بررسی و ارزیابی ترکیبات گردوغبار محدوده تالاب کافتر با استفاده از روش نمونه برداری سیستماتیک

محورهای موضوعی : مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست

ملیحه سادات افضلی زاده ¹ , مژگان احمدی ندوشن ² , احمد جلالیان ³ , عاطفه چمنی ⁴

1 - گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات پسماند و پساب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
4 - گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات پسماند و پساب، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/12/15 تاریخ پذیرش : 1404/05/30 تاریخ انتشار : 1404/06/16

کلید واژه: گرد و غبار, اکوسیستم, آلاینده های آلی کلره, کافتر, تله رسوب گیر.,

چکیده مقاله :

خشک شدن تالاب کافتر به همراه با فعالیت‌های کشاورزی آلاینده در مناطق بالادست، به ایجاد نقاط بحرانی گردوغبار و آلودگی در این نواحی منجر شده است. این نقاط بحرانی آلودگی می‌توانند پیامدهای شدیدی از جمله تخریب خاک، آلودگی آب و اثرات زیان‌بار بر سلامت جوامع محلی و اکوسیستم‌ها داشته باشند. از این رو، در این مطالعه، محدوده تالاب به 24 بلوک تقسیم شد و گردوغبار با استفاده از تله رسوب گیر، جمع­آوری شود. نرخ فرونشست گردوغبار بر اساس واحد جرم بر واحد سطح در واحد زمان تعیین گردیده است. وزن گردوغبار در بهار 0/3 گرم و در پاییز 8/3 گرم بوده و نرخ فرونشست به ترتیب 00/1 و 27/1 گرم بر مترمربع در ماه بدست آمد. در بین فلزات سنگین، کادمیوم به مراتب غلظت بیشتری را در نمونه­های و گردوغبار(66/0 میلی­گرم بر کیلوگرم) از خود نشان داد . برای آلاینده­های آلی کلره، غلظت γ-HCH  در رسوبات فصل بهار 912/3 نانوگرم بر گرم بدست آمد، در حالی که در پاییز این مقدار به 728/2 کاهش یافته است. در نمونه­های گردوغبار نیز غلظت‌های مشابهی به ترتیب برابر با 362/5 و 945/3 نانوگرم بر گرم ثبت شد. غلظت آلاینده آلدرین در گردوغبار بهار 173/2 نانوگرم بر گرم بدست آمد، که در پاییز به 642/1 کاهش یافت. این مطالعه اهمیت مدیریت پایدار منابع طبیعی و کشاورزی را برای کاهش اثرات آلودگی در این مناطق برجسته می‌کند. اقداماتی مانند تثبیت خاک، کنترل رواناب‌های آلوده و کاهش استفاده از مواد شیمیایی در کشاورزی می‌توانند به کاهش بار آلودگی کمک کنند. علاوه بر این، طراحی و اجرای سیاست‌های حفاظتی و احیای تالاب‌های خشک‌شده می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط زیست‌محیطی منطقه ایفا کند.

چکیده انگلیسی:

The drying of the Kaftar Wetland, along with polluting agricultural activities in the upstream areas, has led to the creation of critical dust and pollution hotspots in these areas. These pollution hotspots can have severe consequences, including soil degradation, water pollution, and detrimental effects on the health of local communities and ecosystems. Therefore, in this study, the wetland area was divided into 24 blocks and dust was collected using sediment traps. The dust settling rate was determined based on mass per unit area per unit time. The weight of dust in spring was 3.00 grams and in autumn 3.8 grams, and the settling rate was 1.00 and 1.27 grams per square meter per month, respectively. Among heavy metals, cadmium showed a much higher concentration in dust samples (0.66 mg/kg). For chlorinated organic pollutants, the concentration of γ-HCH in spring sediments was 3.912 ng/g, while in autumn this value decreased to 2.728. Similar concentrations were recorded in dust samples, 5.362 and 3.945 ng/g, respectively.The concentration of aldrin pollutant in spring dust was 2.173 ng/g, which decreased to 1.462 ng/g in autumn. This study highlights the importance of sustainable management of natural resources and agriculture to reduce the impacts of pollution in these areas. Measures such as soil stabilization, controlling contaminated runoff, and reducing the use of chemicals in agriculture can help reduce the pollution load. In addition, designing and implementing policies to protect and restore dried wetlands can play an important role in improving the environmental conditions of the region.

منابع و مأخذ:

1-تقوایی م، کیومرثی ح. 1395. کاربرد فرآیند سلسله مراتبی و GIS در مکان‌یابی بهینه شهرک‌های گردشگری ساحلی (مطالعه موردی: ساحل دریاچه کافتر). کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی. 3(2):194-241.
2-جعفری ف، حسن‌زاده ن. 1398. ارزیابی کیفیت بوم‌شناسی تالاب انزلی از نظر فلزات سنگین آب با استفاده از شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI). سلامت و محیط زیست. 12(2):173-184.
3-محمودی مه پاش ن، سوری ب. 1399. منشا ء یابی گرد و غبار با استفاده از نسبت یون ها و مرفولوژی ذرات در نیمه غربی ایران. محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، دوره 73،شماره 2، صفحات 355تا 367.
4-Bullard JE, Baddock M, McTainsh G, Leys J. 2018. Global dust trends: An update on dust emission, transport, and deposition. Earth-Science Reviews. 178:447–460.
5-Booij P, Holoubek I, Klánová J, Kohoutek J, Dvorská A, Magulová K, et al. 2016. Current implications of past DDT indoor spraying in Oman. Science of the Total Environment. 550:231-40.
6-Cheng Y, Zhan H, Yang W, Jiang Q, Wang Y, Guo F. 2021. An ecohydrological perspective of reconstructed vegetation in the semi-arid region in drought seasons. Agricultural Water Management. 243:106488.
7-Gaspar FW, Chevrier J, Bornman R, Crause M, Obida M, Barr DB, et al. 2015. Undisturbed dust as a metric of long-term indoor insecticide exposure: Residential DDT contamination from indoor residual spraying and its association with serum levels in the VHEMBE cohort. Environment international. 85:163-7.
8-Jabeen M, Ahmed SR, Ahmed M. 2022. Enhancing water use efficiency and grain yield of wheat by optimizing irrigation supply in arid and semi-arid regions of Pakistan. Saudi Journal of Biological Sciences. 29:878-85.
9-Jin M, Wu J, Zhang H, Zhao Z, Alam M, Guo R. 2023. Study on the Aral Sea crisis from the risk assessment of polycyclic aromatic hydrocarbons and organochlorine pesticides in surface water of Amu Darya river basin in Uzbekistan. Frontiers in Earth Science. 11:1295485.
10-Luo H, Guan Q, Shao W, Du Q, Xiao X, Ni F, et al. 2022. Quantifying the contribution of dust sources in the arid area of northwest China using multivariate statistical techniques and Bayesian mixing models. Journal of Cleaner Production. 379:134672.
11-Ma J, Pan L-b, Yang X-y, Liu X-l, Tao S-y, Zhao L, et al. 2016. DDT, DDD, and DDE in soil of Xiangfen County, China: residues, sources, spatial distribution, and health risks. Chemosphere. 163:578-83.
12-Moghanlo S, Alavinejad M, Oskoei V, Najafi Saleh H, Mohammadi A, Mohammadi H,
Derakhshan Nejad Z. 2021. Using artificial neural networks to model the impacts of climate change on dust phenomenon in the Zanjan region, north-west Iran. Urban Climate ,1-13.
13-Shen M, Liu G, Zhou L, Yin H, Arif M. 2023. Comparison of pollution status and source apportionment for PCBs and OCPs of indoor dust from an industrial city. Environmental Geochemistry and Health. 45:2473-94.
14-Saha A, Gupt CB, Sekharan S. 2021. Recycling natural fibre to superabsorbent hydrogel composite for conservation of irrigation water in semi-arid regions. Waste and Biomass Valorization. 12:6433-48.
15-Van Dyk J, Bouwman H, Barnhoorn I, Bornman M. 2010. DDT contamination from indoor residual spraying for malaria control. Science of the total environment. 408:2745-52.
16-Yavuz D, Seymen M, Yavuz N, Çoklar H, Ercan M. 2021. Effects of water stress applied at various phenological stages on yield, quality, and water use efficiency of melon. Agricultural Water Management. 246:106673.