تأثیر اقتصاد سیاه بر میزان احساس امنیت در شهرها

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

شروین حداد ¹ ( )
بیژن صفوی ² ( )
حمیدرضا آدابی ³ ( )

تاریخ دریافت : 1395/07/27 تاریخ پذیرش : 1395/09/27 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: اقتصاد سیاه, احساس امنیت اخلاقی, شهرها, اقتصاد سایه, اقتصاد غیررسمی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: اقتصاد سیاه (پنهان) به مجموعه ای از فعالیت‌ها و مبادلات اقتصادی گفته می‌شود که ممکن است قانونی یا غیرقانونی باشند، اما اندازه گیری و گزارش نمی شوند. تاکنون مطالعات نسبتاً زیادی در زمینه‌ی برآورد حجم اقتصاد سیاه در جهان و ایران انجام شده است که نشان دهنده‌ی روند افزایشی حجم اقتصاد سیاه در بسیاری از کشورهای جهان و بالاخص در ایران می‌باشند. اما پژوهشی که تبیین کننده‌ی تأثیر اقتصاد سیاه بر احساس امنیت اخلاقی در شهروندان باشد یافت نگردید. با توجه به روند افزایشی حجم اقتصاد سیاه بایسته است که تأثیر این پدیده بر روی احساس امنیت اخلاقی مردم سنجیده شود، زیرا که شهروندان در شهر زندگی می‌کنند و اقتصاد سیاه هم عموماً در شهرها رخ می‌دهد. روش پژوهش: جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر کلیه‌ی شهروندان منطقه‌ی 5 تهران که حجمی برابر با ۷۹۳۷۵۰ دارند، انتخاب گردید. و برای حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران حجمی برابر با 383.97 محاسبه گردید که برای جلوگیری از خطای احتمالی و درنظرگرفتن مقداری نرخ بازگشت پرسشنامه، تعداد 400 پرسشنامه پخش شد. برای انجام پژوهش حاضر ابتدا شاخص‌ها و گویه‌های مناسب برای متغیرهای اقتصاد سیاه و احساس امنیت اخلاقی درنظر گرفته شد و پرسشنامه‌ی مذکور بعد از جمع آوری داده ها، روایی و پایایی مناسبی را نشان داد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها هم از آمار توصیفی (شامل فراونی، درصد و میانگین داده ها) و هم از آمار استنباطی استفاده گردید. برای آمار استنباطی پس از آزمون کولموگروف اسمیرنوف که نرمال بودن داده‌ها را نشان داد، از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده گردید. قابل ذکر است کلیه‌ی تجزیه و تحلیل‌ها در نرم افزار تحلیل آماری SPSS صورت پذیرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اقتصاد سیاه باعث مطلوبیت احساس امنیت در شهرها نمی‌شود. نتیجه گیری:پس بایسته است نسبت به کاهش حجم اقتصاد سیاه مبادرت شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction and Objective: Black economy is considered as a set of activities and economic exchanges, which may be legal or illegal, but cannot be measured and reported. So far, several studies have estimated the size of black economy in the world and Iran, Which represent the increase in black economy in many countries and especially in Iran. But no researches that explain the impact of black economic on the sense of security for the citizens were found. Due to the increase in size of the black economy it is imperative that these effects on people's sense of security must be measured and also for the citizens live in cities and black economy also generally occurs in cities. Method: Statistical population have been selected all the citizens of fifth district of Tehran, which it’s volume equals 793750. And the sample size was calculated based on the Cochran formula equals 383.97 (400 questionnaire speeded out). For this study questionnaire was developed after extensive literature studies. Creator variables of sense of security were divided to 5 variables: moral security, emotional security, health security, Criminal and financial security. And for moral sense of security, this research has conducted. After the data collection, questionnaire showed satisfactory in reliability and validity. To analyze the data, descriptive statistics (including frequency, percentage and average data) and inferential statistics were used. For inferential statistics after Kolmogorov-Smirnov test normality of the data has showed so one-sample t test was used. Notably, all of the analyses were conducted in SPSS. Results: the results showed that black economy would not be desirable for moral sense of security in cities. The results of the study can be viewed as a warning sign especially for urban practitioners that immediate plans should be implemented to decrease the size of black economy as soon as possible. Conclusion: Therefore, suggestions for reducing the size of the black economy in this research were presented.  

منابع و مأخذ:

باری بوزان (1391)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

چلبی، مسعود (1375). جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، مسعود چلبی، ناشر: نشر نی.

دفتر بررسی‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 1382. برآورد اقتصاد زیرزمینی و تحلیل علل شکل گیری آن در ایران با استفاده از الگوهای منطق فازی.

شکیبایی، علیرضا و رئیس­پور، علی (1386) بررسی روند تحولات اقتصاد سایه­ در ایران رویکرد DYMIMIC؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال ششم، شماره سوم.

صالحی امیری سیدرضا، کاوسی اسماعیل (1387)، امنیت اجتماعی در ایران: فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 59، مجمع تشخیص مصلحت نظام، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، ص 49-76.

صالحی مرام، محمد حسین، رضایی علی اکبر، طلوعی اشلقی عباس، (1389). طراحی مدل اندازه گیری احساس امنیت.

کلاهچیان، محمود. 1384. راهکارهای تحقق امنیـت اجتماعی، مجموعه مقالات همایش امنیـت اجتمـاعی، معاونت اجتماعی ناجا (شماره یک)، تهـران: انتشـارات گلپویه.

محمدنسل غلامرضا (1387)، امنیت انسانی، پلیس و پیشگیری از جرم، مجموعه مقالات همایش بین المللی امنیت انسانی در غرب آسیا، دانشگاه بیرجند، صص 365-389.

منصوری بهمن (1385)، امنیت و ابعاد آن در قرآن کریم با تآکید بر امن عبادی، جانی آراد زیستن خانوادگی اقتصادی و مکه نماد امن الهی، فصلنامه دانش انتظامی، سال هشتم، شماره 29، صص 9-31.

موتیمر دیوید (1380)، فراسوی استراتژی، اندیشه انتقادی و مطالعات امنیتی نوین، ترجمه‌ی محمود عسگری، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارم.

نبوی سیدعبدالحسین، حسین زاده علی حسین، حسینی سیده هاجر. 1389. بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی، (جامعه شناسی کاربردی) مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 21، شماره 4.

نویدنیا، منیره (1382)، امنیت اجتماعی روایتی جامع، گزارش پژوهشی شماره7-4-2، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

نویدنیا، منیره (1388)، امنیت اجتماعی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، ص 33.

ورسلی، پیتر (1378)، نظم اجتماعی در نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه سعید معبدفر، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، ص 73.

Buehn, A., Farzanegan, M.R. (2008) Smuggling around the world: evidence from a structure equation modeling; Dresden University of Technology, working paper. Available at: http://www.unigraz.at/socialpolitik/papers/Farzanegan.pdf.

Dell' Anno, R., & Schneider, F. (2003) The shadow economy of Italy and other OECD countries: What do we know?; Journal of finance and public choice, 21(2-3): 97-120.

Schneider, F& D. H. Enste. The shadow economy-An international survey. 2^nd edition. Cambridge, UK: Cambridge university press, 2013.