رؤیت خدا در پرتو آیات و روایات با تأکید بر نظر متکلمان وعرفا

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

مینا شمخی ¹ (عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران. نویسنده مسؤل: [e-mail])
نانسی ساکی ² (عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/10/06 تاریخ پذیرش : 1399/10/06 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: روایت, قرآن, عقل, wisdom, relation, mystics, عرفا, The Quran, آیات متشابه, رؤیت خداوند, Similar verses, viewing God,

چکیده مقاله :

ظاهر شماری از آیات قرآن بر رؤیت خداوند در قیامت دلالت دارد مانند آیه: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَاضِرَةٌ الى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ (قیامت /23-22)؛ اما ظاهر برخی دیگر آیات از جمله آیه: لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ (انعام /103) رؤیت خداوند را انکار می کند. آیة الى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ (قیامت/23) از مهم‌ترین آیات مورد اختلاف مفسران اشاعره، معتزله و امامیه و نیز عرفا می باشد. در این آیه شریفه چیستی معنای واژه های الی و ناظره مورد دقت مفسران قرار گرفته است. این آیه با عطف توجه به واژه ناظره، یکی از مستندات قائلین به جواز رؤیت خداوند از جمله اشاعره می باشد. مفسرین معتزله و امامیه ضمن تبیین معنای صحیح آیه، قول اشاعره را نادرست اعلام کرده اند اما خود در بیان معنای آیه دچار اختلاف شده اند. در بیان عرفا، مفهوم رؤیت و نظر با آنچه که متکلمان برداشت می‌کند متفاوت است؛ رؤیت همـان علـم شـهودی و حضوری است که جـز بـه خـود انسـان و متعلقـات او تعلق نمی گیرد. در این پژوهش به روش اسنادی و کتابخانه ای، به شیوه تحلیلی و مقایسه ای، سعی در بیان و بررسی اقوال مختلف مفسران داشته و با جمع آوری تمام احتمالات معنایی به همراه گونه های مختلف عقلی- نقلی به بررسی و تبیین این آیات پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که امکان رؤیت خدا با چشم سر، چه در این دنیا و چه آخرت، امکان پذیر نیست و نظر صحیح، انتظار کشیدن رحمت، ثواب و نعمت‌های خداوند می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Apparently a number of verses in the Qur'an implies viewing God at the resurrection, such as the verse: "The Wonderful Face of the Nazareth of the Sabbaths" (Resurrection / 23-22); however, the appearance of some other verses, including the verse: "La Turdek al-'Abssar and Hüyükr al-'Abssar & "(Nawam / 103) denies the observation of the Lord. The verse of the Day of Resurrection (23) ‘they are observing God’ is the point of difference among Asharites, Mu'tazilah, and Twelver, as well as mystics. In this verse, the what of the meaning of the words "ela" and "observer" are carefully attended by commentators. This verse, by turning attention to the word "observer", is one of the documentation of the permission of the permission of the sight of God, including the Ash'arites. The Mu'tazilite and Imami commentators, while explaining the correct meaning of the verse, have declared the Ash'arites' promises incorrect, but they themselves have contradicted the meaning of the verse.In this research, by documentary and library method, in a comparative analytical method, they try to express the various statements of the commentators and examine the critiques. By collecting all the semantic possibilities together with different narratives, these verses are explained and explained. Been paid.And the results show that the possibility of "seeing the truth" with the eye, in this world and in the hereafter, is not possible, and from the perspective of the heart, the reappearance, the expectation of reward and rejoicing; the most correct opinion, the expectation of mercy and God's rewards and blessings.