اثربخشی برنامه مداخله ماتریکس و مداخله کاهش آسیب بر شاخص‌های سلامت روان و نگرش به روابط آسیب‌زا در دختران دانش‌آموز مقطع متوسطه دوم آسیب‌دیده از رابطه با جنس مخالف
محورهای موضوعی : تربیتی
هما شیخ دارانی
1
,
محسن گل پرور
2
,
ایلناز سجادیان
3
1 - دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامۀ مداخلۀ ماتریکس و آموزش کاهش آسیب بر شاخص های سلامت روان و نگرش به روابط آسیب زا در دختران دانش آموز مقطع متوسطۀ دوم آسیب دیده از رابطه با جنس مخالف بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی و طرح پژوهش، سه گروهی دو مرحله ای (پیش‌آزمون و پس آزمون) بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دختران آسیب‌دیده از رابطه با جنس مخالف بودند که از بین آن ها 36 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 12 نفر) گمارده شدند. برای سنجش متغیر وابسته در مراحل پیش‌آزمون و پس آزمون از چک‌لیست نشانگان و مقیاس نگرش به روابط آسیب زا استفاده شد. گروه مداخلۀ ماتریکس و مداخلۀ کاهش آسیب، هریک به مدت 10 جلسه، تحت درمان قرار گرفتند ولی گروه کنترل هیچ درمانی دریافت ننمود. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چند متغیری (مانکوا) و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل گردید. نتایج نشان داد که در مرحلۀ پس آزمون پس از کنترل پیش آزمون در اضطراب (001/0=p)، افسردگی (001/0=p)، خصومت (002/0=p)، حساسیت بین‌فردی (001/0=p) و پارانویا (007/0=p) بین گروه مداخلۀ ماتریکس و گروه آموزش کاهش آسیب با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. در مؤلفه های نگرش به روابط آسیب زا نیز در دو بعد آسیب عاطفی (001/0=p) و آسیب های اجتماعی (046/0=p) مداخلۀ ماتریکس نسبت به گروه آموزش آسیب و گروه کنترل و در آسیب تحصیلی (012/0=p) نیز گروه مداخلۀ ماتریکس فقط نسبت به گروه کنترل دارای تفاوت معناداری بود.
The aim of this study was to determine the effectiveness of matrix intervention program and harm reduction training on mental health indices and attitudes toward harmful relationship among harmed high school female students from relation with opposite sex. The research method was semi-experimental, and research design was three groups with two stages (pre-test and post-test). The statistical population consisted of all the girls who impaired from relation with opposite sex, which among them 36 persons were selected purposefully and then randomly assigned in two experimental groups and one control group. Symptoms Checklist (SCL-90, Derogatis, et al. 1973) and attitudes toward harmful relationship scale (ATHRS، Sheikh Darani, 2008) was used to measure the dependent variable in the pretest and post-test. The group of matrix intervention program and harm reduction training received 10 sessions of treatment and the control group did not receive any treatment. The data were analyzed by multivariate analysis of covariance and post-hoc Bonferroni test. The results revealed that in the post-test phase after the pretest control, there is a significant difference between in the matrix intervention group and harm reduction training group and the control group in anxiety (p=0.001), depression (p=0.001), interpersonal sensitivity (p=0.002), hostility (p=0.001), and paranoia (p=0.007). In the components of attitudes toward harmful relationship there is a significant difference between the matrix intervention group with the harm reduction training group and the control group in the affective damage (p=0.001) and social damages (p=0.046), and there is a significant difference only between the matrix intervention group compared to the control group in academic damages (P=0.012).
