علل بی ثباتی سیاسی در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس از منظر جامعه شناختی
محورهای موضوعی : مدیریت رسانهمهدی روحانی 1 , مریم درستانی 2
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 - کارشناس ارشد تحقیق در ارتباطات واحد تهران مرکز
کلید واژه: ثبات سیاسی, امنیت, ساخت قدرت, موازنه قدرت,
چکیده مقاله :
آسیب پذیری های داخلی دیدات و فشار خارجی دو عامل مهمی است که در بروز بی ثباتی سیاسی و ایجاد نا امنی در دو سطح ملی و منطقه ایی نقش بسزایی دارد.در منطقه حساس خلیج فارس و خاورمیانه عوامل داخلی بالقوه این توانایی را دارند کهساختار های سرزمینی و نهاد های حاکم را تهدید به تضعیف و یا از بین بردن نمایند و عوامل خارجی که متاسفانه بنا به دعوت برخیکشورها به زعم برقراری موازنه قوا به منطقه دعوت شده اند. با بهم ریختن توازن نیرو های فرهنگی اجتماعی در این منطقه تمدنی وتاریخی یک نقش دو گانه در تحریک نیرو های داخلی کشورها به تحول طلبی بر دو محور مشارکت طلبی سیاسی و بازگشت به اصلو یا حتی مداخله مستقیم و مغرضانه در برخی از کشور های منطقه را ایفا کرده اند.متعاقب چنین وضعیتی در پی رشد تقاضا هایداخلی برای مشارکت در فرآیند دولت سازی نظیر آنچه در تحولات ماه های اخیر قابل مشاهده است، فشار فوق العاده ی بر آندسته ازدولت ها وارد می آید که سیاست تعامل با قدرت موازنه گرخارجی پایه های مشروعیت داخلی آنها را تضعیف نموده و معمولا نظامسیاسی این کشورها از عهده پاسخگویی به این خواسته های داخلی بر نمی آید. کانون اصلی بحث بررسی رابطه معنادار میان متغیر هایخارجی(حضور نیرو های نظامی بیگانه در منطقه و وجود رژیم صهیونیستی) و عوامل داخلی(پارامترهایی چون ساخت قدرت، بافتفرهنگی-اجتماعی،نهادها و مراکز قدرت دولتی و مردمی،میزان مشارکت سیاسی وضعیت سرمایه اجتماعی و...) و تاثیر آنها برثباتداخلی و امنیت ملی کشور های منطقه می باشد. در این مقاله سعی گردیده است با رویکردی جامعه شناختی مولفه های بی ثباتی سیاسی و نا امنی در کشور های عربی منطقه در دوسطح متمایز از یکدیگر و در عین حال متاثر بر هم مورد بررسی قرار گیرد.ابتدا به عوامل خارجی بی ثبات کنندگی که در حقیقت بابهره گرفتن از شرایط و وضعیت داخلی این کشورها رشد و تقویت شده است،پرداخته شده و سپس به مولفه های داخلی بی ثباتی کهبنوعی متاثر از عوامل خارجی است، اشاره گردیده است و در نهایت با هدف رهایی از الگوهایی نا کارآمد امنیتی که محور آنهادخالت عامل مداخله گر خارجی است و ایجاد ثبات سیاسی پایدار با اتکا به ساز و کار های بومی در کشور های منطقه راکارهاییمبتنی بر مولفه های جدیدتر قدرت و لزوم صورت بندی جدید قدرت سیاسی و منطقه ای با هدف تقابل با الگوی امنیتی موازنه قواارایه گردیده است.
“Internal vulnerability” and “ external threats and violence” are two main causes that play a critical role in political instabilityand development of regional and national insecurity. In the essential region of Middle East and Persian Gulf, series ofinternal factors potentially can threat to debilitate or destroy territorial patterns and governing institutions. And unfortunatelyexternal causes that were invited to the region by some countries tend to make a counterbalance of power, and also losing ofbalance in socio-cultural abilities in such an old and traditional zone, they play a dual role to instigate internal forces ofcountries to undergo a change based on two purposes of diplomatic association and back to the origin and even directintervention in some Middle East countries based on private motives.Following to this situation and development of internal demands for involving the process of making government like whatwe saw in recent changes, it bears extra pressure to some governments that the policy of negotiation with foreign balanceforces, weaken their internal legitimate bases and usually their political systems are disable to answer these internal demands.The main point of discussion is studying the meaningful relation between external variants (presence of foreign militaryforces in the region and Zionism régime) and internal factors( like making governments powerful, socio-cultural structure,organizations and state and national ability to associate with politics, condition of social wealth, …) and their effects oninternal instability and national security of local countries of Middle East.In this article we try to study the factors of diplomatic instability and insecurity of Arabic countries of the zone based on twodistinct levels at the same time their affects at a sociology point of view. First we proceed the external causes of instabilitythat actually make use of situation and internal condition of these countries and then refer to internal instability that underinfluence of external factors. Finally we aim to escape from harmful security patterns that turn around intervention ofexternal factors, and make a permanent political stability based on local structure in countries of the zone. And presentsolutions based on new factors of diplomatic and local powers with the purpose of encounter with pattern of power balance.
