ارزیابی و مقایسه ترکیبات شیمیایی و اسیدهای چرب موجود در برگ دو نمونه گیاه خرفه ایرانی متعلق به شمال (استان گیلان) و جنوب (استان فارس)

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

مریم افشار ¹ (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
بابک غیاثی طرزی ² (استادیار گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مریم قراچورلو ³ (دانشیار دانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علیرضا نصیری ⁴ (استادیار گروه صنایع غذایی و تبدیلی، پژوهشکده فناوری‌های شیمیایی، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران)
حسین باخدا ⁵ (استادیار گروه مکانیزاسیون کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/01/19 تاریخ پذیرش : 1393/02/24 تاریخ انتشار : 1394/04/01

کلید واژه: مگا-3, ترکیبات اسیدهای چرب, ترکیب شیمایی, روغن برگ خرفه,

چکیده مقاله :

مقدمه: با توجه به اثرات سلامتی بخش گیاه خرفه به دلیل داشتن اسید چرب امگا-3 و استفاده از آن در رژیم غذایی مردم نقاط مختلف ایران و جهان، ارزیابی و مقایسه ترکیبات برگ این گیاه و معرفی آن به عنوان یک ماده غذایی ارزشمند می تواند نقش بسزایی در ارتقاء سلامتی انسان داشته باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی ترکیبات شیمیایی و اسیدهای چرب موجود در برگ دو گیاه خرفه ایرانی متعلق به دو منطقه شمال ایران (استان گیلان) و جنوب (استان فارس) می باشد. مواد و روش ها: گیاه خرفه متعلق به دو استان گیلان (منطقه گیلاکجان) و فارس (شهر شیراز) تهیه و پس از آماده سازی پودر برگ گیاه آزمون های شیمیایی شامل اندازه گیری رطوبت با استفاده از آون، اندازه گیری خاکستر توسط کوره، ارزیابی فیبر خام توسط روش هضم اسیدی- قلیایی، میزان پروتئین به روش کلدال و چربی توسط دستگاه سوکسله و همچنین تعیین پروفایل اسیدهای چرب دو نمونه خرفه با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف مجهز به آشکارساز شعله ای انجام شد. یافته‌ها: راندمان استخراج روغن از برگ گیاه خرفه 43/8 درصد در خرفه شمال و 79/7 درصد در خرفه جنوب می‌باشد که دارای اختلاف معنی دار (P<0.05) بوده و ترکیب اسیدهای چرب در این دو نمونه برگ خرفه نشان دهنده غالب بودن الفا-لینولنیک اسید در روغن هر دو نمونه بود. میزان رطوبت در دو نمونه دارای اختلاف معنی دار نبود (P>0.05) لیکن میزان پروتئین، فیبر، خاکستر، چربی و کربوهیدرات در این دو نمونه دارای اختلاف معنی دار بودند (P<0.05). نتیجه‌گیری: روغن برگ گیاه خرفه غنی از لینولنیک اسید (امگا-3) به عنوان اسید چرب ضروری می باشد که با توجه به خودرو بودن و فراوانی این گیاه در سراسر کشور منبع خوب به عنوان مکمل غذایی بشمار می‌رود.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Purslane (Portulaca oleracea) is a warm climate annual plant classified as a weed. Purslane has been described as a power food of the future due to its high nutritive and antioxidant properties. It is listed in the world health organization as one of the most used medicinal plants and it has been given the term “Global panacea”. This study is concerned with the evaluation and comparison of the chemical and fatty acids composition of the Purslane leaves from north (province of Gilan) and south (province of Fars) of Iran. Materials and Methods: In this research work purslane leaves were prepared for chemical composition tests consisting of ash, protein, fibre, carbohydrate and oil contents. The fatty acid compositions and profiles were determined by conversion of the fatty acids into their methyl esters and their application on to a GC equipped with a capillary column and Flame Ionisation Detector according to the defined methods of standard. Results: The comparison between north and south samples indicated significant differences in the ash, protein, oil, and carbohydrate contents. Evaluation of the fatty acids compositions showed that α-linolenic acid was the predominant fatty acid present in the purslane leaves oil in both samples. Conclusion: It was concluded that purslane leaves oil due to its high nutritive and antioxidant values might be regarded as a valuable oil for specific applications.