است و گاهی، هر اندازه هزینه گردد دستیابی به اطلاعات کامل ممکن نیست. از این جهت در همۀ پروژه های معدنی، در تصحیح ارقام درآمدها و هزینه ها و به طبع آن محاسبات اقتصادی، ناچار به احتساب حاشیۀ اطمینان بوده و ملزم به محاسبۀ ریسک پذیری هستند. به نظر می رسد منطقی تر باشد که در تحلیل اقتصادی پروژه های معدنی دامنۀ تغییرات احتمالی متغیر های مؤثر در نظر گرفته شود و کمترین و بیشترین احتمال وقوع هر ردیف را لحاظ کرد. وقتی که یکی از مهمترین مسائل دارای عدم قطعیت، قیمت فلز است پس در تعیین محدودۀ نهایی معدن نیز عدم قطعیت قیمت مطرح می شود. با توجه به این که پیش بینی قیمت فلز دارای عدم قطعیت است، می توان با استفاده از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال برای پیش بینی قیمت فلز بهره برد. در این تحقیق از تئوری آشوب و هندسۀ فرکتال استفاده شده است تا بتوان قیمت فلز را مورد تخمین درست قرار داد، چرا که تغییرات قیمت فلز از رفتار فرکتالی و آشوب گونه پیروی می کند. لذا اگر تخمین درستی از قیمت فلز حاصل شود محدودۀ نهایی معدن نزدیک به واقعیت حاصل می شود و می توان بر اساس آن محدودۀ نهایی بهینۀ معدن را بدست آورد که با توجه به اصول توسعۀ پایدار منجر به استخراج فلز با قیمت پایین تر و محدودۀ نهایی پایدارتر شده و حفاظت از مسائل زیست محیطی بهتر رعایت می گردد.
_||_
