ارائه راهکار هایی در جهت افزایش امنیت در محله های مسکونی از طریق طراحی محیطی (نمونه موردی محله های حاشیه ای شهر بجنورد)

محورهای موضوعی : شهرهای پایدار

مهسا ضمیری ¹ , آزاده شریفی نوغابی ²

1 - مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه بجنورد، کیلومتر 4 جاده اسفراین، دانشگاه بجنورد، دانشکده هنر، گروه شهرسازی
2 - مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه بجنورد، کیلومتر 4 جاده اسفراین، دانشگاه بجنورد، دانشکده هنر، گروه ارتباط تصویری

تاریخ دریافت : 1395/11/11 تاریخ پذیرش : 1398/09/20 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: امنیت, طراحی محیطی, بجنورد, جرم, CPTED,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: امنیت یکی از عوامل مطلوبیت فضای شهری است. پژوهش ها نشان می دهد که عوامل اجتماعی و اقتصادی به تنهایی تاثیر گذار بر امنیت نیستند. بلکه طرح فیزیکی فضا و طراحی گرافیکی و عناصر بصری به کار رفته در فضا نیز می تواند نقش بسیاری در ارتکاب یا عدم ارتکاب جرائم داشته باشد. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل محیطی تاثیر گذار بر وقوع جرم در محله ها و در مرحله بعد ارائه راهکار هایی در جهت افزایش امنیت آن ها می باشد. روش بررسی: پنج محله از شهر بجنورد انتخاب شده اند که در بافت حاشیه ای شهر قرار دارند. در ابتدا اطلاعات مورد نیاز به کمک روش های توصیفی جمع آوری شده و سپس به کمک روش های تحلیلی آماری همبستگی و رگرسیون لاجیت مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهد توجه به مناظر خیابانی و طراحی محیطی و بهره گیری از اصول گرافیک محیطی منجر به افزایش تمایل به حضور در فضاهای شهری و افزایش نظارت عمومی و در نتیجه کاهش تمایل به انجام اعمال مجرمانه می شود. همچنین افزایش فضاهای سبز در محله ها و ارتقا کیفیت آنها می تواند تمایل به فعالیت های اجتماعی را افزایش داده و در نتیجه فرصت برای وقوع جرم را کاهش دهد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نقش محیط در میزان امنیت محیطی، پیشنهاد می شود در طراحی شهری به نحوه طراحی فضاهای عمومی و استفاده از پتانسیل های گرافیک محیط توجه ویژه ای صورت گیرد تا از این طریق بتوان احتمال وقوع جرم را کاهش داده و احساس امنیت در محله ها را افزایش داد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Security is considered as one of the main qualities of desirable urban spaces. Researches show that social and economic factors do not affect security independently. But the design as well as the physical layout of space can also be very much involved in committing or not committing crimes. The aim of this study is to identify the environmental factors affecting occurrence of crime in these neighborhood and then in the next step to provide solutions in order to increase their security. Materials and Methodology: To do so, the present study examines five neighborhoods of Bojnord; which all of them are located in the range of informal settlement and peripheral tissue. In this study, descriptive research has been used in order to collect needed data and recognize the characteristics of the neighborhood in terms of security. Analytical research like correlation and logistic regression and SPSS software have been utilized to investigate the influential rate of factors and the relationship between these components and the security of residential areas. Results: The results show that by designing landscapes and using environmental graphic issues, crime tending would be decreased. Although build green spaces in neighborhoods and improve their quality could increase the social relationships cause to decrease the crime opportunity. Discussion and Conclusion: By these results, the study suggest that considering the role of graphical design in designing neighborhoods could decrease crime that might be happening and make the secure community.

منابع و مأخذ:

• بمانیان، محمدرضا و محمودی نژاد، هادی."امنیت و طراحی شهری" چاپ اول، انتشارات هله، تهران، 1388.


• جیبس.ن،س. (نویسنده) کلانتری، محسن. (مترجم). "پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی". تهران: انتشارت آذر1387.


• محسنی تبریزی، علیرضا. "وند آلیسم"، انتشارات آن، تهران، 1383.


• محسنی تبریزی، علیرضا. "وند آلیسم"، انتشارات آن، تهران، 1383.


• حشمتی، محمد." تاثیر طراحی شهری بر پیشگیری و کاهش جرائم و ناهنجاری ها". فصلنامه صفه، 1384 شماره 41.


• محسنی تبریزی، علیرضا. "وند آلیسم"، انتشارات آن، تهران، 1383.


• Perkins,D.D.,et al. 1993 “The physical Environment of street crime", Journal of Environmental psychology.


• موره، پ. و ماری، آ. و لیز سابری، آ.(نویسندگان) رضایی، حسین؛ مجابی، میرمعزالدین و رسولی، محسن (مترجمان) " فضاهای شهری (طراحی، اجرا، مدیریت)" ، ، انتشارات اداره کل روابط عمومی و بین الملل شهرداری تهران. ، 1373.


• لینچ، کوین (نویسنده) بحرینی، حسین (مترجم)."تئوری شکل شهر"، انتشارات دانشگاه تهران. 1381.


• شکوئی، حسین. "جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهر"؛ تهران: موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.1372.


• مافی، عزت ا...."تحلیل توزیع مکانی جرم وجنایت در شهر وین"، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 128و 129.


• پور جعفر، محمدرضا و همکاران. " ارتقا امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تاکید بر رویکرد CPTED "، نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران. 1387. جلد 19، شماره 16، صص79-76.


• حیدری، غلامحسین و همکارن. " پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (نمونه موردی: زنجان)" فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 1390، سال چهرام شماره 1.


• اکبری، رضا و همکاران. " تاثیر کالبد فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتماعی زنان (نمونه موردی : محله نارمک و شهرک اکباتان تهران)" نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، 1391، دوره 17 شماره 2.


• تقوایی، علی اکبر و همکاران.. "تحلیل رابطه بین مولفه های کاربری زمین با کاهش جرائم و نا امنی شهری، مطالعه موردی: منطقه 17 شهر تهران". پژوهش های جغرافیایی انسانی، 1390. شماره 77.


• محسنی، محمدرضا و همکاران. " بررسی تطبیقی عناصر کالبدی محله های قدیمی شیراز با شاخصه های رویکرد CPTED" فصلنامه مطالعات شهرهای ایرانی- اسلامی، 1392، شماره 13.


• سجادیان، ناهید و همکاران. " بررسی تاثیر نوع و میزان کاربری اراضی شهری در شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری، مطالعه موردی: محله کمپلو در شهر اهواز" دوفصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری، 1394، سال ششم شماره 1.


• رضوان، علی و همکاران. " بررسی عوامل مرتبط با احساس نا امنی در محلات شهری در ناحیه 3 منطقه 17 شهرداری تهران" فصلنامه رفاه اجتماعی، 1391، سال دوازدهم شماره 45.


• نگارندگان.


• Agresti, A, 2007. “Building & Applying Logistic Regression Models, An Introduction to Categories Data Analysis” Hoboken, New Jersey: Wiley.


• طرح تفصیلی بجنورد، مصوب 1394.


• طرح تفصیلی بجنورد، مصوب 1394.


• طرح تفصیلی بجنورد، مصوب 1394.


• طرح تفصیلی بجنورد، مصوب 1394.


• نیروی انتظامی خراسان شمالی، 1395.


• نگارندگان.


• طرح تفصیلی بجنورد، مصوب 1394.