تأثیر اقتصاد سیاه بر میزان احساس امنیت در شهرها

الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری

شروین حداد ¹ ( )
بیژن صفوی ² ( )
حمیدرضا آدابی ³ ( )

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , محرم, 1438 تاريخ التأكيد : 18 السبت , ربيع الأول, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: اقتصاد سیاه, احساس امنیت اخلاقی, شهرها, اقتصاد سایه, اقتصاد غیررسمی,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف پژوهش: اقتصاد سیاه (پنهان) به مجموعه ای از فعالیت‌ها و مبادلات اقتصادی گفته می‌شود که ممکن است قانونی یا غیرقانونی باشند، اما اندازه گیری و گزارش نمی شوند. تاکنون مطالعات نسبتاً زیادی در زمینه‌ی برآورد حجم اقتصاد سیاه در جهان و ایران انجام شده است که نشان دهنده‌ی روند افزایشی حجم اقتصاد سیاه در بسیاری از کشورهای جهان و بالاخص در ایران می‌باشند. اما پژوهشی که تبیین کننده‌ی تأثیر اقتصاد سیاه بر احساس امنیت اخلاقی در شهروندان باشد یافت نگردید. با توجه به روند افزایشی حجم اقتصاد سیاه بایسته است که تأثیر این پدیده بر روی احساس امنیت اخلاقی مردم سنجیده شود، زیرا که شهروندان در شهر زندگی می‌کنند و اقتصاد سیاه هم عموماً در شهرها رخ می‌دهد. روش پژوهش: جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر کلیه‌ی شهروندان منطقه‌ی 5 تهران که حجمی برابر با ۷۹۳۷۵۰ دارند، انتخاب گردید. و برای حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران حجمی برابر با 383.97 محاسبه گردید که برای جلوگیری از خطای احتمالی و درنظرگرفتن مقداری نرخ بازگشت پرسشنامه، تعداد 400 پرسشنامه پخش شد. برای انجام پژوهش حاضر ابتدا شاخص‌ها و گویه‌های مناسب برای متغیرهای اقتصاد سیاه و احساس امنیت اخلاقی درنظر گرفته شد و پرسشنامه‌ی مذکور بعد از جمع آوری داده ها، روایی و پایایی مناسبی را نشان داد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها هم از آمار توصیفی (شامل فراونی، درصد و میانگین داده ها) و هم از آمار استنباطی استفاده گردید. برای آمار استنباطی پس از آزمون کولموگروف اسمیرنوف که نرمال بودن داده‌ها را نشان داد، از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده گردید. قابل ذکر است کلیه‌ی تجزیه و تحلیل‌ها در نرم افزار تحلیل آماری SPSS صورت پذیرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اقتصاد سیاه باعث مطلوبیت احساس امنیت در شهرها نمی‌شود. نتیجه گیری:پس بایسته است نسبت به کاهش حجم اقتصاد سیاه مبادرت شود.

المصادر:

باری بوزان (1391)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

چلبی، مسعود (1375). جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، مسعود چلبی، ناشر: نشر نی.

دفتر بررسی‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 1382. برآورد اقتصاد زیرزمینی و تحلیل علل شکل گیری آن در ایران با استفاده از الگوهای منطق فازی.

شکیبایی، علیرضا و رئیس­پور، علی (1386) بررسی روند تحولات اقتصاد سایه­ در ایران رویکرد DYMIMIC؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال ششم، شماره سوم.

صالحی امیری سیدرضا، کاوسی اسماعیل (1387)، امنیت اجتماعی در ایران: فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 59، مجمع تشخیص مصلحت نظام، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، ص 49-76.

صالحی مرام، محمد حسین، رضایی علی اکبر، طلوعی اشلقی عباس، (1389). طراحی مدل اندازه گیری احساس امنیت.

کلاهچیان، محمود. 1384. راهکارهای تحقق امنیـت اجتماعی، مجموعه مقالات همایش امنیـت اجتمـاعی، معاونت اجتماعی ناجا (شماره یک)، تهـران: انتشـارات گلپویه.

محمدنسل غلامرضا (1387)، امنیت انسانی، پلیس و پیشگیری از جرم، مجموعه مقالات همایش بین المللی امنیت انسانی در غرب آسیا، دانشگاه بیرجند، صص 365-389.

منصوری بهمن (1385)، امنیت و ابعاد آن در قرآن کریم با تآکید بر امن عبادی، جانی آراد زیستن خانوادگی اقتصادی و مکه نماد امن الهی، فصلنامه دانش انتظامی، سال هشتم، شماره 29، صص 9-31.

موتیمر دیوید (1380)، فراسوی استراتژی، اندیشه انتقادی و مطالعات امنیتی نوین، ترجمه‌ی محمود عسگری، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارم.

نبوی سیدعبدالحسین، حسین زاده علی حسین، حسینی سیده هاجر. 1389. بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی، (جامعه شناسی کاربردی) مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 21، شماره 4.

نویدنیا، منیره (1382)، امنیت اجتماعی روایتی جامع، گزارش پژوهشی شماره7-4-2، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

نویدنیا، منیره (1388)، امنیت اجتماعی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، ص 33.

ورسلی، پیتر (1378)، نظم اجتماعی در نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه سعید معبدفر، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، ص 73.

Buehn, A., Farzanegan, M.R. (2008) Smuggling around the world: evidence from a structure equation modeling; Dresden University of Technology, working paper. Available at: http://www.unigraz.at/socialpolitik/papers/Farzanegan.pdf.

Dell' Anno, R., & Schneider, F. (2003) The shadow economy of Italy and other OECD countries: What do we know?; Journal of finance and public choice, 21(2-3): 97-120.

Schneider, F& D. H. Enste. The shadow economy-An international survey. 2^nd edition. Cambridge, UK: Cambridge university press, 2013.