شناسایی ویژگی‌های ارزشیابی خلاقیت پرور: مطالعه‌ای فرا ترکیب
محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی
سید عباس رضوی
1
,
سیده هدی مستطابی
2
,
علی بیرمی پور
3
1 - دانشیار برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3 - دانشیار برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
کلید واژه: ارزشیابی عملکرد یادگیرنده, برنامه درسی, پرورش خلاقیت, تفکر خلاق, فراترکیب.,
چکیده مقاله :
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نظام آموزشی بهبود و پرورش خلاقیت دانش آموزان است. از آن جا که ارزشیابی یکی از عناصر مهم برنامه درسی قلمداد می‌شود، بنابراین شناخت و تبیین ویژگی‌ها و شرایط لازم ارزشیابی که سبب پرورش خلاقیت شود، ضروری است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ارزشیابی خلاقیت پرور براساس مطالعات انجام شده در این زمینه بود. از روش فراترکیب از روش هفت مرحله‌ای بارسو و ساندلوسکی(۲۰۰۷) برای انجام این پژوهش استفاده شد. این روش شامل هفت گام است که به ارزیابی و تحلیل نظام مند نتایج و یافته‌های مطالعات پیشین می‌پردازد. در این پژوهش، مقالات معتبر داخلی و خارجی پیرامون موضوع طی 15 سال اخیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از بین مقالات مستخرج، با استفاده از معیارهای ورود و خروج در نهایت 37 مقاله نهایی انتخاب شد. پس از تجزیه و تحلیل این مقالات بااستفاده از روش کدگذاری باز و محوری، 43 کد استخراج شد که بیان کننده مؤلفه‌های ارزشیابی خلاقیت پرور بودند. با بررسی و ادغام کدها در این پژوهش، 7 بعد اصلی شامل استقلال عمل، مشارکت، انعطاف پذیری، اصالت‌گرایی، پذیرا بودن، انگیزش درونی، محیط امن به عنوان ابعاد ارزشیابی خلاقیت پرور شناسایی شدند. نتایج این مطالعه می‌تواند هم برای دست‌اندرکاران برنامه ریزی درسی و هم برای پژوهشگران مورد استفاده قرار گیرد. برنامه‌ریزان درسی با استفاده از این یافته‌ها می‌توانند قابلیت برنامه‌های درسی در پرورش خلاقیت دانش آموزان را افزایش دهد. پژوهشگران برای طراحی پژوهش‌های آتی و ساخت ابزارهای پژوهشی خود می‌توانند از یافته‌های این پژوهش استفاده کنند.
One of the most important concerns of the curriculum designers is to improve and nurture students' creativity. Since evaluation is considered as one of the important elements of the curriculum, it is necessary to recognize and explain the features and characteristics of student's performance evaluation that fosters creativity in classrooms. The purpose of the current research was to identify the characteristics. A meta-synthesis method was used to conduct this research. This method includes seven steps that evaluate and analyze the results and findings of previous studies. In this research, journal articles on the topic during the last 15 years were reviewed and analyzed. Among the extracted articles, 37 articles were finally selected using the specified criteria. After analyzing these articles using the open and axial coding method, 43 codes were extracted that expressed the components of creativity-friendly evaluation. By integrating the codes in this research, 7 main catrgories were identified as the dimensions of creativity-friendly evaluation including: 1) independence, 2) participation, 3) adaptability, 4) originality, 5) openness, 6) internal motivation, and 7) safe environment. The results of this study can be used both for curriculum designers and for researchers. Curriculum designers can use the findings to increase the ability of curriculum in fostering students' creativity. Researchers can use the findings of this research to design future research and build their research tools.
