بررسی تطبیقی لیلی و مجنون نظامی با لیلی و مجنون خانا قبادی
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
جمال احمدی
1
(
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
)
شنو سالم
2
(
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی
)
کلید واژه: نظامی گنجوی, ادبیات تطبیقی, لیلی و مجنون, comparative literature, Nezami Ganjavi, خانا قبادی, Khana Ghobadi,
چکیده مقاله :
لیلی و مجنون یکی از منظومه هایی است که ریشه ی ماجرا به میان عربها در قرن اوّل هجری باز می گردد. این داستان خیلی طول نکشید که در میان فرهنگهای دیگر رواج پیدا کرد و به ویژه پس از ورود عربهای مسلمان، برای ترویج فرهنگ و معارف اسلامی، گونه های فرهنگ عربی و از جمله قصه ها و حکایات و داستانها وارد تمدنهای دیگر شد. حکیم نظامی گنجوی(614-530هـ) شاعر کرد تبار قرن ششم هجری، داستان لیلی و مجنون را به نظم فارسی در حدود 4700 بیت سرود. این داستان پس از نظامی مورد تقلید بسیاری دیگر از شاعران فارس زبان و کُرد زبان قرار گرفت. خانا قبادی(1191-1115هـ) شاعر کرد زبان سده ی دوازدهم هجری، این داستان را به زبان کردی و گویش گورانی در حدود 1644 بیت سروده است. او که یکی از شاعران بزرگ و منظومه سراهای قرن دوازدهم هجری بود، توانست پرداختی دیگر به این داستان بدهد. نویسندگان این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی در پی آن هستند که میزان اشتراکات و افتراقات دو اثر را بررسی کنند و به مقدار تأثیر پذیری خانا از نظامی اشاره داشته باشند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که به احتمال، خانا علاوه بر سروده ی لیلی و مجنونِ نظامی، از منابع شفاهی دیگری در میان کردها بهره گرفته است. به علاوه نتیجه ی فرعی دیگری که از پژوهش می توان گرفت این است که محتمل است نظامی منابع دیگری غیر از متون عربی و روایتهای عربی و از جمله منابع مربوط به زبان مادریش داشته باشد.
Leyla and Majnun is a long narrative poem which has it root among Arabs in the first century. The story went to other cultures very soon. Especially after the arrival of Muslim Arabs to promote Islamic thought, culture and studies including stories and anecdotes travelled to other civilizations. Hakim Nezami Ganjavi (614- 530, H), originally Kurdish poet of the sixteen century, wrote Leyla and Majnun in Persian in 4700 lines. The story then imitated by many other Kurdish and Persian poets. Kaha Ghobadi (1191- 1115) wrote this story in Kurdish verse with Gorani dialect. The number of lines of this long narrative poem is 1644. Khana as a great poet of 12th century had his own narration of the same story. The writers of this study using an analytical- descriptive method seek to investigate the similarities and differences between the two works and the rate of impact of Nezami on Khana in writing Leyla and Majnun. The results show that Khana probably have used other sources of Kurdish oral literature beside Nezami's for writing Leyla and Majnun. The other minor result suggests that Nezami most probably have used other sources in his mother tongue along with Arabic texts and narrations.
_||_
