بررسی زیباشناختی شعر منوچهر آتشی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

مهری مساعد ¹ , مینا مساعد ²

1 - دانشجوی دوره دکتری ادبیات غنایی، دانشگاه شیراز. (نویسنده مسؤول)
2 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز.

تاریخ دریافت : 1396/10/04 تاریخ پذیرش : 1396/10/04 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: شعر معاصر, موسیقی شعر, نوآوری, زیبایی‌شناسی, هنجارگریزی, aesthetics, modern poetry, Manuchehr Atashi, شعر منوچهر آتشی,

چکیده مقاله :

زیبایی یکی از مفاهیم پیچیده است که به راحتی نمی توان برای آن تعریف دقیقی ارائه کرد. از سویی زیبایی یک امر مطلق نیست و هر فردی با توجه به معیارهای شخصی خود امری را زیبا یا زشت می داند. یکی از ویژگی های ذاتی ادبیات به عنوان یک هنر نیز، زیبایی است. در این مقاله به بررسی عناصر برجستۀ موسیقایی، زبانی و تصویرساز در شعر منوچهر آتشی و چگونگی ارتباط و پیوند آن ها با عاطفۀ شعری پرداخته شده است؛ عناصری که با ایجاد هنجارگریزی موجب زیبایی شعر شده اند. از آنجا که اشعار آتشی معمولاً نتیجۀ مشاهدات و تجربیات و کشفیات درونی است، نوآوری ها و هنجارگریزی های شاعر در بخش موسیقایی، در بخش زبانی؛ یعنی واژه‌گزینی و هنجارگریزی نحوی و در بخش بهره گیری از صور خیال با بسامد بالایی دیده می‌شود. همچنین شاعر به خوبی توانسته است عاطفه و اندیشه شعری را از طریق این سه بخش یاد شده به خواننده القاء کند؛ بنا بر این ارتباط مناسبی بین عاطفه شعری و بخش های موسیقایی و زبانی و تصویرهای شعری دیده می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Aesthetics is a complicated concept for which no one can give an explicit definition.It is not an absolute subject and every person can see something beautiful or ugly from different perspectives.one of the inherent feature of literature is beauty. the present article studies musical ,linguistic and imagery elements of Atshi`s poems to show their relationships with poetical emotion,the elements creating beauty through deviations.Because Atashi`s poems originates from internal experiences and inspirations ,innovations and deviations in the musical and linguistic sections ,that is,diction and syntactic deviations are of a high frequency.Moreover, the poet has been able to induce the poetical emotions to the readers very well by these three devices.Thus, there is a proper relationship between the poetical motion and musical ,linguistic and poetical images.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. ساختار و تاویل متن. تهران: نشر مرکز، جلد اول، 1370.

2ـ ـــــ ، ـــــ . حقیقت و زیبایی، تهران: نشر مرکز، چاپ پنجم، 1380.

3ـ ارسطو. فن شعر. تالیف عبدالحسین زرین­کوب. تهران: امیرکبیر، 1357.

4ـ آتشی، منوچهر. مجموعه اشعار منوچهر آتشی. تهران: نگاه، 1386.

5ـ پرین. در باره شعر، ترجمۀ فاطمه راکعی. تهران: اطلاعات، چاپ سوم، 1383.

6ـ پورنامداریان، تقی. سفر در مه. تهران: نگاه، 1381.

7ـ حسنلی، کاووس. گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث، چاپ سوم، 1391.

8ـ حسینی، صالح. تحریر کارگاه خیال، تهران: نشر نیلوفر، چاپ اول، 1387.

9ـ دیچز، دیوید. شیوه­های نقد ادبی. ترجمه محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: علمی، 1373.

10ـ شاملو، احمد. برگزیده شعرهای احمد شاملو. تهران، چاپ دوم، 1350.

11ـ شفیعی‏کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: آگاه، 1385.

12ـ ـــــــــــ ، ـــــــــ . ادوار شعر فارسی. تهران: سخن، چاپ ششم، 1390.

13ـ شمیسا، سیروس. انواع ادبی. تهران: نشر میترا، چاپ دوم، 1386.

14ـ ـــــ ، ـــــــ . نگاهی تازه به بدیع. تهران: فردوس، چاپ یازدهم، 1378.

15ـ صفوی، کورش. از زبان‌شناسی به ادبیات، ج1، تهران: چشمه، جلد اول، 1373.

16ـ عباسی، حبیب­الله. سفرنامه باران (نقد و تحلیل اشعار دکتر شفیعی‏کدکنی). تهران: نشر روزگار، 1378.

17ـ علوی­مقدم، مهیار. نظریه­های نقد ادبی (صورتگرایی و ساختار ادبی). تهران: سمت، 1377.

18ـ علی­پور، مصطفا. ساختار زبان شعر امروز. تهران: فردوس، 1378.

19ـ غریب، رز. نقد بر مبنای زیبا­شناسی. ترجمه نجمه رجایی. مشهد: دانشگاه فردوسی، 1378.

20ـ فلوطین. دوره آثار فلوطین. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی، 1366.

21ـ مختاری، محمد. شاعران معاصر ایران (1) (منوچهر آتشی). تهران: توس، 1378.

22ـ وزیری، علینقی. زیباشناسی در هنر و طبیعت. تهران: هیرمند، 1363.

23ـ ولک، رنه. تاریخ نقد جدید. ترجمه سعید ارباب شیرانی. تهران: نیلوفر، جلد چهارم، 1377.