نقش و جایگاه معلم در کاهش اضطراب و ایجاد انگیزه یادگیری در دانشآموزان
محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعيفاطمه عسکری 1 , مهرانا عسکری 2 , امیررضا عسگری 3
1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - دانش آموخته رشته حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
کلید واژه: اضطراب, انگیزه یادگیری, دانشآموزان, معلم,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش و جایگاه معلم در کاهش اضطراب و ایجاد انگیزه یادگیری در دانش آموزان است. در این پژوهش ضمن بررسی نقش معلم در کاهش اضطراب دانش آموزان، اهمیت جایگاه معلم در ایجاد انگیزه یادگیری در دانش آموزان نیز بررسی شده است. حوزه پژوهش کلیه متون روایی مرتبط با نقش و جایگاه معلم در کاهش اضطراب و ایجاد انگیزه یادگیری و پژوهش های انجام شده در این زمینه است و به لحاظ نوع داده های مورد استفاده تحقیق مروری می باشد. جمع آوری داده ها در این پژوهش کتابخانه ای و با استفاده از منابع الکترونیکی و تحقیقات انجام شده بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش بر اساس رویکرد توصیفی-تحلیلی است. یافته های پژوهش نشان داد، با توجه به اینکه دانش آموزان زمان قابل توجهی از روز را در مدرسه و با معلم خود سپری میکنند، لازم است که معلم از ویژگی های شناختی و عاطفی دانش آموزان خود آگاهی کافی داشته و مفاهیم مرتبط با یادگیری و ایجاد انگیزه را در مورد دانش آموزان در نظر گرفته و به کار برد. نقش معلم چیزی فراتر از صرفاً انتقال دانش است. معلم، معمارِ فضایی است که در آن ذهنهای جوان فرصت رشد و شکوفایی پیدا میکنند. وقتی صحبت از کاهش اضطراب و افزایش انگیزه یادگیری دانشآموزان میشود، معلم در خط مقدم این نبرد شیرین قرار دارد. با ایجاد یک محیط امن و سرشار از پذیرش، معلم به دانشآموزان این پیام را میدهد که اشتباه، پلی به سوی یادگیری است نه دلیلی برای ترس. بنابراین نقش و جایگاه معلم در کاهش اضطراب و ایجاد انگیزه یادگیری در دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
The purpose of the current research is to investigate the role and position of the teacher in reducing anxiety and motivating students to learn. In this research, while examining the teacher's role in reducing students' anxiety, the importance of the teacher's position in motivating students to learn has also been examined. The field of research is all the narrative texts related to the role and position of the teacher in reducing anxiety and motivating learning and the researches conducted in this field, and in terms of the type of data used, it is a review research. The collection of data in this research has been carried out in a library using electronic resources and research. Data analysis in this research is based on descriptive-analytical approach. The findings of the research showed that, considering that students spend a significant amount of time in school and with their teacher, it is necessary for the teacher to have sufficient knowledge of the cognitive and emotional characteristics of his students and the concepts related to learning and creating consider and apply motivation to students. The role of a teacher is more than just the transfer of knowledge. A teacher is the architect of a space where young minds have the opportunity to grow and flourish. When it comes to reducing anxiety and increasing students' motivation to learn, teachers are on the front lines of this sweet battle. By creating a safe and accepting environment, teachers send students the message that mistakes are a bridge to learning, not a reason to be afraid. Therefore, the role and position of the teacher in reducing anxiety and motivating students to learn is of particular importance.
آقاجانی، سیف اله، عینی، ساناز، نیازی، ژیلا (1402). بررسی ارتباط عوامل تنش زای آموزشی و شایستگی آموزشی با اضطراب مدرسه با میانجی گری دشواری در تنظیم هیجان در دانش آموزان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 19 (67)، 164-190
الماسی، مجید، نوروزی همایون، محمدرضا، فغانی، سپیده، امینی، داریوش (1402). نقش اضطراب سلامت، انگیزش درونی و احساس تعلق به مدرسه در پیش بینی سازگاری تحصیلی و اجتماعی در نوجوانان پسر شهر زنجان. فصلنامه روانشناسی سلامت و رفتار اجتماعی، 3 (1)، 1-16
توکلی زاده نوقابی، زهرا (1402). نقش روش های تدریس در پرورش خلاقیت دانش آموزان ابتدایی. ششمین همایش ملی تحقیقات میان رشته ای در مدیریت و علوم انسانی. تهران.
جاودانی، محمد، صالحی نودز، ساجده، بذرافکن، مجید (1402). تحلیل پدیدارشناختی تجارب زیسته معلمان دوره ابتدایی از تلفیق بازی در فرایند یاددهی یادگیری. فصلنامه نوآوری های آموزشی، 22 (86)، 43-80
جاویدنیا، امیرحسین (1404). بررسی اثربخشی نقاشیدرمانی بر کاهش اضطراب دانشآموزان دبستانی. فصلنامه تجارب معلمی، 3 (3)، 52-63
حبیب زاده، عباس، زند، محمداسماعیل، ستایشی اظهری، محمد (1402). مقایسه اضطراب امتحان در نیمرخ های مختلف انگیزشی: تحلیل مبتنی بر شخص. فصلنامه پژوهش در روش های آموزش، 1 (4)، 5-26
حلوایی، مرجان (1402). بررسی مولفه های کاهش استرس به منظور بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان در دوره ابتدایی. فصلنامه سلامت روان در مدرسه، 1 (3)، 38-44
حقیقت گویان، کلثوم، خادمجو، سجاد، آبرومندی پی، صدیقه، آبچر، خدابخش (1402). تاثیر ارتباط مثبت بین معلم و دانش آموزان بر انگیزه یادگیری دانش آموزان. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 5 (54)، 467-479
سرایدار، سارا، ابراهیم پور کومله، سمیرا، صفر نواده، مریم (1400). تأثیر استفاده از پادکست بر پیشرفت تحصیلی، انگیزه یادگیری و یادگیری خلاقانه دانش آموزان در درس مطالعات اجتماعی پایه پنجم ابتدایی. فصلنامه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 11 (4)، 67-88
سلمانی، امیرحسین، سمسار لنگرودی، سید محمد جواد، شجاعیان، محمد (1402). نقش معلم در ایجاد اضطراب دانش آموز چگونه است. دومین کنفرانس بین المللی مطالعات مدیریت، فرهنگ و هنر. تهران.
سلیمانیان، محمدحسن (1401). نقش های متعدد معلمان. دوازدهمین کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران.
سیدین، سیده فروغ، هویدا، هلن، وحیدی، خلود، غفاری، عادله (1402). نقش معلم و مدرسه در کاهش اضطراب دانش آموز. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 6 (66)، 273-288
شفیعی، حسن، روحی حدید، زینب (1402). مدل علی سرزندگی تحصیلی بر اساس راهبردهای خودتنظیمی تحصیلی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان با نقش واسطه ای اضطراب کرونا. نشریه آموزش و ارزشیابی، 16 (62)، 103-130
صباغ حسن زاده، طلعت سادات، شادمند، سید کاظم (1402). پیش بینی انگیزش تحصیلی دانش آموزان بر اساس نوع بازخورد معلم با در نظر گرفتن نقش میانجی ذهنیت دانش آموزان. نشریه آموزش و ارزشیابی، 16 (63)، 103-125
قاسمی سیانی، مجتبی، منصوری، حسین، سلطان حسینی، محمد (1402). ارتباط بین رفتار معلمان ورزش و رفتار دانش آموزان دبیرستانی: نقش تأثیرگذاری انگیزه یادگیری و کم رویی. دوفصلنامه دانش مدیریت ورزش، 1 (2)، 37-48
کاشانی، فهیمه، صدوقی، مجید، کیانی، مسعود (1400). رابطه حمایت معلم ادراک شده و عملکرد تحصیلی درس ریاضی: نقش میانجی گر انگیزه درونی، اضطراب و خودکارآمدی ریاضی. فصلنامه اندیشه های نوین تربیتی، 17 (3)، 147-169
کیخا، فاطمه (1402). بررسی ترس و اضطراب امتحان در دانش آموزان. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 5 (54)، 749-767
محمودی، مهدی، قریشی، سید علی (1401). تأثیر استفاده از تخته هوشمند بر میزان انگیزه و پایداری یادگیری درس ریاضی دانش آموزان ابتدایی. فصلنامه فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت، 2 (6)، 25-35
ملک زاده، اکرم (1403). اثربخشی قصه گویی بر مدرسه هراسی و اضطراب جدایی. مجله علوم روانشناختی، 23 (136)، 821-835
نوبخت، محسن، سلیمی، مهدی، حسینی، میلاد (1404). تأثیر آگاهی معلمان از رویکردهای ارزشیابی کیفی-توصیفی بر انگیزهی تحصیلی و اضطراب یادگیری با نقش میانجی گری پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پایه ششم. فصلنامه علمی پژوهشی رهبری آموزشی کاربردی، 6 (2)، 83-101
همتی، فاطمه، حیدری، شعبان (1404). اثربخشی واقعیت درمانی بر اضطراب تحصیلی در دانشآموزان دختر تیزهوش متوسطه دوم. نشریه رویکردهای نوین در مدیریت آموزش و علوم سلامت، 1 (1)، 1- 12
Aldrup, K., Carstensen, B., Klusmann, U. (2024). The role of teachers’ emotion regulation in teaching effectiveness: A systematic review integrating four lines of research, Educational Psychologist, 59 (2), 89-110
Chen, P., Mazalan, N. Sh., Koh, D., & Gu, Y. (2025). Effect of exercise intervention on anxiety among college students: a meta-analysis, Frontiers in Psychology, 16, doi: 10.3389/fpsyg.2025.1536295
Lin, L. W., Wei, Sh. Y., Lu, K. L., Wang, Sh., & Yan. T. G. (2025). The influence of interactive learning, learning motivation, immersion learning and cognitive learning on learning performance. Humanities And Social Scinses Communications, 12, doi.org/10.1057/s41599-025-05303-y
Tomar, S., Arundhathi, A., Gupta, S., Sharma, M. (2024). Digital assessment: impact on student motivation, peer learning, group dynamics. Journal of Education and Learning, 18 (1), 9-17
Zou, H., Yao, J., Zhang, Y., Huang, X. (2024). The influence of teachers' intrinsic motivation on students' intrinsic motivation: The mediating role of teachers' motivating style and teacher-student relationships. Psychology in the Schools, 61 (1), 272-286
