ارزیابی اثر محلول‌پاشی نانو کلات آهن، پتاسیم و روی بر فعالیت آنزیمی و ارزش غذایی برخی سبزی‌های برگی

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

الهام دانائی ¹ , وحید عبدوسی ²

1 - استادیار گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
2 - استادیار گروه علوم باغبانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1397/11/18 تاریخ پذیرش : 1397/11/18 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: جعفری, ریحان, شنبلیله, مرزه, نانو کلات,

چکیده مقاله :

مقدمه: سبزی‌ها بعنوان یک منبع غذایی کم انرژی ولی سرشار از ترکیبات ضروری و مفید برای سلامت و بهداشت بدن شناخته شده‌اند که در جوامع امروزی بدلیل زندگی ماشینی و تحرک کم مکمل مناسبی جهت تغذیه برای کاهش مصرف منابع غذایی حیوانی می‌باشند که حاوی انواع ویتامین‌ها، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، املاح معدنی و سلولز هستند. هدف از این پژوهش ارزیابی برخی از ترکیبات ذکر شده در برخی سبزی‌های برگی تحت تیمار با نانوکودها می‌باشد. مواد و روش‌ها: این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 7 تیمار شامل دو سطح نانوکلات آهن، پتاسیم و روی (3 و 6 میلی‌گرم در لیتر)، در 3 تکرار انجام گردید. پس از گذشت حدود 4 هفته از زمان کشت بذور در بستر مناسب، محلول‌پاشی با نانو کلات آهن، پتاسیم و روی به مدت یک هفته هر دو روز یک‌بار انجام شد. گلدان بدون محلول‌پاشی به عنوان شاهد بود. صفاتی مانند کلروفیل کل برگ، اسیدآسکوربیک، پروتئین، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پرکسیداز، آهن، پتاسیم و روی برگ ارزیابی گردید. یافته‌ها: بیشترین میزان کلروفیل کل و بالاترین میزان اسیدآسکوربیک، در تیمار نانو کلات آهن 6 میلی‌گرم در لیتر به ترتیب در مرزه و جعفری، بیشترین میزان پروتئین، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پرکسیداز و محتوای آهن و در تیمار نانو کلات آهن 6 میلی‌گرم در لیتر در شنبلیله، بیشترین محتوای پتاسیم در تیمار نانو کلات پتاسیم 6 میلی‌گرم در لیتر در شنبلیله و بیشترین محتوای روی در تیمار نانو کلات روی 6 میلی‌گرم در لیتر در ریحان بود که تفاوت معنی‌داری در سطح آماری 1% با تیمار شاهد نشان دادند. نتیجه‌گیری: تمامیتیمارهای بکاررفته موجب بهبود صفات مورد ارزیابی نسبت به شاهد شدند ولی بیشترین بهبود صفات، در غلظت 6 میلی‌گرم در لیتر نانو کلات آهن، پتاسیم و روی بدست آمد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Vegetables are known as a low-energy food source, rich in essentials and beneficial compounds for the body and might be regarded as an excellent nutritional supplement. The aim of this study is to evaluate some of the compounds present in some leafy vegetables under treatment with nano-chelates. Materials and Methods: This research was carried out in a completely randomized design with 7 treatments including two levels of iron, potassium and zinc nano-chelates (3 and 6 mg / l) in triplicate order. After about 4 weeks from sown of seeds, foliar application of iron, potassium and zinc nano-chelates was performed every two days for one week. A blank was carried out along with the experimental work. Characteristics such as total leaf chlorophyll, ascorbic acids, protein, superoxide dismutase and peroxidase activities, iron, potassium and zinc contents in leaves, were evaluated. Results: The highest total chlorophyll and ascorbic acid contents were determined in the treatment concerned with iron nano-chelate (6 mg /l) in savory and parsley. The highest protein and superoxide dismutase and peroxidase activities and iron were obtained in treatment concerned with iron nano-chelate (6 mg /l) in fenugreek and the highest potassium content in treatment concerned with potassium nano-chelate (6 mg /l) was observed in fenugreek and the highest zinc in treatment concerned with zinc nano-chelate (6 mg /l) was determined in basil. There were not significant differences between the treatments at 1% level. Conclusion: All the treatments applied caused improved characteristics as compared to the blank. The best improved characteristics were obtained at the concentration of 6 mg / l of nano iron chelate, nano potassium chelate and zinc chelate.

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌زاده، م. ع.، حسینی‌مهر، س. ج.، محمودی، م.، قایخلو، م. ر.، س. و حسینی، م. (1384). اندازه‌گیری میزان ویتامین ث با روش تیتراسیون دو مرحله‌ای اکسیداسیون-احیا در انواع مرکبات. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 15: 31-26.

امیدبیگی، ر. (1376). رهیافت‌های تولید فرآوری گیاهان دارویی. جلد دوم. ص 300.

پیرزاد، ع. ر.، طوسی، پ. و درویش‌زاده، ر. (1392). اثر محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر صفات گیاهی و میزان اسانس آنیسون. مجله علوم زراعی ایران. 15: 23-12.

پیوندی، م.، میرزا، م. و کمالی‌جامکانی، ز. (1390) .تاثیر نانو کلات آهن با کلات آهن بر رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان مرزه (Satureja hortensis). مجله تازه‌های بیوتکنولوژی سلولی مولکولی، 2(5): 25-32.

حسن‌زاده، ح. (1387). پرورش سبزی و سبزی‌کاری در باغ و خانه. انتشارات حامی چاپ سوم.

رسولی، ز. و بقایی، ن. (1391). تأثیر تیمارهای نانو کلات آهن و تنش شوری و اثرات متقابل آن‌ها بر میزان رنگدانه‌های گیاه گل گاوزبان. اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی.  

ریاست، م. و نصیرزاده، ع. ر. (1385). ارزیابی دو گونه چندساله Trigonella tehranica و T. elliptica به منظور بهبود کیفیت علوفه، دوفصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 14، 240-230.

سیری، ن. و سیری، س. (1394). نقش مواد معدنی و ویتامین‌ها در سلامت انسان. نخستین همایش ملی نقش مواد معدنی و ویتامین‌ها در سلامت انسان، دام، طیور و آبزیان، دانشگاه جیرفت و دانشگاه علوم پزشکی جیرفت.

علیزاده گنجی، س. م. الماسی، س. ن. ا. و فرهپور، م. م.

(1386). عنصر روی و نقش حیاتی آن در بدن انسان. اولین همایش زمین‌شناسی زیست محیطی و پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی.

شرف‌الدین شیرازی، ش. و فاضلی، ف. (1392). اثر میکروکلات و سولفات آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد آویشن دنایی (Thymus daenesis Celak.). دوماهنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 31، شماره 2، ص 382-374.

عسگری‌لجایر، ح.، متشرزاده، ب.، ثواقبی فیروزآبادی، غ. ر. و هادیان، ج. (1393).  تأثیر کاربرد مس و روی برغلظت و جذب عناصر غذایی کم مصرف (مس، روی، آهن و منگنز) و پرمصرف (فسفر) در گیاه دارویی مرزه (Saturejahortensis L.)در شرایط گلخانه‌ای. علوم و فنون کشت‌های گلخانه‌ای، سال پنجم، شماره نوزدهم.

کنشلو، ی. و دانائی، ا. (1396). اثر کاربرد نانوکلات آهن و روی بر خصوصیات کمی، کیفی و رشد ریحان (Ocimum basilicum L.). پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.

محمدی نصرآبادی، م. و دانائی، ا. (1395). اثر کاربرد کلات آهن و نانوکلات آهن بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه جعفری. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.

مظفریان، و. (1391). شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر.

نصیری، ی.، زهتاب‌سلماسی، س.، نصراله‌زاده، ص.، قاسمی‌گلعذانی، ک.، نجفی، ن. ا و جوانمرد، ع. ا. (1392). ارزیابی اثر محلول‌پاشی سولفات آهن و روی بر عملکرد گل و غلظت عناصر غذایی در بخش هوایی بابونه آلمانی، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 23: 115-105.

هداوندمیرزایی، ح. و دانائی، ا. (1396). اثر محلول‌پاشی نانوکلات آهن، پتاسیم و روی بر خصوصیات کمی، کیفی و رشد گیاه مرزه (Satureja hortensis). پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.

Arnon, D. I. (1949). Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in vulgaris. Plant Physiology Journal, 24 (1), 1.

Baruah, S. & Dutta, J. (2009). “Nanotechnology applications in Sensing and Pollution Degradation in Agriculture” Env. Chem. Letters. 7 (3): 191-204.Banks, L.W. 2004.

Bayer, W. F. & Fridovich, I. (1987). Assaying for superoxide dismutase activity: some large consequences of minor changes in condition. Analytical Biochemistry, 161, 559–566.

Bradford, M. M. (1976). A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein dye binding. Analytical Biochemistry, 72, 248-254.

Cakmak, I., Tolay, A., Ozdemeir, H., Ozkan, L. & King, C. I. (1999). Differences in zinc efficiency among and within diploid, tetraploid and hexaploid wheats. Annals of Botany, 163-171.

Cui, H., Sun, C., Liu, Q., Jiang, J. & Gu, W. (2006). Applications of Nanotechnology in Agrochemical Formulation, Perspectives, Challenges and Strategies. P. 1-6. Institute of Environment and Sustainable Development in Agriculture. Chinese Academy of Agricultural Sciences. Beijing. China.

Ezhilmathi, K., Singh, V., Arora, P. & Sairam, R. K. (2007). Effect of 5-sulfocalicylic acid on antioxidant in relation to vase life of gladiolus cut flower. Plant Growth Regulatory, 51, 99-108.

Florence, K., Sapsford, D. J., Johnson, D. B., Kay, C. M. & Wolkersdorfer, C. (2002). Iron-mineral accretion from acid mine drainage and its application in passive treatment. Environmental Technology, 479-487.

Liu, X., Feng, Z., Zhang, S., Zhang, J., Xiao, Q. & Wang, Y. (2006). Preparation and testing of cementing nano-subnano composites of slowor controlled release of fertilizers. Scientia Agricultura Sinica Journal, 39, 1598-1604.

Khalid. A. Kh., Hendawy, S. F. & El-Gezawy, E. (2006). Ocimum basilicum L. Production under Organic Farming. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 2 (1), 25-32.

Mengel, K. (1973). Effect of Potassium Supply on the Acropetal Transport of Water, Inorganic Ions and Amino Acids in Young Decapitated Sunflower Plants (Helianthus annuus). Physiologia Plantarum Journal, 232–236.

Putter, J. (1994). Method of Enzymatic method analysis 2, (Ed.): Bergmeyer. Academic Press, New York. Pages. 685.