شخصیت‌پردازی در حکایت‌های تمثیلی سلسله‌الذهب عبدالرحمان جامی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

نفیسه گاموری ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان)
حسین آقاحسینی ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه اصفهان،اصفهان، ایران)
مریم محمودی ³ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)

تاریخ دریافت : 1402/01/09 تاریخ پذیرش : 1402/05/29 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: شخصیت‌پردازی, سلسله الذهب, تمثیل, عبدالرحمان جامی,

چکیده مقاله :

بسیاری از داستان‌های مثنوی سلسله‌الذهب از نوع تمثیل‌های انسانی هستند و جامی برای تبیین معانی کلی و عمیق از آن‌ها استفاده کرده‌است. این داستان‌ها، اهداف اخلاقی و دینی دارند و برای تنبه خواننده سروده شده‌اند. عواملی مانند فضای محدود، زمان کوتاه و کم بودن شخصیت‌های داستانی، باعث می‌شود که حکایات تمثیلی این کتاب در ردة داستان‌های کوتاه قرار گیرند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده‌است، شخصیت و شخصیت‌پردازی در حکایت‌های تمثیلی این مثنوی بررسی شده است تا به پرسش‌های زیر پاسخ دهد: انواع شخصیت در حکایت‌های تمثیلی سلسله‌الذهب کدامند؟ جامی از چه روش‌هایی در شخصیت‌پردازی حکایت‌های تمثیلی استفاده کرده است؟ از آنجا که شخصیت‌پردازی، از مولفه‌هایی است که قدرت هنری شاعر یا نویسنده را می‌نمایاند و عامل مهمی در جهت آشکارکردن ویژگی‌ها، روحیات، صفات و افکار شخصیت است؛ بنابراین ضرورت دارد که نحوة نگرش و پردازش شخصیت‌ها در مثنوی تمثیلی سلسله‌الذهب تبیین شود تا در دریافت معانی عمیق آن موثر واقع شود. در این مقاله کوشش شده است انواع شخصیت و روش‌های شخصیت‌پردازی در این مثنوی بررسی شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشتر شخصیت‌ها در این منظومة تمثیلی از نوع ایستا و ساده‌اند و در شیوه-های شخصیت‌پردازی، گفتگو و توصیف مستقیم بیشترین بسامد را دارد.

چکیده انگلیسی:

Many of the stories of the Masnavi of the Al-Silsilah al-Dhahab, are human allegories, and Jami has used them to explain general and deep meanings. These stories have moral and religious purposes and are written for the reader's pleasure. Factors such as limited space, short time, and few fictional characters make the allegorical stories of this book fall under the category of short stories. In this research, which was carried out using a descriptive-analytical method, the character and characterization in the allegorical stories of this Masnavi were investigated in order to answer the following questions: What are the types of characters in the allegorical stories of Al-Zahb? What methods has Jami used in characterizing allegorical stories? Because characterization is one of the components that shows the artistic power of the poet or writer and is an important factor in revealing the characteristics, moods, attributes and thoughts of the character; Therefore, it is necessary to explain the way of attitude and processing of the characters in the allegorical masnavi of the the Al-Silsilah al-Dhahab in order to be effective in understanding its deep meanings. In this article, an attempt has been made to examine the types of characters and methods of characterizing in this Masnavi. The results of the research show that most of the characters in this allegorical system are static and simple, and in the methods of characterization, dialogue and direct description have the highest frequency.