بنیادهای زبان شناسی شناختی در دیدگاه‌های عبدالقاهر جرجانی
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی
علی رضا شعبانلو
1
(عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
کلید واژه: معنی, زبان‌شناسی شناختی, عبدالقاهر جرجانی, شناخت, نحو,
چکیده مقاله :
زبان شناسی‌شناختی، ساختهای دستوری را مبتنی بر ساخت ذهنی می‌داند و معنی را در کانون توجه خود قرار می‌دهد و معتقد است: معنی از شناخت و ادراک انسان مستقل نیست و رمزگذاری زبان شامل عواملی چون گزینش، دیدگاه، کانون توجه، چارچوب‌بندی، شیوه‌های مقوله بندی، و جزء اینهاست و ساختار زبانی، بازتاب مستقیم شناخت است، یعنی یک عبارت زبانی خاص، به یک شیوة خاصِ مفهوم سازی یک موقعیت معین وابسته است؛ این دیدگاه بسیار به نظریة نظم عبدالقاهر شبیه است که می‌گوید: معنی سخن وقتی حاصل می‌شود که مطابق ترتیب و تألیف خاصّی که معانی مرتّب و منظّم در نفس و دل آدمی دارند، به فرمان عقل به الفاظ مرتب ریخته شود (جرجانی، 1374: 2). توجه به نقش شناختی زبان، اهمیت معنا، پیروی ساختارهای نحوی از ساختار معنای ذهنی و عواملی که زبان شناسان شناختی در رمزگذاری زبان مؤثر می‌دانند، در این سخن عبدالقاهر عیان است. با عنایت به اهمّیّت دیدگاه شناختی در زبان‌شناسی معاصر و به دلیل جامعیت و دقت دیدگاه‌های زبانی عبدالقاهر که در محافل علمی اهمّیّت فوق العاده‌ای یافته است، در این مقاله دیدگاه زبان‌شناسان شناختی را با دیدگاه‌های زبانی عبدالقاهر مقایسه و تحلیل کردیم و بدین نتیجه رسیدیم که هر دو زبان را یکی از قوای شناختی می‌دانند که منشأ تجربی، روانشناختی و نقش اجتماعی دارد. و دستور زبان پیرو معنا و مفهوم است و معنای زبان متأثر از نظرگاه، موقعیت و دانش فردی و کاربرد عینی آن است.
Cognitive linguistics considers grammatical constructions based on mental construction and focuses on meaning and believes: meaning is not independent of human cognition and perception and language coding includes factors such as selection, perspective, focus, framing, categorization methods. , And is part of this, and the linguistic structure is a direct reflection of cognition, that is, a particular linguistic expression depends on a particular way of conceptualizing a particular situation; This view is very similar to Abdul Qahir's theory of order, which says: The meaning of speech is achieved when it is poured into regular words according to the special order and composition that have regular and orderly meanings in the human soul and heart. Attention to the cognitive role of language, the importance of meaning, following syntactic structures from the structure of mental meaning, and the factors that cognitive linguists consider effective in encoding language are evident in Abdul Qahir. Considering the importance of the cognitive perspective in contemporary linguistics and due to the comprehensiveness and accuracy of Abdul Qahir's linguistic views, which has become extremely important in scientific circles, in this article we compared and analyzed the views of cognitive linguists with Abdul Qahir's linguistic views and concluded that both Language is considered as one of the cognitive powers that has empirical, psychological and social role. And grammar follows meaning and concept, and the meaning of language is influenced by the point of view, position and individual knowledge and its objective application.
_||_
