موسیقیایی کردن منظر صوتی در بوستان‌های عمومی شهر(نمونه موردی: پارک ملت-ارومیه)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

نیما بایرام زاده ¹ , خجسته مجدی ²

1 - کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی‌شهری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - کارشناس بهداشت عمومی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/10/19 تاریخ پذیرش : 1399/12/19 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: موسیقی, منظر صوتی, فضاهای عمومی, مدل اپلیارد, ارومیه,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش ارائه راهکارهایی برای موسیقیایی کردن منظر صوتی در بوستان‌های عمومی شهر در ابعاد خرد می‌باشد تا به کمک صداهای خوشایند فضا، میزان آرامش، حس مکان و سرزندگی در محیط افزایش یابد. روش پژوهش: جامعه‌ی آماری این پژوهش استفاده‌کنندگان از پارک ساحلی ملت ارومیه هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای جامعه آماری نامعلوم، 170 بدست‌آمده است که به صورت تصادفی در محدوده تکمیل گردیده‌است. پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی-تحلیلی و با هدف کاربردی می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده به دو صورت کمی و کیفی صورت پذیرفته است، در بعد کمی از روش‌های آماری و در بعد کیفی، نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و مصاحبه‌ها تجزیه ‌و تحلیل گردیده‌است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشانگر این است که میان دو متغییر کیفیت فضای عمومی و فضای صوتی در محیط با ضریب همبستگی 408/0 رابطه متوسط مستقیم برقرار می‌باشد و از سوی دیگر، استفاده از موسیقی و نوفه‌های خوشایند در پارک‌ها و فضاهای سبز همگانی با توجه به نظریات مردم به میزان 1/87 درصد باعث افزایش سرزندگی فضا و افزایش یا ایجاد حس مکان می‌شود. نتیجه گیری: پیشرفت روز افزون جامعه بر مشکلات آن نیز می‌افزاید و باید در جهت رفع این مشکلات نظیر بی‌هویتی مکان‌های طراحی شده، عدم توجه به فضای صوتی فضاهای طراحی شده، کم توجهی به طراحی فضاها برای مردم قدم برداشت که در نهایت با استفاده از مدل اپلیارد در سه بعد، راهکارهای عملیاتی، واکنشی-عاطفی و استنباطی راهکارهایی ارزیابی و ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The main purpose of this study is to Provide solutions to make the Soundscape musical in the city's public parks in small dimensions in order to increase the level of calmness, sense of place and vitality in the environment with the help of pleasant sounds of the space. Research Methods: The statistical population of this study is the users of Mellat Beach Park in Urmia. The sample size was obtained using the Cochran's formula for an unknown statistical population and is 170 which was randomly completed in the range. The present study is a descriptive-analytical research with an applied purpose. Data analysis was performed both quantitatively and qualitatively, in the quantitative dimension of statistical methods and in the qualitative dimension, the results of field observations and interviews were analyzed. Findings: Findings indicate that there is a direct relationship between the two variables of quality of public space and sound space in the environment with a correlation coefficient of 0.408, And on the other hand, the use of pleasant music in parks and public green spaces according to people's opinions, by 87.1% increases the vitality of the space and increases or creates a sense of place. Results: The increasing progress of the society adds to its problems and it is necessary to take steps to solve these problems such as the anonymity of the designed places, not paying attention to the sound space of the designed spaces, not paying enough attention to designing the spaces for the people. Finally, using the Appleyard model, operational, reactive-emotional and inferential, solutions are presented.  

منابع و مأخذ:

اسدپور، علی؛ برزگر، پریا؛ کشاورزی، نیلوفر؛ (1396)، تصویر ذهنی کودکان از منظر خیابان‌های شهری، فصلنامه مطالعات شهری، 6(24)، 27-40.

اسدپور، علی؛ نیکونام نظامی، هادی؛ امیدیان نیا، علیرضا؛ (1397)، تحلیل مؤلفه‌های «تصویر ذهنی ارزیابانه» شهروندان از دروازه قرآن شیراز و بافت پیرامون آن. معماری و شهرسازی ایران، 9(2)، 53-68.

آسیابی، محمد، (1389)، درک و بیان محیط شهری، نشر طحان.

بابازاده اسکویی، سولماز؛ طوفان، سحر؛ جمالی، سیروس؛ (1398)، ارتقای بنیان‏‌های نظری مفهوم حریم در مسکن معاصر از منظر روانشناسی محیطی نمونۀ موردی: برج مسکونی میلاد تبریز، باغ نظر، 16(79)، 61-72.

اصلانی، سپیده؛ ترابی، زهره؛ (1398)، تبیین اثرگذاری المان های شهری در خوانایی تصویر ذهنی شهر با نرم افزار ردیابی اثر چشم، صفه، 29(1)، 53-72.

باچ، شیما؛ درستکار، احسان؛ بل، سایمون؛ (1396)، تولید نقشه منظر صوتی (Sonotop) با بهره‌گیری از روش نظریه گراندد و نرم افزار Nvivo (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران)، محیط شناسی، 43(2)، 267-284.

بلجیوهوسو، ریچاردا، (1396)، ایجاد فضاهای شهری به کمک صدا و موسیقی، ترجمه آزاده پوستی و بهرنگ خسروی، نشر آزاد پیما و ندای سبز شمال.

پاکزاد، جهانشاه، (1393)، سیر اندیشه ها در شهرسازی (3) از فضا تا مکان، انتشارات آرمانشهر و انتشارات شهیدی.

پرتوی، پروین، (1394)، پدیدار شناسی مکان، موسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».

تیبالدز، فرانسیس، (1383)، شهرسازی شهروندگرا، ترجمه محمد احمدی نژاد، نشر خاک.

حاجی احمدی همدانی، آذین؛ ماجدی، حمید؛ جهانشاهلو، لعلا؛ (1397)، معیارهای موثر بر شکل گیری تصویر ذهنی زنان از فضای شهری مطلوب (مطالعه موردی: شهر تهران)، فصلنامه مطالعات شهری، 7(28)، 3-16.

رفیعیان، مجتبی؛ تقوایی، علی اکبر؛ خادمی، مسعود؛ علی پور، روجا؛ (1391)، بررسی تطبیقی رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 4، 35-42.

رهنمایی، محمدتقی؛ اشرفی، یوسف؛ (1386)، فضاهای عمومی شهر و نقش آن در شکلگیری جامعه مدنی از دیدگاه برنامه ریزی، مجله جغرافیا، 5(14 و 15)، 23-45.

شجاعی، دلارام؛ پرتوی، پروین؛ (1394)، عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران (‌نمونه موردی : فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه 7 تهران‌)، باغ نظر، 12(34)، 93-108.

شرایلی، محمدرضا؛ عادلوند، پدیده؛ (1395)، هم بودی موسیقی و فضای شهری با تأکید بر عزاداری در شهر تهران(دوره قاجار تا پهلوی)، باغ نظر، 13(44)، 27-38.

شهابیان، پویان؛ لاریمیان، سیده فرزانه؛ (1395)، بررسی منظر صوتی خیابان ولیعصر تهران با تأکید بر ادراک مردم از منظر صوتی، معماری و شهرسازی آرمان شهر، 9(17)، 237-248.

صمدی، جواد؛ ستارزاده، داریوش؛ بلیلان اصل، لیدا؛ (1398)، ارزیابی کیفی ابعاد حسی فضا در بازارهای تاریخی از منظر استفاده‌کنندگان (مطالعه موردی: بازار قزوین)، باغ نظر، 16(81)، 15-30.

طیّبی، امیر؛ ذکاوت، کامران؛ (1396)، تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان با رویکرد نظریة زمینه‏ ای، صفه، 27(2)، 63-78.

عظمتی، حمیدرضا؛ ضرغامی، اسماعیل؛ صالح صدق پور، بهرام؛ عظمتی، سعید، (1390)، بررسی نگرش استفاده کنندگان در طراحی فضای پارک های شهری به منظور ارتقاء خلاقیت پذیری فضای بازی کودکان، معماری و شهرسازی آرمان شهر، 5(9)، 233-246.

علی‌پور، امین، (1395)، نقش سرزندگی در اجتماع پذیری فضاهای عمومی شهری(نمونه موردی: پارک مردم همدان)، دومین کنفرانس بین‌المللی تحقیقات در عمران، معماری، شهرسازی و محیط زیست پایدار.

غفاری، عباس؛ قلعه نویی، محمود؛ محسن حقیقی، نسرین؛ (۱۳۹۶)، منظر صوتی مثبت در فضای شهری، مجله منظر، ۹(۳۹)، ۳۰-۳۷.

فکوهی، ناصر؛ اوحدی، یاسمن؛ (1391)، هویت و فضای عمومی در شهر(مطالعه دختران دانشجو در شهرستان رفسنجان)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، 6(1)، 58-78.

قرائی، فریبا، (1391)، شناسایی عوامل کیفیت محیط با تکیه بر ویژگی های کالبدی و زیبایی شناختی و تاثیر آن بر حضور زنان در فضاهای عمومی شهر، اولین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

قلعه‌‌نوعی، محمود؛ محسن‌حقیقی، نسرین؛ (1395)، ارزیابی منظر صوتی در فضاهای شهری(نمونه موردی پیاده راه خیام، شهر ارومیه)، معماری و شهرسازی ایران، 7(12)، 127-138.

کاکاوند، الهام؛ براتی، ناصر؛ امین‌زاده گوهرریزی، بهرام؛ (1392)، سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری (مطالعه موردی : بافت فرسودة شهر قزوین)، باغ نظر، 10(25)، 101-112.

کلانتری، محسن؛ قیامی، مریم، (1394)، گردشگری موسیقی( موسیقی مقامی تربت جام)، فصلنامه فضای گردشگری، 4(15)، صص 45-61.

گلکار، کوروش، (1379)، مولفه های سازنده کیفیت طراحی شهری، نشریه صفه، 11(32)، 38-39.

گیبونز، جوهانا؛ هولتسر، برنارداوبر؛ (1393)، طراحی منظر خیابان های شهری، ترجمه: عدیلی، امیرعلا؛ حیدری، مهسا؛ انتشارات طراحان هنر و انتشارات چهار حوض.

ماپار، مریم؛ پاشا، غلامرضا؛ (1394)، نقش موسیقی درمانی در کاهش علائم منفی اختلال اسکیزوفرنی، پنجمین دوره کنگره انجمن روانشناسی ایران.

محمدی ده چشمه، مصطفی؛ شنبه پور، فرشته؛ (1396)، سنجش ضریب مکانی آسایش صوتی در کلانشهر اهواز، محیط شناسی، 43(2)،  349-364.

محمدی مکوندی، زینب، (1397)، بررسی تأثیر کیفیت فضای شهری بر میزان حضور زنان در شهر اهواز نمونه موردی محله کیانپارس، مجله معماری شناسی، 1(3)، 1- 11.

مرادی، سلمان، (1386)، هنر عمومی و تلفیق آن در فضای شهر، مجله باغ نظر، 4(8)، 81-90.

مرتضوی، شهرناز، (1380)، روانشناسی محیط و کاربرد آن، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

مسچی، مونا؛ مدرک، آناهیتا؛ اصل فلاح، پریچهر؛ (1394)، موسیقی خیابانی به دنبال جایگاه موسیقی در منظر شهری، مجله علمی منظر، 7(31)، 48-55.

معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران، (1391)، هنرهای شهری، موسسه نشر شهر.

یاوری، محمدکاظم؛ یزدانی، سعید؛ شیخ الاسلامی، علیرضا؛ (1397)، بررسی اهمیت برنامه های ارتقاء کیفیت فضای شهری با تاکید بر توسعه گردشگری(مطالعه موردی: شهر اراک)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 10(35)، 43- 57.

Born, Georgina, (2013), Music, sound and space : transformations of public and private experience, Cambridge University Press, New York.

Botteldooren, D., Coensel, B. (2009). The Role of Saliency, Attention and Source Identification in Soundscape Research, Canada, Belgium.

Bowman, W . D. (1998), Philsophical Perspectives On Music, New York: Oxford University Press.

Cross, N. (2001). Designerly ways of knowing: Design discipline versus design science. Design issues, 17(3), 49-55.

Davies, S. (1994). Musical Meaning and Expression. United States of America: Cornell University Press.

Farina, A. (2014). Soundscape Ecology, Principles, Patterns, Methods and Applications. New York: Springer.

Frisby، K. The flaneur in Social Theory. (1994)، in: K. TESTER (Ed.) the Flaneur، London: Routledge.

Kang, J. & Zhang, M. (2010). Semantic Differential Analysis of the Soundscape in Urban Open Public Spaces. Building and Environment, PP 150-157.

Kang, Jian, (2007), Urban Sound Environment, First Published  Taylor & Francis , London & New York.

Landry, Charles. (2008). “The Art of City Making”. Routledge journals.

Payne, S., Davies, W. & Mags, A (2009). Research into the Practical and Policy Applications of Soundscape Concepts and Techniques in Urban Areas (NANR 200). Department for Environment, Food and Rural Affairs.

Pijanowski. Bryan C, Luis J. Villanueva-Rivera, Sarah L. Dumyahn, Almo Farina, Bernie L. Krause, Brian M. Napoletano, Stuart H. Gage, Nadia Pieretti; (2011), Soundscape Ecology: The Science of Sound in the Landscape, BioScience, Volume 61, Issue 3, 1 March 2011, P 203–216,

Robinson, J, (1997), Music and Meaning, United States of America: Cornell University Press.

Russolo, Luigi, (1967), translated by Roberto Filiou ,The Art of Noise, A Great Bear Pamphlet.

Whyte, W. (1980). Social life of small urban space. Conservation. Project for Public Spaces, US nonprofit organization for creating and sustaining public places. www.pps.org.

Zhao .X , (2009), A Quantification Analysis Acoustic Landscape of Waterfront Scenic Area, Journal of Asian Architecureand Building Engineering.