کاربرد متدولوژی پویایی‌های سیستم در تحلیل سیستم‌های تولید ،جمع‌آوری و حمل پسماندهای جامد شهری (مطالعه موردی :کلان‌شهر تهران)

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

محمدعلی افشارکاظمی ¹ (دانشیار گروه مدیریت صنعتی ،دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)
لیلا افتخار ² (دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات *(مسوول مکاتبات))
قاسم علی عمرانی ³ (استاد گروه مهندسی بهداشت محیط،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران)

تاریخ دریافت : 1388/11/08 تاریخ پذیرش : 1389/04/24 تاریخ انتشار : 1395/04/01

کلید واژه: پسماند جامد شهری, شهر تهران, پسماند خشک ارزش‌مند, مدل‌سازی پویا,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: تولید پسماند محصول فعالیت های مختلف آدمی است که امروزه با تغییر شیوه زندگی و توسعه همه جانبه نسبت به گذشته، بسیار دگرگون شده است. با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، مدیریت پسماند نیز تحت بررسی های دقیق علمی و پژوهشی قرارگرفته است. در میان عناصر موظف هشت گانه سیستم مدیریت پسماندهای جامد شهری، عناصر تولید، جمع آوری و حمل از اهمیت ویژه ای برخوردارند. عنصر تولید از آن جهت حایز اهمیت است که اولین حلقه از زنجیره بازیافت بوده و مهم ترین بخش و قاعده هرم مدیریت جامع زایدات را کاهش تولید بر عهده دارد.از سوی دیگر بخش اعظم هزینه های سیستم مدیریت مواد زاید جامد مربوط به جمع آوری و حمل پسماندها می باشد. مواد و روش ها: در این مقاله نخست به تشریح سیستم مدیریت پسماندهای جامد شهری ، روش شناسی مدل سازی پویا و پیشینه تحقیقات انجام شده در خصوص مدل سازی دینامیکی سیستم های مدیریت مواد زاید جامد شهری پرداخته ایم . در گام بعدی مدلی پویا از سیستم های تولید ،جمع آوری و حمل زباله در شهر تهران ارایه نموده ایم. پس از تدوین مدل در محیط نرم افزاری پویا، نتایج حاصل از اجرای مدل را تحلیل نموده و جهت اعتباردهی به مدل آن را تحت آزمون های اعتبارسنجی قرار داده ایم. بحث و نتیجه گیری: پس از آن که مدلی معتبر حاصل گردید، با استفاده از تحلیل سیاست و حساسیت مدل به تدوین سناریوی بهبود سیستم در راستای روش 3R [1] پرداخته ایم. در شهر تهران بهترین گزینه برای مدیریت زیرسیستم های تولید ،جمع آوری و حمل پسماندها ، تأکید بر کاهش تولید و کاستن از سرانه تولید زباله ، آگاهی بخشی شهروندان و مسوولان بر لزوم جداسازی زباله خشک و تر در مبدأ تولید و تلاش در جهت بهبود عملکرد طرح تفکیک پسماند های خشک است. [1]- Reduction-Reuse-Recycle

چکیده انگلیسی:

Introduction: The waste generation is the product of different human activities that have been transformed because of the change of life style and multilateral development. By progression in science and technology, waste management has been reviewed scientifically. Within the eight branches of functional elements of municipal solid waste management system, generation, collection and transportation have especial importance. The significance of waste generation is due to being the first loop in the chain of recycling and reducing production is the base of comprehensive solid waste management pyramid .Otherwise the greatest part of costs for managing solid waste systems relates to collection and transportation of wastes. Materials & Method: In this paper we described municipal solid waste management system and dynamic modeling methodology. After that we reviewed the literature research about dynamic modeling of municipal solid waste management systems. In the next step, we illustrated a dynamic model for generation, collection and transportation of wastes in the city of Tehran. Then we analyzed the findings from the base run of model and examined that with validation tests to gain accredited model. Result& Discussion: After achieving a valid model the improved scenario have been built based on 3R techniques and policy and sensitivity analysis. In Tehran city, emphasis on reducing production and decreasing of per capita waste generation, awaken citizens and officials on necessity of separation wet and dry wastes in era and Effort to improving the performance of Dry waste separation plan are the best options to manage generation ,collection and transportation  wastes  subsystems .

منابع و مأخذ:

1. Sufian., M. A. & Bala., B.K., 2007, Modeling of urban solid waste management system: The case of Dhaka city, Waste Management,No.27,pp.858-868.


2. Sterman., J. D., 2000, Business Dynamics: Systems Thinking and Modeling for a complex world,McGrow-Hill.


3. عبدلی. م.ع، 1387،بازیافت مواد زاید جامد شهری، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.


4. عباسوند. م، 1385، مدیریت پسماندهای شهری(نمونه موردی استان گلستان)،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکز،دانشکده هنر و معماری،گروه شهرسازی.


5. سوشیل،(نویسنده)1387،پویایی­های سیستم (رویکردی کاربردی برای مسایل مدیریتی )،تیموری.ابراهیم، نورعلی.علی­رضا و ولی زاده.نریمان(مترجمین)،مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
   
   
   1. Mashayekhi.,A. N.,1993,Transition in the New York state Solid waste system:a dynamic analysis,System Dynamics Review,Vol.9,no.1,pp.23-47.
   
   
   2. Sudhir.,V.,Srinivasan.,G. & Muraleed haran.,V.R.,1997,Planning for sustainable solid waste management in urban India,System Dynamics Review, Vol.13, no.3, pp.223-246.
   
   
   3. Karavezyris.,V., Timpe., K. & Marzi., R., 2002, Application of system dynamics and fuzzy logic to forecasting of municipal solid waste ,Mathematics and Computers in simulation, No.60, pp.149-158.
   
   
   4. Dyson., B. & Chang., N., 2005, Forecasting municipal solid waste generation in a fast –growing urban region with system dynamics modeling ,Waste Management, No. 25, pp.669-679.
   
   
   5. "سرشماری عمومی نفوس ومسکن سالهای 1375 و 1385" Retrieved September 12,2009,from http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/sci26.
   
   
   6. "آمار و اطلاعات سازمان مدیریت پسماند" Retrieved September 14,2009 from http://bazyaft.tehran.ir/Default.aspx?tabid=22998.
   
   
   7. گزارش عملکرد سال 1386،سایت سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران.
   
   
   8. افتخار.،ل.،1388،مدلسازی دینامیکی سیستم مدیریت پسماندهای جامد شهری در کلان شهر تهران، دانشگاه آزاد اسلامی –واحد علوم و تحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد،گروه مدیریت شهری.
   
   
   9. درمان.،ز.،1386، تدوین استراتژی زنجیره تأمین صنعت فولاد ایران با استفاده از تحلیل پویایی سیستم،دانشگاه آزاد اسلامی –واحد علوم و تحقیقات، دانشکده فنی مهندسی،گروه صنایع.
   
   
   10. مهدی پور.، الف. بررسی مقایسه ای آمارهای مدیریت پسماند. تهران: سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران،1388.