تحلیلی بر کیفیت زندگی در مساکن مهر در شهرهای میان اندام(مورد مطالعه شهر فسا)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

مهدی ابراهیمی بوزانی ¹ ( استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران ایران )
عباسعلی آروین ² ( دانشیار جغرافیا دانشگاه پیام نور، تهران، ایران )
هانیه ایزدی ³ ( دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزیدانشگاه پیام نور، تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1400/07/22 تاریخ پذیرش : 1400/09/22 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: مسکن, مسکن مهر, کیفیت زندگی, شهر میان‌اندام, شهر فسا,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: مسکن از نیازهای اساسی بشر است و دولت ها در همه کشورهای جهان می کوشند تا این نیاز اساسی مردم را به نحو شایسته‌ای تامین کنند. در ایران نیز در این زمینه تلاش‌های مختلفی انجام شده است که از مهمترین این برنامه‌ها طرح جامع مسکن مهر بود. این طرح از نیمة دوم دهة 1380، با هدف‌هایی چون تأمین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن، اجرایی شد. اما کیفیت آن همواره مورد سوال و تردید بوده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت زندگی در مسکن مهر شهر فسا انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات به دو روش کتابخانه ای (برای تدوین مبانی نظری) و میدانی (برای بررسی کیفیت زندگی محله) گردآوری شد. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل ساکنان مجتمع مسکن مهر شهر فسا با قابلیت جمعیت پذیری 651 خانوار است. حجم نمونه از روش کوکران و معادل 258 نفر به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، تحلیل عاملی، آزمون مربع کای، و آزمون فریدمن انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنها9 شاخص از 58 شاخص، شامل جمع آوری زباله در زمان های منظم و به شکل مناسب؛ امنیت عبور و مرور؛ امنیت اجتماعی؛ میزان شلوغی و ازدحام در مجتمع؛ دسترسی به حمل و نقل عمومی؛ دسترسی به تسهیلات آب، برق، گاز؛ دسترسی به مراکز خرید با امکانات مناسب؛ هزینه های مرتبط با تعمیرات واحد مسکونی؛ هزینه های پرداخت شده برای خرید، اجاره، شارژ؛ و میزان کرایه رفت و برگشت دارای میانگین رضایتمندی بالاتر از متوسط بوده و میانگین رضایتمندی سایر شاخص ها کمتر از حد متوسط(عدد3) بوده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی شاخص ها حاکی از نارضایتی شدید ساکنان مجتمع های مسکن مهر شهرفسا از کیفیت زندگی در این مساکن است.

چکیده انگلیسی:

Introduction & Objectives: Housing is one of the main concerns of governments in countries all over the world. One of the policies of Iran in this field that implemented in the second half of the 1380s was the Mehr Comprehensive Housing Plan. The purpose of this project was to provide low-income groups with fast, inexpensive and high-quality housing. The present study aimed to investigate the quality of life in resedents of Mehr Housing in Fasa city Method: The purpose and nature of the present study is applied and descriptive-analytical respectively. Data gathered through both library (for formulating theoretical foundations) and field (for assessing neighborhood quality of life) methods. The population of the study was the resedents of  Mehr Housing neighborhood with a population of 583 households.  The sample size was estimated about 258 household heads by Cochran method. Data were analysed using Descriptive statistics, Factor analysis, Chi-square test, and Friedman test. Findings: The results show that there are only 9 indicators, out of 58 indicators, with average satisfaction above average (number 3). They include Proper and regular garbage collection; Traffic security; Social Security; Crowds and bustle in the residential complex; access to public transportation; access to water, electricity and gas; access to shoping center; Costs related to residential unit repairs; and Expenses paid for purchase, rent, charge Conclusion:The results of the study of indicators show the strong dissatisfaction of residents of Mehr housing complexes in Fasa with the quality of life in these housing.    

منابع و مأخذ:

آروین، محمود. فرجی، امین. و آژند، مرتضی. 2020. «تأثیر رضایتمندی سکونتی بر ماندگاری جمعیت در طرح‌های مسکن مهر شهر بهبهان»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 11(41), 83-98.‎

آزادخانی، پاکزاد. و[دیگران]. 2015. «بررسی کیفیت زندگی مسکن مهر کارکنان دولت شهرهای کرمانشاه، ایلام، خرم‌آباد»، جغرافیا و مطالعات محیطی. 4(14): 67-82.‎

-ابراهیمی بوزانی، مهدی. و فدائی جزی، فهیمه. 1399. تحلیلی بر کیفیت زندگی در محلات شهری )مطالعه موردی: مسکن مهر شاهین شهر(، فصلنامه برنامه ریزی توسعه کالبدی، 20 :153-135.

الماسی، مسعود. 2016. «بررسی عوامل مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان ساکن مجتمع‌های مسکونی مهرشهر ایلام)»، مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان. 14(1): 103-127.

ایمانی جاجرمی، حسین. مسعودیان، مهدی. 2019. «سکونتگاه‌های جدید و بازتولید نابرابری اجتماعی (تجربة زیستة ساکنان مسکن مهر صدرای شیراز)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. 8(1): 199-222.‎

پوراحمد، احمد. عاشوری، حسن. و حاتمی، احمد. 2020. ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مسکن مهر (نمونه موردی: مجتمع وحدت شهر شیراز). فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 10(39), 63-74.‎

پورسعادت، کوروش. 1390. بررسی و ارزیابی آثار طرح مسکن مهر در توسعه فضایی-کالبدی شهر گمیشان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. گروه جغرافیا.

پورمحمدی، اسدی. 2014. «ارزیابی پروژه های مسکن مهر شهر زنجان»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی.  14(33): 171-192.‎

حجازی، سید جعفر. 2015. «ارزیابی وضعیت طرح مسکن مهر از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی: مسکن مهر شهر ماهشهر)»، توسعه اجتماعی. 9(2): 239-256.

خلیلی، احمد. و[دیگران]. 1393. «ارزیابی سیاست های مسکن مهر در ایران و ارائه راهکارهایی جهت بهبود آن»، مطالعات شهری- دانشگاه کردستان. 13: 83-92.

دشتی، محمدعلی. ملک‌زاده بافقی، علیرضا. 2018. «شناسایی و اولویت‌بندی مشکلات پروژه‌های مسکن مهر در شهر یزد با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی»، کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی.7(1): 223-243.‎

-رضایی خبوشان، رضا؛ نعمتی مهر، مرجان. (1394). سنجش کیفیت محیط مسکونی در برنامه مسکن مهر بر اساس نشانگرهای کیفیت زندگی (مورد پژوهش: مسکن مهر شهر جدید پردیس)، دوفصلنامه صفه، دوره 25، شماره 69، صص 70-53.

رضایی، محمدرضا. کمالی زاده، یعقوب. 1391. «مقاله ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر(مطالعه موردی: سایت مسکن مهر فاطمیه یزد)»، .مطالعات شهری. 2(5): 13-26.

رفیعیان، مجتبی. عسگری علی و عسگری زاده، زهر. 1388. «ارزیابی رضایتمندی شهروندان از محیط های سکونتی شهری»، علوم محیطی. 7(1): 57-68.

سلطانی‎، علی. و [دیگران]. 1393. «تحلیلی بر ویژگی های اجتماعی– اقتصادی ساکنان مسکن مهر، مطالعه موردی شهرهای شیراز، فیروزآباد، آباده، نورآباد و استهبان»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای. 6(22): 67-84.

-صادقی شاهدانی، مهدی. و خوشخوی، مهدی 1396. «تحلیل مقایسه‌ای نقش مؤلفه‌های اقتصادی و فنی در بهبود کارایی مصرف انرژی‌بخش خانگی ایران»، فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، (27)؛ 123- 175.

قاسمی، علی. و قادرمرزی، حامد. (1395. سیاست­های تأمین مسکن، تجارت جهانی و ایران، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

کیانی سلمی، صدیقه. شاطریان، محسن. و قنبری،رعنا. 1396. «مدل یابی و تبیین رضایتمندی از ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن مهر (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرکاشان)»، مطالعات برنامه ریزی سکونتگاههای انسانی. 14(2): 441-456.

معمری، ابراهیم. میرکتولی، جعفر. و بزی، خدارحم.2019. «ارزیابی و پایش سیاست‌های تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری از منظر شاخص‌های پایداری مسکن (مطالعة موردی: مسکن مهر گرگان)». پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 7(4): 723-741.

ملکی، لادن. حبیبی، میترا. 1390. «ارزیابی کیفیت محیط های شهری( نمونه موردی: محله چیدز). نامه معماری و شهرسازی». 4(7): 113-127.

جعفر پور، وحید. 1396. ارزیابی استراتژی مسکن مهر، تهران: موجک.

نورائی، همایون. کهن، فردین 2019. «ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرضا)»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(35), 123-138.‎

وزارت راه و شهرسازی. 1391. دفتر برنامه­ریزی، تجهیز منابع و اقتصاد مسکن، گزارش پیشرفت طرح مسکن مهر.

 

 

 

Al-Homoud, M., & Is–haqat, H. 2019. Exploring The Appropriateness of the Royal Initiative for Housing for The Low-Income Group in Jordan. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering.Vol. 471, No. 7, p. 072001

 Bardhan, R., Debnath, R., Malik, J., & Sarkar, A. 2018. Low-income housing layouts under socio-architectural complexities: A parametric study for sustainable slum rehabilitation. Sustainable cities and society, 41, 126-138.

Costanza, R., Fisher, B., Ali, S., Beer, C., Bond, L., Boumans, R., ... & Gayer, D. E. 2007. Quality of life: An approach integrating opportunities, human needs, and subjective well-being. Ecological economics, 61 (2-3) , 267-276.

Das, D. 2008. Urban quality of life: A case study of Guwahati. Social Indicators Research, 88 (2) , 297-310. Diwan, R. (2000). Relational wealth and the quality of life. The Journal of Socio-Economics, 29 (4) , 305-340.

Gallent, N. & Robinson, S. 2011. Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England. Journal of Rural Studies, 27(3) , 297-307.

Ge, J. & Hokao, K. 2006. Research on residential lifestyles in Japanese cities from the viewpoints of residential preference, residential choice and residential satisfaction. Landscape and urban planning, 78 (3) , 165- 178.

Gou, Z., Xie, X., Lu, Y., & Khoshbakht, M. 2018. Quality of Life (QoL) survey in Hong Kong: Understanding the importance of housing environment and needs of residents from different housing sectors. International journal of environmental research and public health, 15(2), 219.

Huang, Z., & Du, X. 2015. Assessment and determinants of residential satisfaction with public housing in Hangzhou, China. Habitat International, 47, 218-230.

Lansing, J. B. & Marans, R. W. 1969. Evaluation of neighborhood quality. Journal of the American Institute of Planners, 35 (3) , 195-199.

Okunola, S., & Amole, D. 2018. Explanatory Models of Perception of Safety in a Public Housing Estate, Lagos, Nigeria. Journal of ASIAN Behavioural Studies, 3(6), 74-82.

Seo, C. Sohn, H. Choi, Y. S. & Kim, J. M. 2016. Spatial process for housing prices in Seoul using spatiotemporal local G statistics. Spatial Information Research, 24 (1) , 2.

Tanaphoom, W., & Bart, D. 2015. An overview of public housing characteristics and living satisfactions: old and new public housing project in Bangkok. Procedia Environmental Sciences, 28, 689-697.

Van Kamp, I. Leidelmeijer, K. Marsman, G. & De Hollander, A. 2003. Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and urban planning, 65 (1-2) , 5-18.

Whitehead, C. 2017. Social housing models: past and future. Critical Housing Analysis, 4(1), 11-20.

Westaway, M. S. 2006. A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal South African housing settlement, Doornkop, Soweto. Habitat International, 30 (1) , 175- 189.