نقش اصلاحات ارضی آمریکائی در ناکامی و عدم توسعه اقتصاد کشاورزی در ایران (عصر پهلوی دوم)

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

زهرا امیری ¹ , رضا شعبانی صمغ آبادی ² , محمد کلهر ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ، واحد یادگار امام (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیارگروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرری، ایران

تاریخ دریافت : 1399/11/01 تاریخ پذیرش : 1399/12/23 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: اصلاحات ارضی, ایران, کمونیسم, آمریکا, پهلوی دوم,

چکیده مقاله :

اصلاحات ارضی مهم‌ترین برنامه تحول اجتماعی بود ، که اوایل دهه 1340هـ.ش، در دستور کار محمدرضا شاه قرار گرفت. شاه و دولت امینی مسؤولیت اجرای طرح را در اختیار داشتند، با الهام از افکار والت ویتمن روستو، مورخ اقتصادی آمریکا و مشاور کندی، دنبال پیاده ‌سازی نسخه غربی توسعه در ایران بودند. این مقاله دنبال پاسخ این پرسش اساسی است ،که اصلاحات ارضی آمریکایی، چگونه باعث ناکامی و عدم توسعه اقتصاد کشاورزی در ایران شد؟ از آنجا که فرضیه ‌ای برای به آزمون گذاردن وجود ندارد، این پژوهش به‌ دنبال کشف و تعریف مفاهیم تازه به صورت اکتشافی است.اصلاحات ارضی با تحمیل ایالات متحده در ایران اجرا شد .برخلاف ادعای مقامات آمریکایی، هدف اصلی اجرای آن نه بالا بردن سطح رفاه مردم، بلکه تقویت سرمایه‌ داری وابسته به آمریکا در برابر کمونیست‌ها،همچنین فراهم کردن بازار و بستری برای فروش کالاهای مصرفی آمریکا در ایران بود. آمریکائی‌ها به دلایل گوناگون از جمله عدم آگاهی از بافت اجتماعی ایران، پیاده‌سازی سریع اصلاحات، اهمیت ندادن به رهبری اصلاحات ، استفاده از تئوری سرکوب، نتوانستند از اصلاحاتی که برای ایران مدنظر داشتند نتیجه بگیرند.اجرای ناقص برنامه اصلاحات ارضی، آمارگیری‌های کشاورزی غیرواقعی، تغییر نظام زمین‌داری سنتی بدون نهادینه کردن الگو یا جایگزین مناسب، برهم زدن بخشی از بافت اجتماعی ایران در پی انجام ناقص برنامه اصلاحات ارضی، نارضایتی اشراف زمین‌دار و ملاکان، ایجاد شکاف میان نهادهای دولت و حکومت از جمله یافته‌های اساسی تحقیق حاضر در زمینه نقش اصلاحات ارضی آمریکایی در عدم توسعه نظام سرمایه داری و ناکامی اقتصاد کشاورزی در ایران هستند.

چکیده انگلیسی:

Land reform was the most important program of social transformation, which was on the agenda of Mohammad Reza Shah in the early 1340s. The Shah and the Amini government were responsible for implementing the plan, inspired by the ideas of Walt Whitman Rostow, an American economic historian and Kennedy adviser, who sought to implement a Western version of development in Iran. This article seeks to answer the fundamental question, how did the American land reform cause the failure and underdevelopment of the agricultural economy in Iran? Since there are no hypotheses to test, this study seeks to explore and define new concepts in an exploratory manner. The land reform was carried out in the United States under Iran. Contrary to US officials' claims, the main purpose of its implementation was not to elevate it. The level of welfare of the people, but also the strengthening of US-affiliated capitalism against the communists, as well as providing a market and a platform for the sale of US consumer goods in Iran. The Americans, for various reasons, including lack of awareness of the social context of Iran, rapid implementation of reforms, disregard for the leadership of the reforms, use of repression theory, could not conclude the reforms they intended for Iran. Incomplete implementation of the land reform program, census Unrealistic agriculture, changing the traditional land system without institutionalizing a suitable model or alternative, disrupting part of Iran's social fabric following the incomplete implementation of the land reform program, dissatisfaction of landowners and landowners,