اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر رضایت زناشویی و تعارض نقش در کارکنان زندان

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

مراد کاراندیش ¹ , علی مهداد ² , محسن گل‌پرور ³

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/05/12 تاریخ پذیرش : 1400/07/16 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: آموزش هستی‌شناختی# رضایت زناشویی# تعارض نقش#کارکنان# زندان,

چکیده مقاله :

کارکنان زندان‌ها با مشکلات فراوانی به‌ویژه در زمینه افت رضایت زناشویی و افزایش تعارض نقش مواجه هستند و یکی از روش‌های آموزشی برای بهبود ویژگی‌های روانشناختی آموزش هستی‌شناختی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر رضایت زناشویی و تعارض نقش در کارکنان زندان انجام شد. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر کارکنان زندان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد در سال 1397 بودند. نمونه این پژوهش 30 نفر از کارکنان زندان‌ها بودند که پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 60 دقیقه‌ای (هفته‌ای یک جلسه) تحت آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. هر دو گروه علاوه بر فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی، در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به فرم کوتاه پرسشنامه رضایت زناشویی (افروز و قدرتی، 1390) و خرده‌مقیاس تعارض نقش در پرسشنامه ابهام و تعارض نقش (ریزو، هوس و لیرتزمن، 1970) پاسخ دادند. داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-23 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که روش آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز باعث افزایش رضایت زناشویی و کاهش تعارض نقش در کارکنان زندان شد و نتایج در مرحله پیگیری نیز باقی ماند (05/0>P). با توجه به نتایج پژوهش حاضر، می‌توان از روش آموزش هستی‌شناختی در کنار سایر روش‌های آموزشی برای بهبود ویژگی‌های روانشناختی به‌ویژه افزایش رضایت زناشویی و کاهش تعارض نقش استفاده کرد.

چکیده انگلیسی:

Prisons staff are faced with many problems, especially in the field of declining marital satisfaction and increasing role conflict, and one of the educational methods to improve the psychological characteristics is ontological education. Therefore, the present study was conducted with the aim of determine the effectiveness of ontological education based on Giddens's theory on marital satisfaction and role conflict in prison staff. This was a quasi-experimental study with pre-test, post-test and trimester follow-up with control group. The present study population was the staff of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province prisons in 2018 year. The sample of this study was 30 people of prisons staff who after reviewing the inclusion criteria were selected by purposive sampling method and randomly replaced in two equal groups. The experimental group underwent 10 sessions of 60 minutes (per week one session) ontological education based on Giddens's theory and the control group did not receive training. Both groups in addition to the demographic information form, responded to the short form of marital satisfaction questionnaire (Afrooz and Ghodrati, 2011) and role conflict subscale in the role conflict and ambiguity questionnaire (Rizzo, House and Lirtzman, 1970) in the pre-test, post-test, and follow-up stages. Data were analyzed by repeated measures analysis of variance and Bonferroni post hoc test in SPSS-23 software. The findings showed that the ontological education method based on Giddens's theory led to increased marital satisfaction and decreased role conflict in prison staff and the results remained in the follow-up stage (P<0.05). According to the results of the present study, can be used ontological education method along with other educational methods to improve psychological characteristics, especially to increase marital satisfaction and decrease role conflict.

منابع و مأخذ:

ارشدی، نسرین و شکرکن، حسین. (1386). بررسی رابطه فشار روانی ناشی از تعارض و ابهام نقش با عملکرد و خشنودی شغلی با توجه به اثرهای تعدیل‌کننده استقلال کاری و پیوستگی گروهی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیر جنوب منطقه اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران، 14(2-1)، 148-129.

افروز؛ غلامعلی و قدرتی، مهدی. (1390). ساخت و هنجاریابی مقیاس رضایتمندی همسران افروز (فرم کوتاه). مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 1، 16-3.

رضاپور میرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه و فرحبخش، کیومرث. (1392). اثربخشی آموزه‌های هستی‌شناسی اسلامی بر رضایت زناشویی زنان متأهل. مجله روانشناسی و دین، 6(2)، 18-5.

رضاپور میرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه، فرحبخش، کیومرث و ذکایی، محمدسعید. (1392). بررسی ابعاد هستی‌شناسی مذهبی در گفتگوهای درون‌شخصی زوجین مذهبی برخوردار از سازگاری زناشویی بالا. فصلنامه روانشناسی بالینی، 10(3)، 53-19.

صباغی، حمیرا؛ اسمعیلی، معصومه و کلانتر کوشه، سیدمحمد. (1394). مطالعه اثربخشی درمان مرور زندگی با گرایش هستی‌شناسی اسلامی بر روابط الد- فرزندی نوجوانان. مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 26، 163-139.

کاراندیش، مراد؛ مهداد، علی و گل‌پرور، محسن. (1399). اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر ابهام نقش و تعارض نقش. مجله مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، 7(2)، 416-399.

مفیدی‌راد، علیرضا و شاره، حسین. (1393). وضعیت روانشناختی کارکنان زندان‌های استان خراسان رضوی. مجله اصول بهداشت روانی، 16(1)، 84-74.

یاریان، سجاد و دین‌پرور، زهرا. (1399). اثربخشی آموزش امنیت هستی‌شناختی بر هویت دینی، امنیت روانی و امنیت شغلی معلمان. مجله سبک‌زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(1)، 65-59.

یاریان، سجاد؛ رهیان، هادی؛ اصغرنژادفرید، علی‌اصغر؛ واحدی، هلیا؛ عامری، نازنین فاطمه و دهقان نجم‌آبادی، مهناز. (1398). اثربخشی آموزش امنیت هستی‌شناختی بر امنیت روانی و اضطراب وجود سالمندان. نشریه سالمندشناسی، 3(4)، 10-1.

یوسفی، ناصر؛ نصیری هانیس، غفار و جعفری، محمد. (1397). بررسی رابطه جو سازمانی، استرس شغلی و تعلق شغلی با سلامت روانشناختی و معنوی کارکنان زندان‌های استان کردستان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 7(4)، 315-281.

Bates, S. R., & Jenkins, L. (2007). Teaching and learning ontology and epistemology in political science. Politics: The Profession, 27(1), 55-63.

Bulgan, G., & Ciftci, A. (2017). Psychological adaptation, marital satisfaction, and academic self-efficacy of international students. Journal of International Students, 7(3), 687-702.

Carusi, F. T., & Szkudlarek, T. (2020). Education is society … and there is no society: The ontological turn of education. Policy Futures in Education, 18(7), 907-921.

Dutra, M. L. (2009). An ontology-based approach to manage conflicts in collaborative design. Theses of Philosophy, University Claude Bernard.

Giddens, A. (2002). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. California: Stanford University Press.

Hepburn, J. R., & Albonetti, C. (2006). Role conflict in correctional institutions. Journal of Criminology, 17(4), 445-460.

Karpov, A. (2019). Ontological basis of the education phenomenon as a preformer of its social and existential realities. Postmodern Openings, 10(1), 220-235.

Lambert, E. G., Liu, J., Jiang, S., Zhang, J., & Kelley, T. M. (2018). The antecedents of job involvement: An exploratory study among Chinese prison staff. International Journal of Law, Crime and Justice, 54, 21-33.

Mellor, C., Gaudreault, K., & Fadale, C. (2020). The veteran and the novice: Investigating teacher-coach role conflict from two perspectives. Physical Educator, 77(2), 313-331.

Ostenson, J. A. (2009). Measuring marriage or measuring individuals: An ontological analysis of marital therapy outcome measures. Theses of Doctor of Philosophy, Brigham Young University.

Rizzo, J. R., House, R. J., & Lirtzman, S. I. (1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations. Administrative Science Quarter, 15(2), 150-163.

Satici, B., & Deniz, M. E. (2020). Relational humor and marital satisfaction in married individuals. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(2), 72-78.

Song, R., Li, C., Wang, L., Li, X., Zhou, Z., & Xu, L. (2021). Reliability and validity of the Chinese version of the work-family-school role conflicts scale among nurses. International Journal of Nursing Sciences, 8(2), 221-226.

Tong, W., Jia, J., He, Q., Lan, J., & Fang, X. (2021). The trajectory of marital satisfaction among Chinese newlyweds: Intrapersonal, interpersonal, and stress predictors. Developmental Psychology, 57(4), 597-608.

Van Gineken, E. F. J. C., Palmen, H., Bosma, A. Q., & Sentse, M. (2019). Bearing the weight of imprisonment: The relationship between prison climate and well-being . Criminal Justice and Behavior, 46(10), 1385-1404.

Wegerif, R., Doney, J., Richards, A., Mansour, N., Larkin, S., & Jamison, I. (2019). Exploring the ontological dimension of dialogic education through an evaluation of the impact of Internet mediated dialogue across cultural difference. Learning, Culture and Social Interaction, 20, 80-89.

Xie, J., Zhou, Z. E., & Gong, Y. (2018). Relationship between proactive personality and marital satisfaction: A spillover-crossover perspective. Personality and Individual Differences, 128, 75-80.

Xu, L. (2019). Teacher-researcher role conflict and burnout among Chinese university teachers: A job demand-resources model perspective. Studies in Higher Education, 44(6), 903-919.

Zembylas, M. (2017). The contribution of the ontological turn in education: Some methodological and political implications. Educational Philosophy and Theory, 49(14), 1401-1414.