‌مکان‌یابی محل دفن پسماند های خطرناک با کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و GIS (مطالعه موردی: استان لرستان)

محورهای موضوعی : مراکز دفع پسماند ها

ولی چگنی ¹ (گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان،‌ ایران.)
مریم کیانی صدر ² (استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان،‌ ایران. *(مسوول مکاتبات))
مهرداد چراغی ³ (دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان،‌ ایران.)

تاریخ دریافت : 1394/07/27 تاریخ پذیرش : 1395/06/03 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: TOPSIS, ANP, ARC GIS, مکان‌یابی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: مدیریت پسماندهای خطرناک یکی از مهم‌ترین مسئله‌های عصر حاضر است. عدم توجه به برنامه ریزی و مدیریت صحیح آن می تواند موجب آلودگی آب های سطحی، زیرزمینی، خاک و هوا در سطح گسترده شود. از طرفی، توجه بیشتر به معیارهای زیست محیطی در برنامه ریزی های کلان مملکتی ایجاد یک نگرش علمی جهت دفن زائدات خطرناک از طریق انتخاب محل های مناسب دفن این مواد را به دنبال داشته است که عدم توجه و رعایت اصول علمی و زیست محیطی باعث آلودگی آب، خاک، هوا شده و سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را در معرض خطر قرار داده است. هدف از این مطالعه ‌مکان‌یابی محل دفن پسماندهای خطرناک با کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و GIS می‌باشد.روش بررسی: در این تحقیق با استفاده از روش دلفی جهت تعیین معیارها و ANP، TOPSIS و نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS[1]) مکان مناسب جهت دفن پسماندهای ویژه در استان لرستان (که تاکنون هیچ محلی جهت دفن پسماندهای ویژه برای آن در نظر گرفته نشده) مشخص شده است.یافته‌ها: در نهایت پنج منطقه در استان لرستان از شهرستان‌های ازنا، الیگودرز، کوهدشت و پلدختر به عنوان بهترین مکان جهت دفن پسماندهای ویژه در استان لرستان معرفی شدند و سپس با روش Topsis این پنج منطقه اولویت‌بندی شدند.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که دو مدل Topsis و ANP در کنار GIS کارایی بسیاری در ‌مکان‌یابی دفن پسماندها را دارا می‌باشد که با تحقیقات انجام گرفته در سایر مناطق مطابقت دارد.[1]- Geographic Information System

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Hazardous waste management is one of the most important issues of today. Failure to pay attention to proper planning and management can cause surface, groundwater, soil and air pollution on a large scale. On the other hand, more attention to environmental criteria in national macro-planning has led to the creation of a scientific attitude to bury hazardous waste by selecting suitable landfills for these materials, which lack of attention and observance of scientific and biological principles have polluted water, soil, air and endangered the health of humans and other living organisms. The purpose of this study is to locate hazardous waste landfills using multi-criteria decision making and GIS methods.Material and Methodology:  In this research, using the Delphi method to determine the criteria and ANP, TOPSIS and GIS software, a suitable place for landfilling in Lorestan province (for which no landfill has been considered so far) has been specified.Findings: The area of the city of Azna, Aligudarz, Kuhdasht and Poldokhtar as the best place for special waste landfill in the province were introduced.Discussion and Conclusion: The results show that two TOPSIS and AHP in the GIS in locating many landfills is capable to perform that corresponded with research in other areas. 

منابع و مأخذ:

1. Abbasi, A., et al., 2008. Locating a suitable landfill for hazardous waste using GIS technique, prioritization and using hierarchical analysis (AHP) (Case study of Shahid Rajaei power plant). Environmental science and technology, 1(1): 223-245. (In Persian)


2. Ebrahimi, M., et al., 2011. Investigation of status and types of special wastes in Qom province. Environmental science and technology, 8: 21-29. (In Persian)


3. Sener, B., 2004. Landfill site selection by using geographic information system. School of natural and applied science of Middle East technical, Master Thesis, Amherst: University of Massachusetts.


4. Tuzkaya, G., Onut, S., Tuzkaya, U.R., Gulsun, B., 2008. An Analytic Network Process Approach for Locating Undesirable Facilities: An Example from Istanbul, Turkey. Journal of Environmental Management, 88: 970-983.


5. Dinarvandi, M., Tasa, H., 2011. Application of GIS in locating special waste landfills. Fifth National Conference and Specialized Exhibition of Environmental Engineering. 5: 1-11. (In Persian)


6. Faraji Sabokbar, H., et al., 2008. Location of Rural Waste Sanitary Landfill Using Network Analysis Process (ANP) Model: A Case Study of Rural Areas of Quchan County. Quarterly Journal of Humanities Teacher. 14(1): 128-149. (In Persian)


7. Babu, B.V., Ramakrishna, V., 2000. Mathematical modeling of Site sensitivity indices in the site selection criteria for hazardous waste treatment, storage and disposal facility. Journal of the Institution of Public Health Engineers India, 2000 (1): 54-70.


8. Mtakan, A., 2008. Location of suitable areas for waste disposal using GIS (study area: Tabriz). Environmental sciences. 8(2):121-132. (In Persian).


9. Heydarian, P., 2013. Location of municipal waste landfill using FuzzyAHP and Fuzzy TOPSIS models in GIS environment: A case study of Pakdasht city of Tehran province. Journal of Health and Development. 3(1): 1-13. (In Persian)


10. Sharifi, M., Hadidi, M., Vessali, E., Mosstafakhani, P., Taheri. K., Shahoiem, S., Khodamoradpour, M., 2009. Integrating multi-criteria decision analysis for a GIS-based hazardous waste landfill sitting in Kurdistan Province, western Iran. Journal of waste management, 29: 2740-2758.


11. Martowibowo, S.Y., Riyanto, H., 2011. Suitable multi criteria decision analysis tool for selecting municipal solid waste treatment in the city of bandung. Journal of KONES, 18: 273-280.


12. Agarwal, D., Kumar, G., 2011. Hazardous Management & analysis of Indian Scenario and Perspective Governance. VCRD technical& non-technical soranal, 2(9): 484-495.


13. Khorasani, N., et al., 2004. Environmental studies to select a suitable place for landfilling in Sari. Iranian Journal of Natural Resources. (57): 275-284. (In Persian)


14. Samadi, M., et al., 2007. Location of landfill using GIS software (Case study of Sardrood Olya village of Razan city). ¹⁰th National Conference on Environmental Health. Hamadan University of Medical Sciences. (In Persian)


15. Nayer Abadi, H., Haji Mir Rahimi, S., 2007. Urban waste management using GIS. The first urban GIS conference. Amol University. (In Persian)


16. Fataei, A., Al-Sheykh, A., 2010. Location of municipal solid waste landfill using GIS and hierarchical analysis process (Case study: Givi city). ¹⁰th National Conference on Environmental Health. Hamadan University of Medical Sciences. (In Persian)


17. Panahandeh, M., et al., 2009. Hierarchical analysis method (AHP) in locating the landfill in Semnan. Journal of Health and Environment. (2): 276-283. (In Persian)


18. Yesilnacar, M.I., Cetin, H., 2005, Site selection for hazardous wastes: a case study from the GAP area: Turkey, Journal of Engineering Geology, 81: 371-388.


19. Simse, C., Kincal, C., Gunduz, O., 2006. A solid waste disposal site selection procedure based on groundwater vulnerability mapping, Journal of Environmental Geology, 49: 620-633.