بررسی و تحلیل تصاویر گروتسکی در اشعار شمس لنگرودی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

تیمور کرمی ¹ , ماه نظری ²

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/07/19 تاریخ پذیرش : 1400/08/26 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: گروتسک, شمس لنگرودی, وحشت, شعر نو, زیاده روی, کمیک,

چکیده مقاله :

تصاویر گروتسکی در اشعار شمس لنگرودی با توجه به تحولات اجتماعی و فردی دوران زندگیش قابل تاًمل است. وی همواره از وقایع و حوادث پیرامونی خود متأثر بوده است. شمس لنگرودی ناملایمات و تلخی ها را در قالب اشعار خود و با بهره گیری از ابزار و جنبه های گروتسک برای مخاطبان آثارش به تصویر می کشد.تا قبل از انتشار کتاب گروتسک در ادبیات به سال 1957 میلادی توسط ولفگانگ کایزر، گروتسک فقط نوعی کمدی خشن شناخته می شد. اما کایزر و میخاییل باختین باعث شناساندن ابعاد و جنبه های دیگرگروتسک، از قبیل کمدی و وحشت توأم، ناموزونی، ناهماهنگی و اغراق و زیاده روی گروتسک به ادبیات شدند. در این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سعی برآن است، ضمن بررسی اشعار گروتسکی شمس لنگرودی دریابیم که کدام یک از جنبه های گروتسکی در اشعار وی نمود بیشتری دارد؟ با توجه به شناختی که از شخصیت شمس داریم، انتظار می رود که جنبة کمدی توام با وحشت در اشعارش فراوانی بیشتری داشته باشد. نتیجه پژوهش اما از درصد بیشتر جنبۀ ناموزونی اشعار شمس نسبت به سایر ممیزه های گروتسکی حکایت دارد.

چکیده انگلیسی:

Grotesque images in Shams Langroudi's poems can be considered according to the social and personal developments of his life. He has always been very influenced by the events around him. Shams Langroudi depicts adversity and bitterness in the form of his poems and using the tools and aspects of grotesque for the audience of his works.    Until the publication of "Grotesque in Literature" in 1957 by Wolfgang Kaiser, grotesque was only a violent comedy. But Kaiser and Mikhail Bakhtin introduced other dimensions and aspects of grotesque, such as comedy and horror, disharmony, incoherence, and grotesque exaggeration to literature. In this research, using analytical-descriptive method and using library sources, while examining the grotesque poems of Shams Langroudi, we try to find out which aspect of the grotesque aspects is used in his poems and has more expression? Given our knowledge of his character, it is expected that the comedic aspect of horror will be more prevalent in his poems. The result of the research, however, indicates a higher frequency of inconsistency than other grotesque aspects in Shams Langroudi's poems.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

آدامز، جیمزلوتر و ویلسون ینس (1389) گروتسک در هنر و ادبیات، مترجم آتوسا راستی، تهران: نشر قطره.

باختین، میخاییل (1377) رابطه فرهنگ مردمی، کارناوال و رئالیسم گروتسک، مترجم و گردآورنده محمد جعفری، تهران: انتشارات نقش جهان.

باختین، میخاییل (1387) تخیل مکالمه‌ای: جستارهایی دربارۀ رمان، مترجم رویا پورآذر، تهران: نشر نی.

تامسون، فیلپ (1390) گروتسک، مترجم فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.

تامسون، فیلپ (1396) گروتسک در ادبیات، مترجم غلامرضا امامی، شیراز: نشر شیوا.

زرین کوب، عبدالحسین (1398) ارسطو و فن شعر، تهران: انتشارات امیرکبیر.

ساعدی، غلام حسین (1399) عزاداران بیل، تهران: انتشارات نگاه.

شریفی، فیض (1399) شعر زمان ما 15، تهران: انتشارات نگاه.

شمس لنگرودی، محمد (1393) مجموعه اشعار دفتر دوم شمس لنگرودی، تهران: انتشارات نگاه.

شمس لنگرودی، محمد (1396) مجموعه اشعار دفتر اول شمس لنگرودی، تهران: انتشارات نگاه.

شمس لنگرودی، محمد (1398) قطار سفید، تهران: انتشارات نگاه.

شمس لنگرودی، محمد (1398) کتاب موسیقی، تهران: انتشارات نگاه.

غلامرضایی، محمد (1395) سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، تهران: انتشارات جامی.

کریچلی، سیمون (1384) در باب طنز، مترجم سهیل سمی، تهران: انتشارات ققنوس.

کوراندا، میلان (1383) هنر داستان‌نویسی، مترجم پرویز همایون پور،تهران: نشر قطره.

مقدادی، بهرام (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، تهران: انتشارات فکر روز.

مقالات

اسکویی، نرگس. (1396). مؤلفه‌های کارناوال باختین در رمان «نگران نباش». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، 6(1)، 141-157. doi: 10.22059/jlcr.2017.129749.256 .

تسلیم جهرمی، فاطمه، طالبیان، یحیی. (1390). تلفیق احساسات ناهمگون و متضاد (گروتسک) در طنز و مطایبه (نمونة مورد مطالعه: کاریکلماتورهای پرویز شاپور). فنون ادبی، 3(1)، 1-20.

جاور، سعیده. (1397). بررسی عناصر گروتسک در رمان«خوف» اثر شیوا ارسطویی (بر اساس نظریات میخائیل باختین، فیلیپ تامسون و ولفگانگ کایزر). زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، 71(237)،37-57.

جزینی، جواد. (1370). ناهمگونی احساس (نگاهی به کتاب گروتسک در ادبیات نوشتة فیلپ تامسون). سورۀ اندیشه، 1(4)، 105-102.

حسینی، فرشته السادات، شریفی ولدانی، غلامحسین، طغیانی اسفرجانی، اسحاق. (1398). کاربردهای گروتسک در داستان‌های عامیانه با تکیه بر اسکندرنامۀ نقّالی. پژوهش‌نامه ادبیات داستانی، 8(3)، 43-59. doi: 10.22126/rp.2019.4372.1165.

رفیع ضیایی، محمد. (1377). طنز و گروتسک، کیهان کاریکاتور، شماره17.

شریفیان، مهدی. (1392). روش گفتمان‌کاوى در شعر سهراب سپهرى.  تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 5(15)، 145-170.

صفایی، علی، ادهمی، حسین. (1391). بررسی و تحلیل مولفة‌های گروتسک در داستان بچه‌های قالیباف‌خانه اثر هوشنگ مرادی کرمانی، ششمین همایش پژوهش‌های ادبی، 31-66.

کربلایی محمد، افسانه، شعبانلو، علیرضا. (1395). بررسی تطبیقی گروتسک (طنز سیاه) در آثار صادق چوبک و هوشنگ گلشیری. مطالعۀ ادبیات عرفان و فلسفه، 2(1و2)، 655-675.

هاشمی، منیرالسادات. (1397). بررسی انواع گروتسک در مجموعه داستان عزاداران بیل، ششمین همایش متن پژوهی ادبی، 2-23.

Books

Adams, James Luther and Wilson Yens (2010) Grotesque in Art and Literature, translated by Atusa Rasti, Tehran: Drop Publishing.

Bakhtin, Mikhail (1998) Rabelais Popular Culture, Carnival and Grotesque Realism, translated and compiled by Mohammad Jafari, Tehran: Naqsh Jahan Publications.

Bakhtin, Mikhail (2008) Conversational Imagination: Essays on the Novel, translated by Roya Pourazer, Tehran: Ney Publishing.

Critchley, Simon (2005) on Humor, translated by Sohail Sami, Tehran: Phoenix Publications.

Gholamrezaei, Mohammad (2015) Persian poetry stylistics from Rudaki to Shamlu, Tehran: Jami Publications.

Kuranda, Milan (2013) The art of story writing, translated by Parviz Homayounpour, Tehran: Drop Publishing.

Moqdadi, Bahram (1999) Dictionary of Literary Criticism Terms, Tehran: Feker Rooz Publications.

Saedi, Gholam Hossein (2019) Azadaran Beil, Tehran: Negah Publications.

Shams Langroudi, Mohammad (2013) The collection of poems of the second book of Shams Langroudi, Tehran: Negah Publications.

Shams Langroudi, Mohammad (2016) collection of poems of the first book of Shams Langroudi, Tehran: Negah Publications.

Shams Langroudi, Mohammad (2018) Music Book, Tehran: Negah Publications.

Shams Langroudi, Mohammad (2018) The White Train, Tehran: Negah Publications.

Sharifi, Faiz (2020) Shaer Zaman Ma 15, Tehran: Negah Publications.

Thomson, Philip (1390) Grotesque, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Nahr-e-Karzan.

Thomson, Philip (2016) Grotesque in Literature, translated by Gholamreza Emami, Shiraz: Shiva Publishing House.

Zarin Koob, Abdul Hossein (2018) Aristotle and the Art of Poetry, Tehran: Amir Kabir Publications.

Articles

Hashemi, Muniralsadat. (2017). Examining the types of grotesque in Beale's Mourners' collection of stories, 6th Literary Text Research Conference, 2-23.

Hosseini, Fershte Al-Sadat, Sharifi Valdani, Gholam Hossein, Taghiani Esfarjani, Ishaq. (2018). The uses of grotesque in folk stories based on Iskandarnama. Journal of fiction literature, 8(3), 43-59. doi: 10.22126/rp.2019.4372.1165.

Javar, Saida. (2017). Examining grotesque elements in the novel "Fear" by Shiva Aristotai (based on the theories of Mikhail Bakhtin, Philip Thomson and Wolfgang Kaiser). Persian language and literature (former publication of Tabriz University Faculty of Literature), 71(237), 37-57.

Jezini, Javad. (1991). The heterogeneity of feeling (a look at the book Grotesque in literature written by Philip Thomson). Surah Andisheh, 1(4), 105-102.

Karbalai Mohammad, Afsana, Shabanlou, Alireza. (2015). A comparative study of grotesque (dark humor) in the works of Sadegh Chobak and Hoshang Golshiri. The Study of Mysticism and Philosophy Literature, 2(1, 2), 655-675.

Rafi Ziyai, Mohammad. (1998). Humor and Grotesque, Kahan Caricature, No. 17.

Safai, Ali, Adhami, Hossein. (2011). Review and analysis of grotesque elements in the story of children of carpet weaving house by Hoshang Moradi Kermani, 6th Literary Research Conference, 66-31.

Sharifian, Mehdi. (2012). Discourse analysis method in Sohrab Sepehri's poetry. interpretationand Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 5(15), 145-170.

Skui, Nargis. (2016). The components of Bakhtin's carnival in the novel "Don't worry". Journal of Literary Criticism and Rhetoric, 6(1), 141-157. doi: 10.22059/ jlcr.2017.129749.256.

Taslim Jahormi, Fatemeh, Talebian, Yahya. (2011). Combining heterogeneous and opposite emotions (grotesque) in satire and humor (studied example: Parviz Shapur's caricature). Literary Techniques, 3(1), 1-20.