بررسی تمثیل‌های هفت‌پیکر در ساخت نمایش پداگوژیک

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

سمیه آورند ¹ , نیما خادمی ²

1 - دکترای زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شیراز، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران

تاریخ دریافت : 1401/02/17 تاریخ پذیرش : 1401/05/08 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: داستان‌های تمثیلی, نمایش پداگوژیک, هفت‌پیکر نظامی,

چکیده مقاله :

نمایش پداگوژیک، یکی از شیوه‌های کاربردی نمایش در حیطۀ تعلیم و تربیت است و مهم‌ترین هدف آن، کمک به رشد و پرورش بازیگران به ویژه کودکان و نوجوانان است، تا اقناع زیباشناختی و ذوق هنری تماشاگران. از آنجا که مضامین اینگونه نمایش‌ها تأثیر مستقیم بر آموزش و تعلیم کودکان دارد و ایران یکی از کشور‌هایی است که در ادبیات تعلیمی-تربیتی بسیار غنی است، الهام از این متون می‌تواند در این زمینه ضروری و راهگشا باشد. از آنجا که به نظر می‌رسد تا کنون تحقیقی مشابه صورت نگرفته است، در پژوهش حاضر که به روش کتابخانه‌ای و توصیفی-تحلیلی محتوا انجام شده، هفت‌پیکر نظامی که ترکیبی از مضامین تعلیمی- تربیتی و عاشقانه است، مورد بررسی قرار گرفته. در ابتدا تمثیل‌های‌ تعلیمی و تربیتی، کشف شده و بعد از تفسیر و بررسی آن‌ها به چگونگی استفاده از تمثیل‌ها در ساخت نمایش پداگوژیک، ویژۀ کودک و نوجوان پرداخته شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اگرچه هفت‌پیکر نظامی، اثری غنایی است و صحنه‌ها و حوادثی دارد که ممکن است به کار کودک ونوجوان نیاید، امّا به خاطر وجود بسامد بالایی از مفاهیم تعلیمی-تربیتی که در داستان‌های تمثیلی‌اش گنجانده شده و همچنین جنبه‌های روایی بالا، می‌توان از بعضی از داستان‌ها با استفاده از شیوه‌های بازآفرینی، بازنگری، روش‌های تلفیقی و از بعضی دیگر با استفاده از شیوۀ بازنویسی و اقتباس برای ساخت نمایش پداگوژیک بهره برد.

چکیده انگلیسی:

Pedagogical play is one of the practical methods of play in the field of education and its most important goal is to help the growth and development of actors, especially children and adolescents, to convince the aesthetics and artistic taste of the audience. Since the themes of such plays have a direct impact on the education of children and Iran is one of the countries that is very rich in educational literature, inspiration from these texts can be helpful in this regard. Therefore, in the present study, which was conducted by descriptive-analytical method of content, the Haft Peykar, which is a combination of educational and romantic themes, has been examined. At first, educational allegories were discovered, and after interpreting and examining them, how to use allegories in the construction of pedagogical plays for children and adolescents. The findings indicate that although the Haft Peykar is a lyrical work and has scenes and events that may not be useful to children and adolescents, due to the high frequency of educational concepts included in its allegorical stories as well as high narrative aspects, Some stories can be recreated, revised, combined, and others can be rewritten and adapted to create a pedagogical representation.

منابع و مأخذ:

1. آباد، فرزانه. حاتم پور، شبنم. سرخی، فرزانه و طهماسبی، فریدون. (۱۴۰۰). تمثیل شگردی تعلیمی در مثنوی معنوی. فصلنامۀ تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی-واحد بوشهر، دورۀ ۱۳، شمارۀ ۵۰ (۴)، ص 40-64.


2. آقا عباسی، یدالله. (1384). نمایش خلاق: قصّه‌گویی و تئاترهای کودکان و نوجوانان. تهران: قطره.


3. دارابی پور، الهام. (۱۳۹۱). تبیین مبانی فلسفی نمایش پداگوژی و ارائه راهکار‌هایی برای آموزش و پرورش ایران. پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش. دانشگاه تربیت مدرس.


4. سپه وندی، مسعود. (۱۳۹۰). جنبه‌های تعطیلی و تمثیلی داستان روز شنبه در گنبد سیاه (از هفت پیکر نظامی)، فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد بوشهر ، دوره ۳،شماره ۱۰ (۴)، ص 105-128.


5. نظامی گنجه‌ای، الیاس. (1383). هفت‌پیکر. به کوشش برات زنجانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


6. ---------------. (1385). هفت‌پیکر. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.


7. نهج‌البلاغه. (1371). ترجمۀ اسدالله مبشری. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.


8. وفایی، عباسعلی و آقابابایی، سمیه. (۱۳۹۲). بررسی کارکرد تمثیل در آثار ادبی تعلیمی. نشریه علمی-پژوهشی پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، دوره پنجم، شماره هجدهم، ص 23-46.


9. Fleer, M. , Kamaralli, A. (2017). Cultural Development of the Child in Role-Play: Drama Pedagogy and Its Potential Contribution to Early childhood Education. Multidisciplinary Perspectives on Play from Birth and Beyond, 18, 111-128


10. Landy, Robert. j. p,stern. (1995). Nietzscheon Tragedy, University Press. Cambridge.

1. (1371). Translated by Assadollah Mobasheri. Tehran: Islamic Culture Publishing Office. (In Persian)


2. Abad, Farzaneh. Hatampour, Shabnam. Sorkhi, Farzaneh and Tahmasebi, Fereydoun. (1400). An allegory of an educational technique in the spiritual Masnavi. Quarterly Journal of Allegorical Research in Persian Language and Literature. Islamic Azad University-Bushehr Branch, Volume 13, Number 50 (4), pp. 40-64.(In Persian)


3. Agha Abbasi, Yadollah. (1384). Creative Performance: Storytelling and Theater for Children and Adolescents. Tehran: Qatre. (In Persian)


4. Darabipour, Elham. (1391). Explain the philosophical foundations of pedagogy and provide solutions for Iranian education. Master Thesis in Education History and Philosophy of Education. Trabiat Modares University. (In Persian)


5. Sepahvandi, Massoud. (1390). The explanatoy and figurative viewpoints of the story "Saturday in the black firmament (from seven figures of Nezami), Quarterly Journal of Educational and Lyrical Research in Persian Language and Literature, Islamic Azad University-Bushehr Branch, Volume 3, Number 10 (4), pp. 105-128.(In Persian)


6. Nizami Ganjavi, Ilyās. (1383). Haft Peykar. By your efforts of Barat Zanjani. Tehran: University of Tehran Press. (In Persian)


7. ----------------------------. (1385). Haft Peykar. By the efforts of Saeed Hamidian. Tehran: Qatre. (In Persian)


8. Vafaie, Abbas Ali and Aghababaei, Somayeh. (2013). Investigating the function of allegory in educational literary works. Scientific-Research Journal of Educational Literature Research Journal, Volume 5, Number 18, pp. 23-46.(In Persian)


9. Fleer, M. , Kamaralli, A. (2017). Cultural Development of the Child in Role-Play: Drama Pedagogy and Its Potential Contribution to Early childhood Education. Multidisciplinary Perspectives on Play from Birth and Beyond, 18, 111-128


10. Landy, Robert. j. p,stern. (1995). Nietzscheon Tragedy, University Press. Cambridge.