جبران خسارت ناشی از نقض حریم خصوصی در رسانه‌ها و رویکرد حقوق ایران و کامن‌لا در قبال آن

محورهای موضوعی : ارتباطات

زینب اصلانی ¹ , علی جعفری ² , جعفر سلمان زاده ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

تاریخ دریافت : 1401/07/06 تاریخ پذیرش : 1401/09/20 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: حریم خصوصی, ایران, خسارت, ضرر, انگلیس, مسئولیت,

چکیده مقاله :

رسانه‌ها در راستای حفظ حریم خصوصی اشخاص مسئولیت دارند و در صورت نقض آن و ورود خسارت به اشخاص، باید جبران خسارت نمایند. خسارات ناشی از حریم خصوصی غالباً جنبه معنوی دارند و غالباً به صورت غیر مادی بوده و امکان اعاده کامل وضع سابق وجود ندارد. هدف تحقیق حاضر بررسی جبران خسارت ناشی از نقض حریم خصوصی در رسانه‌ها در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان است که با استفاده از روش اسنادی - کتابخانه‌ای انجام گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان داد که در قوانین ایران حمایت از حریم خصوصی تحت حمایت از اشخاص در برابر هتک حرمت، حیثیت و مال به کار رفته است اما هنوز چالش‌های زیادی در صیانت از حریم خصوصی و داده‌های شخصی وجود دارد. در نظام حقوقی انگلستان نیز حریم خصوصی به نحو مشخص از اعتباری واحد برخوردار نیست. سوابق موجود در نظام حقوقی این کشور نشان‌دهنده آن است که دادگاه در بعضی موارد جبران خساراتی را برای نقض حریم خصوصی در نظر گرفته است، اما در این کشور تضمین صریح برای حق حریم خصوصی وجود ندارد. رویکرد کلی حقوق انگلیس مبتنی بر غلبه حمایت از حریم خصوصی در قالب شبه جرم و الزام به جبران خسارت و ارجاع به دیگر خطاهای مدنی است. حال آنکه رویکرد حمایتی انگلستان در مقایسه با ایران در برخی از جلوه‌ها خصوصاً حریم ارتباطات، اطلاعات و داده‌ها به مراتب نسبت به ایران مطلوب‌تر است

چکیده انگلیسی:

The media are responsible for protecting the privacy of individuals, and in case of violation and damage to individuals, they must compensate for the damage. Damages caused by privacy are often spiritual and non-material, and it is not possible to completely restore the previous situation. The aim of the current research is to compensate the media from several private systems in the laws of Iran and England, which was done using the document-library method. The research findings showed that In Iran's laws, protection of privacy is used to protect individuals against defamation, dignity and property, but there are still many challenges in protecting privacy and personal data. In the English legal system, privacy does not have a single validity. The records in the legal system of this country show that in some cases the court has considered compensation for the violation of privacy. But in this country there is no explicit guarantee for the right to privacy. The general approach of English law is based on the predominance of privacy protection in the form of quasi-crime and the obligation to compensate for damages and refer to other civil wrongs. However, compared to Iran, England's supportive approach is far more favorable than Iran in some aspects, especially the privacy of communications, information and data

منابع و مأخذ:

امامی، سیدحسن. (1356). حقوقی مدنی، ج (2)، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات اسلامیه.

انصاری، باقر و همکاران. (۱۳۸۱). مسئولیت مدنی رسانه‌های همگانی، چاپ اول، تهران: معاونت پژوهش تدوین و تنقیح قوانین و مقررات

انصاری، باقر. (۱۳۹۱). حقوق حریم خصوصی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی سمت.

پروین، فرهاد. (1380). خسارات معنوی در حقوق ایران، چ دوم، تهران: ققنوس.

جلالی فراهانی، امیرحسین. (۱۳۸۴). پیشگیری از جرایم رایانه‌ای، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه امام صادق.

دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت نامه، چاپ اول، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.

رئیسی دزکی، لیلا. و قاسم‌زاده سیاسی، فلور. (۱۳۹۹). چالش‌های نظام حقوقی ایران در نقد داده‌های شخصی و حریم خصوصی در فضای سایبر، مجله حقوقی، سال ۸۴، شماره ۱۱۰، صص ۱۴۶- ۱۲۳.

شهریاری، حمید. (1385). حریم خصوصی و جامعه اطلاعاتی، فصلنامه پژوهش‌های دانشگاه قم، سال هشتم، شماره (3و4)، صص. 1-15.

صابرنژاد، علی. و حسین‌پور، پری. (۱۳۹۶). "تحلیل حقوقی گونه‌شناسی نقض حریم خصوصی در فضای سایبر، نشریه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، صص. 1-18.

صحرانورد، ابوذر. (۱۳۹۰). مسئولیت مدنی رسانه‌ها در حقوق موضوعه ایران، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.

عبدی‌پور، ابراهیم. (۱۳۹۴). رویکرد نظام‌های حقوقی نسبت به نقض حریم خصوصی اطلاعاتی در شبکه‌های اجتماعی مجازی، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال دوم، شماره سوم، صص. 109-134.

فتحی، یونس. و شاهمرادی، خیراله. (۱۳۹۶). گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۹۹.

قماشی، سعید. و شفیعی، صادق. (1394). مسئولیت مدنی نقض حریم خصوصی، ماهنامه دادرسی، سال نوزدهم، شماره 109، صص. 14-24.

کاتوزیان، ناصر. (1388). ضمان قهری، مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

معین‌آبادی، رضا. (۱۳۸۳). رسانه‌ها و حریم خصوصی افراد، شیوه‌های حمایت از حریم خصوصی در حقوق ایران و کشورهای آلمان، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، انگلیس و آمریکا، نشریه پژوهش‌های ارتباطی، شماره‌های ۳۹ و ۴۰، صص. ۲۶۵-294.

مقامی، امیر. و عطاران، نادیا. (۱۳۹۸). موازنه افشای حریم خصوصی خانوادگی چهره‌های مشهور در رسانه ها و آزادی بیان در رویه نهادهای قضایی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، شماره ۲.

ملکی، محمدیاسر. (۱۳۸۷). بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی مطبوعات در ایران، انگلیس و فرانسه، پایان‌نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.

نجفی تیرتاشی، مریم. (۱۳۹۳). شیوه جبران خسارت در حقوق ایران و بیع بین‌المللی کالا (۱۹۸۰ وین)، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.

وطن‌دوست، نگین (1389). مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

Choi, Jay Pil & Others. (2019). Privacy and personal data collection with information externalities, journal of public economics, Vol. 173.

De George, Richard T. (2018). Privacy pop Nick space and personal information, the philosophical foundations of law and justice, Vol 8.

Grech, Victor, Hugo Agius-Muscut. (2018). WASP (Write a scientific paper): data protection a guide for health researchers, Vol. 124.

Ronald. B. Standler. (1997). Privacy law in USA, Available at: http://www. Rbs2. com/privacy. Html.

Treitel, Guenter. (1988). Remedies for Breach of Contract, Oxford University Press.

Vatis, Michael A. (2010). All of Europe Convention on cybercrime, proceeding of a bookshop on deterring cyber attacks: informing strategies and developing options for US policy.

Warren & Brandies. (1890). the right to privacy, Harward law review, available at: http://faculty. Purduence. Edu/ bbk/ privacy. Html