کارکردهای زبانی و روابط معنایی در واژگان مکّی و مدنی قرآن کریم
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیسعید زارع 1 , محمدحسین شرف زاده 2 , آمنه زارع 3 , سعید حضوری 4
1 - دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
2 - استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
3 - استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
4 - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران
کلید واژه: روابط معنایی, قرآن, واژگان مدنی, واژگان مکّی, نقش‌های زبانی,
چکیده مقاله :
با گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای، زبان‌شناسی نیز که علم مطالعه زبان است، به عنوان دانشی که کاربردهای مختلفی و زیادی در علوم انسانی دارد، در حوزه پژوهش‌های قرآنی نیز، جایگاه ویژه‌ای یافت. یکی از رویکرد‌های زبان‌شناختیِ مطالعات قرآنی، معناشناسی ساخت‌گرا است که با روشی نوین به مطالعه قرآن کریم می‌پردازد؛ لذا این پژوهش که به شیوه تحلیل محتوا انجام شده، بدنبال بررسی واژه‌های قرآن کریم در دو گروه مکّی و مدنی، استخراج نقش‌های زبانی و یافتن انسجام یا عدم انسجام معنایی در بین آنهاست. بدین منظور ابتدا پربسامدترین واژه‌های خاصِّ مکّی و مدنیِ قرآن کریم استخراج و پس از بررسی اطلاعات واژگانی و معنایی با ترسیم جدول و نمودارهایی، کارکردهای زبانی استخراج شده و روابط معناییِ آنها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان داد که کارکردهای زبانیِ استفاده شده در دو گروه، دارای تفاوت بوده و واژگان مورد مطالعه در هر گروه، دارای ارتباط موضوعی و مفهومی هستند.
With the expansion of interdisciplinary studies, linguistics, which is the science of language study, as a science that has various applications in the humanities, also found a special place in the field of Quranic research. One of the linguistic approaches to Qur'anic studies is structural semantics, which studies the Holy Qur'an in a new way. Therefore, this research, which has been done by content analysis method, seeks to study the words of the Holy Qur'an in the two groups of Meccan and Madani, extract linguistic functions and find cohesion or noncohesion of meaning between them. For this purpose, first, the most frequent Meccan and Madani special words of the Holy Qur'an were extracted and after examining the lexical and semantic information by drawing tables and diagrams, the linguistic functions were extracted and their semantic relations were examined. The results of the studies showed that the language functions used in the two groups are different and the words studied in each group have a thematic and conceptual relationship.
