کاربست داستانی امیرارسلان در نظریۀ روایتی تزوتان تودوروف (با تاکید بر وجوه روایتی داستان)

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

نعیمه سادات صفایی نیا ¹ , امیر اسماعیل آذر ²

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/09/09 تاریخ پذیرش : 1398/11/03 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: کاربست داستانی, وجوه روایتی, تودوروف, امیر ارسلان,

چکیده مقاله :

امیر ارسلان نامدار، از داستان‌های شفاهی بازمانده از ادبیات کهن فارسی است که به رشتۀ تحریر درآمده. آن را حد فاصل قصه‌پردازی سنتی و رمان نویسی در ایران دانسته‌اند. قصه‌های عامیانه، همواره مورد توجه ساختارگرایان و روایت‌شناسان بوده‌ا‌ند. در این میان، تودوروف در بررسی روایت‌های اسطوره‌ای، به‌ویژه قصه‌ها، موفقیت چشم‌گیری یافته‌است. در این مقاله، به تحلیل و بررسی وجوه روایتی در داستان امیر ارسلان نامدار می‌پردازیم. حالت غالب گزاره ها در داستان، وجه اخباری است و زمان وقوع افعال گذشته می‌باشد. در میان وجوه غیر اخباری؛ وجوه فرضی، بسامد بیشتری دارند. وجوه شرطی و پیش بین، هردو به یک نسبت، در داستان حضور دارند. پیش بینی‌هایی که به وسیله رمل و اسطرلاب صورت گرفته، غالبا درست و پیش بینی افراد، با احتمال خطای بیشتری مواجه است. در میان وجوه خواستی؛ وجه تمنایی، بسامد بیشتری نسبت به وجه الزامی ‌دارد و این نشان دهندةآن است که خواست و آرزوهای افراد بیش از قوانین حاکم بر جامعه،داستان و اتفاقات را پیش می‌برند.

چکیده انگلیسی:

Amir Arsalan Namdar is one of the surviving oral story writers of ancient Persian literature. They have considered it as the intersection of traditional storytelling and novelism in Iran. Folk tales have always been the focus of structuralists and narrators. In the meantime, Todorov has found remarkable success in exploring mythical narratives, especially tales. In this article, we analyze the narrative aspects of the Amir Arsalan Namdar story. he predominant state of the propositions in the story is the Predictive and it is the time of the past verbs. In the meantime, there are more hypothetical funds. The conditional and predictive aspects are both equally in the story. Forecasts made by Ramel and Astrolabe are often correct and People prediction is probably wrong. The number of wishes is greater than the mandatory This shows that the aspirations of individuals advance stories and events more than the laws governing society. In the Todorov classification, Amir Arsalan is placed in the mythical narrative.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

احمدی، بابک (1386) سا‌ختا‌ر و تا‌ویل‌ متن‌، تهران‌: مرکز. ‫

اخوت، احمد (1379) دستور زبان داستان، اصفهان: فردا‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬

اسکولز، رابرت (1383) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: آگاه.‬‬‬‬‬

ایگلتون، تری‌ (1383) پیش‌ درآمدی بر مطا‌لعه‌ نظریه‌ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران‌: نشر مرکز.‬‬‬‬‬‬‬‬

ایوتادیه، ژان (1377) نقد ادبی در قرن بیستم، ترجمۀ محمدرحیم احمدی، تهران: سوره.

تودورف‌، تزوتان (1382) بوطیقا‌ی سا‌ختا‌رگرا، ترجمۀ محمد نبوی، تهران‌: آگا‌ه‌.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

تودوروف، تزوتان (1379) دستور زبان داستان، ترجمۀ احمد اخوت، اصفهان: فردا.

داد، سیما (1371) فرهنگ‌ اصطلاحا‌ت‌ ادبی‌، تهران‌: مروارید.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

سلدن، رامان (1384) راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ غباس مخبر، تهران: طرح نو.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

مارتین، والاس (1386) نظریه‌های روایت، ترجمۀ محمد شهبا، تهران: هرمس.

مکاریک، ایرنا ریما (1384) دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ محمد نبوی، تهران: آگاه.

نقیب‌المما‌لک، محمدعلی‌ (1356) امیرارسلان‌ نا‌مدار، تصحیح‌ محمد جعفر محجوب‌، تهران‌: امیرکبیر.

نقیب الممالک، محمدعلی (1395) امیرارسلان نامدار، تصحیح نورالدین زرین کلک، تهران: فرهنگ نشرنو.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

یوسفی، غلامحسین (1357) دیداری با اهل قلم، جلد 2، مشهد: دانشگاه فردوسی.

مقالات

‫صافی پیرلوجه، حسین؛ فیاضی، مریم سادات (1387) نگاهی گذرا به پیشینه نظریه‌های روایت، نقدادبی، شمارۀ2، صص 145-170.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

حسینی سروری، نجمه؛ صرفی، محمدرضا (1389) بررسی وجوه روایتی در روایت‌های هزار و یک شب، نثر پژوهی ادب فارسی (ادب و زبان)، شمارۀ ۲۷ (پیاپی ۲۴)، صص ۸۷-۱۱۴.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

آزاد، راضیه (1388) روایت‌شناسی مقامات حمیدی براساس نظریۀ تودوروف، فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی، شمارۀ ۲۶، صص 9-32.

‫نبی‌لو، علیرضا (1389) بررسی چهار داستان با ساختار روایی مشابه براساس نظریة تزوتان تودوروف، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 29و30، صص 167-191.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‫رحیمی‌صادق، خدیجه (1394) بررسی وجوه روایتی در دارابنامۀ بیغمی، نشریۀ ادب و زبان دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شمارۀ 38، صص 155-183.‬‬

پارسا، سیداحمد؛ طاهری، یوسف (1391) بررسی وجوه روایتی در حکایت‌های مرزبان‌نامه براساس نظریه تزوتان تودوروف، متن‌شناسی ادب فارسی، شمارۀ2(پیاپی14)، صص ۱-۱۶.‬‬‬‬‬‬‬‬

‫صهبا، فروغ؛ عمران‌پور، محمدرضا؛ آزاد، راضیه (1392) پی‌رفت‌ها، رابطه‌ها، کارکردها در داستان کوتاه، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ ۷۴، صص۹۳-۱۱۷.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

صفایی‌نیا، نعیمه سادات؛ آذر، امیراسماعیل (1398) روایت‌شناسی داستان خواجه نعمان براساس نظریۀ تودوروف، نشریۀ پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، شماره3(پی در پی 38)، صص 99-118.

Books

Ahmadi, Babak (2007) Structure and interpretation of the text, Tehran: Center.

Okhovat, Ahmad (2000) Grammar of the story, Isfahan: Farda.

Scholes, Robert (2004) An Introduction to Structuralism in Literature, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Agah.

Eagleton, Terry (2004) An Introduction to the Study of Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, Tehran: Markaz Publishing.

Ayotadieh, Jan (1998) Literary Criticism in the Twentieth Century, translated by Mohammad Rahim Ahmadi, Tehran: Surah.

Todorfe, Tzutan (2003) Structural Poetry, translated by Mohammad Nabavi, Tehran: Agah.

Todorov, Tzutan (2000) Grammar of the story, translated by Ahmad Okhot, Isfahan: Farda.

Dad, Sima (1992) Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid.

Selden, Raman (2005) Guide to Contemporary Literary Theory, translated by Ghobas Mokhber, Tehran: New Design.

Martin, Wallace (2007) Narrative Theories, translated by Mohammad Shahba, Tehran: Hermes.

Makarik, IRNA Rima (2005) Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mohammad Nabavi, Tehran: Agah.

Naqib al-Malik, Mohammad Ali (1977) Amirarsana Namdar, edited by Mohammad Jafar Mahjouba, Tehran: Amirkabir.

Naqib Al-Mamalak, Mohammad Ali (2016) Amir Arsalan Namdar, edited by Noureddin Zarrin Kalk, Tehran: Farhang Nashrno.

Yousefi, Gholam Hossein (1978) A Meeting with the Writers, Volume 2, Mashhad: Ferdowsi University.

Articles

Safi Pirlujeh, Hossein; Fayyazi, Maryam Sadat (2008) A Brief Look at the Background of Narrative Theories, Naqdabi, No. 2, pp. 145-170.

Hosseini Sarwari, Najmeh; Sarfi, Mohammad Reza (2010) A study of narrative aspects in the narrations of One Thousand and One Nights, Prose Studies of Persian Literature (Literature and Language), No. 27 (24 consecutive), pp. 87-111.

Azad, Razieh (2009) The narratology of Hamidi officials based on Todorov's theory, Quarterly Journal of Literary Research, No. 26, pp. 9-32.

Nabiloo, Alireza (2010) A Study of Four Stories with Similar Narrative Structure Based on Tzutan Todorov's Theory, Quarterly Journal of Literary Research, Nos. 29 and 30, pp. 167-191.

Rahimi-Sadegh, Khadijeh (2015) A Study of Narrative Aspects in Darabnameh Beghami, Journal of Literature and Language, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, No. 38, pp. 155-183.

Parsa, Seyed Ahmad; Taheri, Yousef (2012) A Study of Narrative Aspects in the Narratives of Marzbannameh Based on the Theory of Tzutan Todorov, Textbook of Persian Literature, No. 2 (14th consecutive), pp. 1-16.

Sahba, Forough; Imranpour, Mohammad Reza; Azad, Razieh (2013) Advances, Relationships, Functions in Short Story, Persian Language and Literature Bi-Quarterly, No. 74, pp. 93-117.

Safaeinia, Naeema Sadat; Azar, Amirasmail (2019) Narrative of Khajeh Noman's story based on Todorov theory, Journal of Literary Criticism and Stylistics, No. 3 (38), pp. 99-118.