مدل تاب‌آوری مناطق آزاد ایران در ارتقا اقتصاد ملی

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

امید علی چمنی ¹ (دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)
مسعود قربان حسینی ² (استادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)
سیروس تدبیری ³ (استادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)
مریم مجیدی ⁴ (استادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/11/15 تاریخ پذیرش : 1399/12/26 تاریخ انتشار : 1403/01/01

کلید واژه: مناطق آزاد, ایران, تاب‌آوری, اقتصاد ملی, ارتقا,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مدلی کارآمد برای تاب‌آوری مناطق مناطق آزاد ایران به منظور ارتقا اقتصاد ملی است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری 214 نفر از نخبگان و خبرگان با نظر به علم و تجربه و حیطه فعالیت در زمینه مرتبط بود برای پاسخگویی به سوال پژوهش مبنی بر اینکه مدل مناسب تاب‌آوری مناطق آزاد چیست، ابتدا با روش دلفی طبق نظر متخصصان مرتبط با موضوع، عوامل توسعه مناطق آزاد و شاخص‌های آن، شناسایی شد و بر اساس آن، پرسشنامه نهایی تهیه گردید، پنج عامل سیاسی، قانونی، زیرساختی، سیاست‌های اجرایی و جهت‌گیری استراتژیک تایید شدند. در مرحله بعد، پرسشنامه در اختیار خبرگان و متخصصان قرار گرفت. تحلیل نتایج به همان روش تحلیل عاملی و نرم افزار لیزرل انجام شد. تحلیل مدل ساختاری نشان داد که عوامل سیاسی، جهت‌گیری‌های استراتژیک و سیاست‌های اجرایی، تاثیر مستقیم و معناداری بر تاب‌آوری مناطق آزاد ایران دارد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to identify an efficient model for resilience of Iranian Free Zones in order to promote the national economy. The research method is descriptive survey. The statistical population of the study consisted of 214 elites and experts related to science, experience and field of activity. To answer the research question about what is the appropriate model of resilience of free zones, Delphi method was first identified according to experts related to the subject, free zones development factors and its indices and based on this, a final questionnaire was prepared. Five political, legal, infrastructure, executive policies, and strategic orientations were endorsed. In the next step, the questionnaire was given to experts. The results were analyzed in the same way by factor analysis and LISREL software. Structural model analysis showed that political factors, strategic orientations and executive policies have a direct and significant effect on resilience of free zones in Iran

منابع و مأخذ:

1. اصغرپور، حسین، احمدیان، کسری، منیعی، امید ، (1392)، بررسی اثر بی ثباتی سیاسی بر رشد اقتصاد در ایران: (رهیافت غیرخطی (APARCH. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 21، شماره 68, صص: 194-175.


2. چمنی، امیدعلی (1398). ارائه الگوی توسعه مناطق آزاد ایران و نقش ان در ارتقا اقتصاد ملی. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه.


3. چمنی، امیدعلی، امینی سابق، زین‌الدین، (1397)، نقش توسعه مناطق آزاد ایران در تحقق اقتصاد مقاومتی. اولین کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین در مدیریت کسب و کار و حسابداری با تاکید بر ارزش آفرینی و اقتصاد مقاومتی، تهران: موسسه آموزش عالی امینی بهنمیر.


4. حسنی، محمد، اسدیان فیلی، سعید، (1399)، ارزیابی تاثیر تصمیمات ناکارای سرمایه‌گذاری بر رابطه بین محافظه کاری و سرمایه‌گذاری جدید. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، سال 9، شماره 36، صص: 72-61.


5. حیدری ساربان، وحید، (1398)، بررسی نقش منطقة آزاد تجاری در بهبود شاخص‌های اقتصادی مناطق روستایی: مطالعة موردی شهرستان ماکو. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 2، صص: 111-85.


6. دادرس مقدم، امیر، کریم، محمدحسین، رهنما، علی، (1399)، عوامل موثر بر تاب‌آوری اقتصادی در مناطق آزاد تجاری ایران. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 8، شماره 2، صص: 289-265.


7. دهمرده، نظر، علی احمدی، ندا، قادری، عباسعلی، (1398)، ارزیابی و اولویت‌بندی مناطق آزاد کشور و تأثیر آن در توسعة اقتصادی این مناطق. فصلنامة سیاست‌های راهبردی و کلان، سال 7، شماره 1، صص: 122-108.


8. رضایی، ابراهیم، حسنی، محسن، زمانیان، محبوبه، (1394). مشوق‌های مالی و عملکرد مناطق آزاد در ایران. دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی مطالعات و تحقیقات مالیاتی.


9. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، وجدایی طهرانی، هدیه، رازینی، ابراهیم علی، (1388)، ارزیابی و اولویت بندی مناطق آزاد تجاری ایران با استفاده از روش MADM. فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 13، شماره 3، صص: 166-143.


10. رهگذر، مصطفی، قدمی، محسن، صالحی امیری، سیدرضا، (1399)، روش‌شناسی میزان ارتباط بین مدیریت استراتژیک فرهنگی با مولفه‌های هفت گانه سرمایه گذاری و اقتصاد نوآوری بر اساس نظریه داونپورت. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، سال 9، شماره 36، صص: 16-1.


11. سیدعلیپور، سیدخلیل، نظری خاکشور، حمیدرضا، (1398)، بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری در توسعة پایدار و امنیت اجتماعی (مطالعة موردی: منطقة آزاد انزلی). فصلنامة علمی پژوهشی جغرافیا برنامه‌ریزی منطقه ای. سال 9، شماره 36، صص: 668-655.


12. عباسی اسفنجانی، حسین، میرزائی، حسین، احمدی کمالی، مهدیه، (1396)، بررسی عملکرد مناطق آزاد تجاری صنعتی ارس از منظر صادرات. فصلنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 81، صص: 100-85.


13. کمیجانی، اکبر، گرجی بندپی، ابراهیم، اقبالی، علیرضا، (1392)، اقتصاد سیاسی رشد اقتصادی. فصلنامه پژوهش‎ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 25, صصک 82-61.


14. Bernier, Q., Meinzen-Dick , R. (2014). Building resilience for food and nutrition, Resilience and social capital. IFPRI (International Food Policy Research Institute) and 2020 Vision.


15. Joseph, J. (2013). Resilience in UK and French Security Strategy: An Anglo-Saxon Bias. Journal of Politics, 33(4): 253-264.


16. Magsino, S. L. (2009). Applications of social network analysis for building community disaster resilience. Workshop summary. Washington, DC: National Academies Press.


17. Babatunde, A.I. (2019). Free Trade Zones Between Theory And Practice In Nigeria. IOSR Journal of Humanities And Social Science, 24, 52-68.


18. Meng, G., & Zeng, D.Z. (2019). Structural transformation through free trade zones: the case of Shanghai. Transnational corporations, 26, 95-115.