میزان پاسخ‌گویی محتوای برنامه درسی دین و زندگی دوره متوسطه به نیازهای اجتماعی و عاطفی دانش‌آموزان

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

رضاعلی نوروزی ¹ , سمیه صیادی شهرکی ² , محمدرضا مرادی ³

1 - 1استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 - 2کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، اصفهان، ایران
3 - 3کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1396/07/25 تاریخ پذیرش : 1396/07/25 تاریخ انتشار : 1392/04/01

کلید واژه: کتابهای دین و زندگی, دین, نیازهای عاطفی, نیازهای اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف مقاله حاضر، تحلیل محتوای کتب دین و زندگی دوره متوسطه جهت آشکار شدن نقاط ضعف و قوت برنامه از منظر تناسب با نیازهای اجتماعی و عاطفی فراگیران بود. در این پژوهش کتب دین و زندگی دوره دبیرستان مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی بر اساس فرم چک لیست محتوا کتب در دو مؤلفه اصلی نیازهای اجتماعی و عاطفی و 35 مؤلفه فرعی که بر اساس طبقه‌بندی‌های نظری صاحب نظران حوزه تربیتی، مقالات و کتب راهنمای درسی تهیه و پس از تأیید استادان، نهایی شد. سپس به صورت جداگانه هر درس به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شد. با توجه به یافته‌های به دست آمده، بیشترین فراوانی متعلق به کتاب دین و زندگی سوم متوسطه با 387 فراوانی بوده است که بیشترین تکرار در مؤلفه پرداختن به خانواده و ازدواج با 91/ 20 درصد و کمترین آن در مؤلفه‌های پرورش روحیه توکل، استدلال ممانعت از بزهکاری جوانان، بیان چگونگی رابطه با جنس مخالف، نیاز به هستی‌شناسی و تبیین استقلال با 258/0 درصد نشان داده شد. کتب دین و زندگی اول متوسطه 339 فراوانی که بیشترین فراوانی در مؤلفه نیاز به تفکر و تعقل 87/18 درصد و کمترین آن در مؤلفه‌های پرورش روحیه توکل، بیان روابط اجتماعی و آداب معاشرت، پرداختن به خانواده و ازدواج، تبیین فساد اخلاقی و تبیین نیازهای غریزی 294/0 درصد بود و کتاب دین و زندگی دوم متوسطه 340 فراوانی که بیشترین فروانی در مؤلفه تبیین مرگ، معاد و توشه آخرت 91/20 درصد و کمترین فراوانی و توجه به مؤلفه‌های تبیین احترام به حقوق دیگران و تبیین نیاز به دین و پیام الهی حدود 227/0 درصد بود. کتاب دین و زندگی سوم متوسطه بیشتر از کتب دیگر به نیازهای اجتماعی و عاطفی پرداخته است ولی به طور کلی تمام کتب از نظر پرداختن به نیازهای اجتماعی و عاطفی درسطح پایینی بودند. بنابراین نیاز به تجدید نظر با توجه به پاسخ‌گویی به نیازهای عاطفی و اجتماعی کاملاً احساس می‌شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this paper was analyzing the content of religious books and revealing the strengths and weaknesses of the curriculum in terms of fitting with the social and emotional needs of the learners. In this study, all three religions and life books of high school were considered and by using content analysis, books on two major components of social and emotional needs and 35 sub-components individually for each subject as the unit of analysis were considered. According to the obtained findings, the highest frequency was related to the third-grade textbook of faith and life with 387 cases. Among these, the highest frequency component was in addressing the family and marriage with 20.91% and the lowest component were in education of spirit trust, expression of social relations and etiquette, dealing with marriage and family, explanation of moral corruption and explaining the instinctive needs with 0.258 percent. There were 340 frequencies in the second-grade textbook of religion and life and among them, the highest frequency components was related to explaining the death and resurrection with 20.91% and the lowest frequency was related to explanation of respecting the rights of others and explaining the need for religion and the divine messages with about 0.227%. The third-grade textbook was addressed social and emotional needs more than the other books, but in general, all of the books were addressing the social and emotional needs at a lower level. Therefore, it is necessary to revise the textbooks to meet the social and emotional needs.