بُعد به‌وجودآمده از پدیدارشناسی معنای‌مکان در معماری بر مواجهه با رویکرد مطالعات فرهنگی (موردپژوهی: بازار تاریخی تبریز)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

فرناز خیابانی ¹ , احد نژاد ابراهیمی ² , شهریار شقاقی ³ , آزیتا بلالی اسکویی ⁴

1 - دانش‌پژوه دکتری معماری گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران. [e-mail]
2 - استاد گروه معماری و معماری اسلامی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنراسلامی تبریز، تبریز، ایران. [e-mail]
3 - استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]
4 - دانشیار گروه معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1402/08/02 تاریخ پذیرش : 1402/09/02 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: بازار تاریخی تبریز, فرهنگی, مکان, معماری, هویت,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: بازار تاریخی تبریز را می‌توان نمونۀ بارز از فرهنگ بومی ایران با ابعاد گسترۀ فرهنگی، معنایی همانند مکان و تاریخی در پژوهش حاضر بررسی نمود. هدف پژوهش حاضر، واکاوی و تفحص فرایند بُعد پدیدارشناسی معنای‌مکان در معماری بازار تاریخی تبریز به‌طریق رویکرد مطالعات فرهنگی برخوردار بوده که میزان ارزش معنایی مکان درآن محور موردکاوش قرار می‌دهد.روش پژوهش: نوشتار حاضر را می‌توان یک پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی عنوان کرد که در ابتدا بعد مکان را به‌منظور یک مفهوم معنایی از جنبۀ نظری در منابع کتابخانه‌ای موردمطالعه قرار داده و سپس درارتباط‌‌با ساختار آن؛ براساس مستندات مکتوب در ارائۀ یک تجزیه‌وتحلیل کیفی-کمی برخوردار داشته است.یافته‌ها: در بررسی مفهوم مکان و مؤلفه‌های فرهنگی تأثیرگذار در معنای مکان درصدد معرفی توانایی بازار تاریخی تبریز به‌عنوان نمادی از یک مکان واجدمعنا مبتنی‌بر پژوهش‌های صورت گرفته باتوجه به کتب، مقالات و اندیشه‌های صاحبان‌اندیشه متخصص به‌عمل‌آمده که در مواجهه‌با تجمیع ساختارفضایی دربرگیرندۀ فرایند مفاهیم و تداوم عملکردی ارج می‌نهد برخوردار می‌باشد.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد بازار تاریخی تبریز به‌عنوان یک مکان معماری در تبیین ادراکات و تجربیات افراد دارای ابعاد معنایی ‌مکانی و مفهوم آن در برخورداری فرهنگ‌مند بودنشان از بُعد به‌وجودآمده از پدیدارشناسی معنای‌مکان موردتأکید است. طوری‌که، در تفحص به‌کارگیری از روش پدیدارشناسی ازاین جهت است که یکی از روش‌های پراستفاده در حوزة پژوهش کیفی و همچنین رویکرد کارآمد در مطالعات مربوط به فلسفۀ معماری و جُنبش پدیدارشناسی مکان درخورتوجه است.

چکیده انگلیسی:

 Introduction and purpose of the research: The historical market of Tabriz can be considered as a clear example of the native culture of Iran with the dimensions of cultural scope, meaning as well as place and history in the current research. The aim of the current research is to investigate the process of the phenomenological dimension of the semantic place in the architecture of the historical market of Tabriz through the approach of cultural studies, which explores the level of the semantic value of the place in that axis.Research method: the present article can be called a descriptive-analytical research, which first studied the location dimension in terms of a semantic concept from the theoretical aspect in library resources, and then in relation to its structure; Based on the written documentation, it has had a qualitative-quantitative analysis.Findings: In examining the concept of place and the cultural components that influence the meaning of place, we aim to introduce the ability of the historical market of Tabriz as a symbol of a meaningful place based on the researches carried out according to the books, articles and thoughts of expert thinkers, which was carried out in the face of the integration of spatial structure that includes the process of concepts and functional continuity. It is appreciated.Conclusion: The results of the research showed that the historical market of Tabriz as an architectural place is emphasized in explaining the perceptions and experiences of people with spatial semantic dimensions and its meaning in their culturedness from the dimension arising from the phenomenology of spatial meaning. So, in investigating the application of the phenomenology method, it is due to the fact that it is one of the most used methods in the field of qualitative research, as well as an efficient approach in studies related to the philosophy of architecture and the phenomenology movement.