ارزیابی اثربخشی آموزش‌های منابع طبیعی و محیط زیست در مدارس منطقه یک شهر تهران با استفاده از مدل کرک پاتریک

محورهای موضوعی : محیط زیست

نسترن زهرا مرادصالح ¹ , سحر رضایان ²

1 - کارشناس ارشد آموزش محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
2 - دانشیار گروه محیط زیست، واحد شاهرود، دانشگاه آزاداسلامی، شاهرود، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/08/23 تاریخ پذیرش : 1400/10/21 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: مدل کرک پاتریک, آموزش, اثربخشی, منابع طبیعی,

چکیده مقاله :

پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی اثربخشی آموزش ‌های منابع طبیعی و محیط زیست در مدارس منطقه یک اداره آموزش و پرورش شهر تهران با استفاده از مدل کرک پاتریک به انجام رسیده است. بدین منظور سنجش میزان اطلاعات کتب درسی از بین دانش ‌آموزان پنج مدرسه (دخترانه و پسرانه) مقطع ابتدایی و متوسطه دوره اول این منطقه در سال تحصیلی 1398-1397 صورت پذیرفت. با این هدف ابتدا به مطالعه کتب درسی تمام مقاطع دبستان و دوره اول دبیرستان پرداخته شد و از بین آنها مطالب مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست استخراج و دسته ‌بندی گردید و با توجه به مطالب مندرج در هر پایه و کاستی آن بسته ‌های آموزشی مناسب بر اساس متون و مستندات تهیه شده از سوی مرکز تربیت محیط‌‌‌‌‌ ‌‎بان و آموزش‌ های محیط زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و در اختیار دانش‌ آموزان قرار گرفت. این موارد شامل پاورپوینت، فیلم، داستان و نمایش ‌های کوتاه مناسب با موضوع ‌های منابع طبیعی و محیط زیست هر گروه سنی و پایه تحصیلی بود. جلسات آموزشی به صورت یک، دو یا سه جلسه در مدارس داوطلب برگزار شد و در اولین جلسه اقدام به انجام پیش‌ آزمون و پس از پایان جلسات آموزشی نیز پس ‌آزمون از دانش‌ آموزان شد. نتایج بررسی ‌ها در نرم ‌افزار SPSS نسخه 22 تحلیل و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد برگزاری کلاس ‌های آموزش‌ های محیط زیست به شکل حضوری و رودررو دارای بیشترین اثربخشی بوده و نتایج نمرات پیش ‌آزمون و پس ‌آزمون و تحلیل آماری پرسشنامه‌ های سطح سوم و چهارم مدل کرک پاتریک نیز حاکی از وجود اثربخشی آموزش ‌های حضوری بوده است.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted to evaluate the effectiveness of natural resources and environmental education in schools in district one of the Tehran Education Department using the Kirkpatrick model. For this purpose, the amount of textbook information was assessed among the students of five schools (girls and boys) in the primary and secondary schools of this district in the academic year of 1397-1397. For this goal, first, textbooks for all grades of primary school and the first year of high school were studied, and among them, materials related to natural resources and environment were extracted and categorized, and according to the contents of each grade and its shortcomings, appropriate educational packages based on the texts and documents were prepared and available to students by the center for environmental training and environmental education of the environmental protection organization. These included: PowerPoints, films, stories, and short films suitable for the topics of natural resources and environment of each age group and educational level. The training sessions were held in one, two or three sessions in the volunteer schools, and in the first session, a pre-test was conducted and after the end of the training sessions, a post-test was conducted for the students. The results of this study showed that holding face-to-face and face-to-face environmental education classes was the most effective. In this study, the results showed that the most effective way is to hold environmental education classes in face-to-face status. The results were analyzed in SPSS software version 22. The results showed that holding face-to-face and face-to-face environmental education classes was the most effective procedure and the results of pre-test and post-test scores and statistical analysis of the third and fourth levels questionnaires of Kirkpatrick model also indicated the effectiveness of face-to-face training.