نقش واسطه ای سازگاری اجتماعی در رابطه بین نظریه ذهن و خودکارآمدی با گرایش به شبکه های مجازی در دانش آموزان تیزهوش

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

علیرضا سنگانی ¹ , بهنام مکوندی ² , پرویز عسگری ³

1 - جوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - دانشیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/07/03 تاریخ پذیرش : 1399/10/06 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: سازگاری اجتماعی# نظریه ذهن#خودکارآمدی# گرایش به شبکه های مجازی# دانش آموزان تیزهوش,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر نقش واسطه ای سازگاری اجتماعی در رابطه بین نظریه ذهن و خودکارآمدی با گرایش به شبکه های مجازی در دانش آموزان تیزهوش بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی 300 دانش آموزان تیزهوش مدرسه سمپاد متوسطه دوم در پایه 11 رشته تحصیلی تجربی در شهر گرگان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که تعداد 300 دانش آموز به روش سرشماری انتخاب شدند و با پرسشنامه گرایش به شبکه های مجازی مجردی و همکاران (1393)، پرسشنامه نظریه ذهن استیرمن (1994)، خودکارآمدی شرر (1982) و پرسشنامه سازگاری کالیفرنیا (1953) ارزیابی شدند. روش تجزیه و تحلیل از نوع تحلیل مسیر با نرم افزار 18SPSS و 23Amos استفاده شد. نتایج نشان داد، مدل پژوهش دارای برازش بوده و تایید شد و 58/0 از واریانس گرایش به شبکه های مجازی توسط نظریه ذهن، خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی مورد تبیین قرار گرفت و سازگاری اجتماعی در رابطه ی بین نظریه ذهن با گرایش به شبکه های مجازی نقش واسطه ای دارا بود. تغییرات گرایش به فضای مجازی بر مبنای مستقیم نظریه ذهن و خودکارآمدی و غیرمستقیم سازگاری اجتماعی در دانش آموزان تیزهوش قابل تبیین است و این پژوهش تلویحات کاربردی برای مشاوران مدارس دارا می باشد. نتایج نشان داد، مدل پژوهش دارای برازش بوده و تایید شد و 58/0 از واریانس گرایش به شبکه های مجازی توسط نظریه ذهن، خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی مورد تبیین قرار گرفت و سازگاری اجتماعی در رابطه ی بین نظریه ذهن با گرایش به شبکه های مجازی نقش واسطه ای دارا بود. تغییرات گرایش به فضای مجازی بر مبنای مستقیم نظریه ذهن و خودکارآمدی و غیرمستقیم سازگاری اجتماعی در دانش آموزان تیزهوش قابل تبیین است و این پژوهش تلویحات کاربردی برای مشاوران مدارس دارا می باشد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was the mediating role of social adjustment in the relationship between mind theory and self-efficacy with the tendency to virtual networks in gifted students. The research method was descriptive-correlation and in particular path analaysis. The statistical population of the present study was all 300 gifted students of Secondary School Sampad Secondary School in 11 experimental fields in the academic year of 2019 in Gorgan. Mojardi, et al (2014) tendency to virtual networks questionnaire, Steerneman (1994) theory of mind questionnaire, self-efficacy Shereer (1982), California Test Personality (1953) were evaluated. The results showed that The research model was fitted and validated and explained 0.58 of variance in tendency to virtual networks by theory of mind, self-efficacy and social adaptation and social adaptation had a mediating role in the relationship between theory of mind with tendency to virtual networks. Changes in the tendency for cyberspace based on direct theory of mind and indirect social adjustment can be explained in gifted students and this study has practical implications for school counselors.

منابع و مأخذ:

براتـی بختیـاری، سیامک. (1376). بررسـی رابطـة سـاده و چنـدمتغیری خودکارآمدی، خودپایی و عزت نفـس بـا عملکـرد تحصـیلی در دانش آموزان، پایان نامة کارشناسی ارشـد روان شناسـی، دانشـکدة علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

جریحی، عبدالرحمان؛ نیلی، محمدرضا؛ نوروزی، داریوش؛ سعدی پور، اسماعیل. (1398). تدوین و اعتباریابی الگوی طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه مدل ذهنی. فصلنامه علمی - پژوهشی روش ها و مدل های روانشناختی، 10(35)، 41-64.

جعفری ندرآبادی، معصومه (1397). بررسی رابطه بین میزان وابستگی به فضای مجازی با کارکرد خانواده و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان، جامعه شناسی آموزش و پرورش، ۱،۸ (۸) :۳۰-۴۵.

حمیدی، مهرزاد؛ جلالی فراهانی، مجید؛ رجبی، حسین؛ یوسف جمال، فروزان (1397). تبیین رابطه بین مهارت های اجتماعی، خودکارآمدی، سبک زندگی و اعتیاد اینترنتی در دانش آموزان ورزشکار مقطع متوسطه استان ایلام . مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. ۲۶ (۱) :۱-۱۲.

خدایاری فرد، محمد؛ نصرت، مرتضی؛ غباری بناب، باقر؛ شکوهی یکتا، محسن و  به پژوه، احمد (1381).عوامل مرتبط با سازگاری اجتماعی فرزندان جانباز و غیرجانباز شهر تهران. گزارش نهایی طرح پژوهشی زیر نظر بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی.

دهقانپور، نورا؛ ترانس، غزاله؛ مسیحی، فرحناز (1397). پیش بینی میزان استفاده از شبکه‌های مجازی بر اساس سازگاری اجتماعی و کنترل عواطف در نوجوانان.مطالعات رسانه ای، 13، 1(40)، 40-49.

ذوالفقاری، شادی. (1398). پیش‌بینی دلزدگی زناشویی بر اساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده و میزان استفاده از شبکه‌های مجازی در زنان متأهل. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 7(52)، 31-40.

رحمتی، صمد؛ کرامتی، هادی (1395). ارتباط اعتیاد به اینترنت با خودکارامدی اجتماعی، سبک های هویت و تفاوت های جنسیتی در دانشجویان. تحقیقات نظام سلامت، 12، 1، 21-26 .

سقزی، ایوب؛ حجت خواه، سید محسن. (1399). برازندگی مدل معادلات ساختاری احساس غربت براساس تاب‌آوری با میانجیگری سازگاری عاطفی و اجتماعی در دانشجویان غیر بومی. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 8(55)، 75-87.

فرشباف، ساحل. (1388). اعتیاد اینترنتی، علل و انگیزه­ها. تهران: مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه­ای همشهری.

قمرانی، امیر؛ البرزی، شهلا؛ خیر، محمد (1385). بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانش آموزان عقب مانده ذهنی و عادی شهر شیراز. مجله روانشناسی، 10، 38، 181 -199.

صدیق بنای، هلن (1387). «آشنایی با شبکه‌های اجتماعی»، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری.

طهماسیان، کارینه؛ غلامرضایی، مریم (1388). بررسی رابطه‌ی خودکارآمدی و طرد همسالان در نوجوانان. پژوهش های نوین روانشناختی،  4، 14، 107-123.

عبدالله‌زاده،‌ مهدی؛ ادیب‌سرشکی، نرگس؛ پورمحمدرضاتجریشی، معصومه؛ بخشی، عنایت‌الله (1391). ارتباط نظریه ذهن با اجتماعی‌شدن، مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های زندگی دانش‌آموزان دختر و پسر کم‌توان ذهنی. مجله توانبخشی. ۱۳ (۱) :۳۳-۳۸.

علیانسب شربیانی، سیدحسن (1390). بررسی تحولی نظریه ذهن و رابطه آن با سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر ابتدایی شربیان. پایان نامه کارشناسی ارشد ناپیوسته روانشناسی تربیتی دانشگاه تهران.

کریمی، مهدیه (1394). تعیین رابطه پرخاشگری و سازگاری اجتماعی با فضای مجازی در دانشجویان دخترساکن خوابگاه دانشگاه آزاد شهر کرمان، سومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، تحقیقات اسلامی سروش مرتضوی، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.

مهنا، سعید؛ طالع پسند، سیاوش (1395). رابطه بین حمایت‌های محیطی و خودآگاهی هیجانی با درگیری تحصیلی: نقش میانجی بهزیستی تحصیلی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۶ (1)، ۳۱-۴۲.

مجردی، وحید؛ اسلامی، علی؛ جمال، سعید (1393). بررسی وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بین دانشجویان استان خراسان شمالی، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، 1(4): 85- 99.

Allen, A., Kannis-Dymand, L., & Katsikitis, M. (2017). Problematic internet pornography use: The role of craving, desire thinking, and metacognition. Addictive behaviors, 70, 65-71.‏

Baptista, J., Osório, A., Martins, E. C., Verissimo, M., & Martins, C. (2016). Does social–behavioral adjustment mediate the relation between executive function and academic readiness?. Journal of Applied Developmental Psychology, 46, 22-30.‏

Begeer, S., Howlin, P., Hoddenbach, E., Clauser, C., Lindauer, R., Clifford, P., ... & Koot, H. M. (2015). Effects and moderators of a short theory of mind intervention for children with autism spectrum disorder: A randomized controlled trial. Autism Research, 8(6), 738-748.

De Silva, P. (2001). Handbook of Emotion and Cognition: Tim Dalgleish and Mick Power (Eds.). Wiley, Chichester, 1999, xxii+843 pp. £90.00. Behaviour Research and Therapy, 39 (1), 125-127

Dore, R. A., & Lillard, A. S. (2015). Theory of mind and children’s engagement in fantasy worlds. Imagination, Cognition and Personality, 34(3), 230-242.

Fergus, T. A., & Spada, M. M. (2017). Cyberchondria: Examining relations with problematic Internet use and metacognitive beliefs. Clinical psychology & psychotherapy, 24(6), 1322-1330.‏

Fredricks, J. A., Filsecker, M., & Lawson, M. A. (2016). Student engagement, context, and adjustment: Addressing definitional, measurement, and methodological issues.

Farahany, F. M. N. (1994). The relationship of locus of control, Extraversion, Neuroticism with the academic achievement of Iranian students. For the degree of Doctor of Philosophy the university of new soutwales Australia.

Garland, E. L. (2016). Restructuring reward processing with Mindfulness-Oriented Recovery Enhancement: novel therapeutic mechanisms to remediate hedonic dysregulation in addiction, stress, and pain. Special Issue: Advances in Meditation Research, 1373, 25–37.

Gregory, A., Clawson, K., Davis, A., & Gerewitz, J. (2016). The promise of restorative practices to transform teacher-student relationships and achieve equity in school discipline. Journal of Educational and Psychological Consultation, 26(4), 325-353.‏

Guimond, F. A., Brendgen, M., Vitaro, F., Dionne, G., & Boivin, M. (2015). Peer victimization and anxiety in genetically vulnerable youth: The protective roles of teachers’ self-efficacy and anti-bullying classroom rules. Journal of abnormal child psychology, 43(6), 1095-1106.‏

Hoffman, J. (2016). The impact of teachers' perceptions and their instructional practices on reading engagement of typical and gifted students in grades 3-5 (Doctoral dissertation, St. John's University (New York), School of Education and Human Services).

Kline, R. B. (2010). Promise and pitfalls of structural equation modeling in gifted research.‏

Kadivar, P., Farzad, V., Kavosyan, J., & Nikudel, F. (2009). Validation of the Pekruns’ Academic Emotions questionnaire. Educational innovations, 32(8), 7-38.‏

Lavrijsen, J., Soenens, B., & Verschueren, K. (2018). Perfectionism, school burnout and engagement: a comparison of gifted and non-gifted students. In 16th conference of the European Association for Research on Adolescence (EARA), Date: 2018/09/12-2018/09/15, Location: Ghent, Belgium.

Malafouris, L. (2019). Mind and material engagement. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 18(1), 1-17.

Ozturk, F. O., Ekinci, M., Ozturk, O., & Canan, F. (2013). The relationship of affective temperament and emotional-behavioral difficulties to internet addiction in Turkish teenagers. ISRN psychiatry, 2013.‏

Paul, N., & Glassman, M. (2017). Relationship between internet self-efficacy and internet anxiety: A nuanced approach to understanding the connection. Australasian Journal of Educational Technology, 33(4).‏

Pham, Y. K., & Murray, C. (2016). Social relationships among adolescents with disabilities: Unique and cumulative associations with adjustment. Exceptional Children, 82(2), 234-250.‏

Przybylski, A. K., & Mishkin, A. F. (2016). How the quantity and quality of electronic gaming relates to adolescents’ academic engagement and psychosocial adjustment. Psychology of Popular Media Culture, 5(2), 145.

Steca, P., Abela, J. R., Monzani, D., Greco, A., Hazel, N. A., & Hankin, B. L. (2014). Cognitive vulnerability to depressive symptoms in children: The protective role of self-efficacy beliefs in a multi-wave longitudinal study. Journal of abnormal child psychology, 42(1), 137-148.‏

Steca, P., Abela, J. R., Monzani, D., Greco, A., Hazel, N. A., & Hankin, B. L. (2014). Cognitive vulnerability to depressive symptoms in children: The protective role of self-efficacy beliefs in a multi-wave longitudinal study. Journal of abnormal child psychology, 42(1), 137-148.‏

Thorpe, L. P., Clark, W. W., & Tiegs, E. W. (1953). Manual: California test of personality. Los Angeles: California Test Bureau.

Valls-Serrano, C., Caracuel, A., & Verdejo-Garcia, A. (2016). Goal management training and mindfulness meditation improve executive functions and transfer to ecological tasks of daily life in polysubstance users enrolled in therapeutic community treatment. Drug and alcohol dependence, 165, 9-14.‏

Weinstein, A., Dorani, D., Elhadfi, R., Bukovza, Y., Yarmulnik, A., & Dannon, P. (2015). Internet addiction is associated with social anxiety in young adults. Annals of Clinical Psychiatry, 27(1), 4-9.
‏