جایگزینی پایه واژگان فارسی با افاعیل عروضی و واژهگزینی بر مبنای دلالتهای موسیقایی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
مصطفی نصیری
1
,
ماه نظری
2
,
احمد ذاکری
3
,
ایرج مهرکی
4
1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی ،کرج، ایران.
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
4 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی ،کرج، ایران.
کلید واژه: عروض فارسی, دلالت موسیقایی, واژه گزینی آوایی, معناشناسی صوتی, ادراک شعر.,
چکیده مقاله :
زبان فارسی یکی از زبانهای شاعرانه با تاریخی طولانی و دارای ساختارهای شعری خاصی است که از جمله آنها میتوان به عروض اشاره کرد. این ویژگی اساسی، از دوران قدیم تا به امروز به عنوان یکی از عناصر بنیادین در شعر فارسی شناخته شده است؛ اما در عین حال، محدودیتها و مشکلاتی نیز برای شاعران به وجود آورده است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش نوآورانه در واژه گزینی برای عروض فارسی بر پایه دلالتهای موسیقایی است. عروض فارسی به عنوان دانش تحلیل وزن شعر، همواره بر پایه مفاهیم کمّی (تقسیم هجاها به کوتاه و بلند) استوار بوده است. این پژوهش با تکیه بر رویکردی بینارشتهای (زبانشناسی، موسیقیشناسی و روانشناسی ادراکی) الگویی نوین برای جایگزینی پایه واژگان فارسی با افاعیل عروضی و واژه گزینی برمبنای دلالتهای موسیقیایی در شعر فارسی ارائه میدهد که در آن هماهنگی بین وزن عروضی و ویژگیهای صوتی- معنایی واژگان به عنوان معیاری اساسی در نظر گرفته میشود. در این پژوهش میزانبندی و واژه گزینی در عروض فارسی میتواند از چارچوب صرفاً کمّی فراتر رود و با در نظر گرفتن دلالتهای موسیقایی، به سطحی کیفی و هنری ارتقا یابد. نگارنده بر این باور است که اصطلاحات سنتی مانند «متقارب» یا «بحر» «هزج» با وجود کاربرد گسترده، فاقد دلالت موسیقایی محسوساند و درک زیباشناختی وزن را برای مخاطب فارسیزبان دشوار میسازند. در این مقاله پایهواژگان فارسی جایگزین افاعیل عربی و واژگانی با دلالتهای موسیقیایی جایگزین نامهای قدیم با دلالتهای معنایی میشود. روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» و به شيوۀ گردآوری و استخراج اطلاعات به صورت كتابخانهاي بوده است.
Persian , as a poetic language with a long historical history , has special poetic structures , among which prosody can be mentioned. This basic feature has been known as the basic elements in Persian poetry since ancient times ; but at the same time , it has also created limitations and problems for poets . The main goal of this research is to investigate an innovative method in word selection for Persian prosody based on musical connotations . Persian prosody , as the science of analyzing the meter of poetry , has always been based on quantitative concepts ( division of syllables into short and long ) . This research relying on an interdisciplinary approach ( linguistics , musicology ) Nasi and Perceptual Psychology ( A New Model for the Word ) It presents an alternative in Persian poetry in which the harmony between the prosodic meter and the phonological - semantic features of words is considered as a fundamental criterion . This research shows that the word Selection in Persian prosody can go beyond the purely quantitative framework and , by taking into account musical implications , can be elevated to a qualitative and artistic level . The research findings show that Persian -speaking poets , by using these linguistic features , while adhering to the basic and moderate principles of Persian prosody , have also brought valuable creations and innovations in the field of poetic language
تدّین عطاءالله. (1386). مولانا ارغنون شمس، تهران، انتشارات تهران.
تهماسبی، ارشد. (1395). وزن خزانی واژگانی چهارم، تهران، انتشارات ماهور.
خالقی، روح الله. (1370). نظری به موسیقی، تهران، انتشارات چاپخانه رخ.
ناتل خرئلری، پرویز. (1367). وزن شعر فارسی، تهران، انتشارات توس.
دشتی، علی. (1362). سیری در دیوان شمس، تهران، انتشارات امیرکبیر.
شمیسا، سیروس. (1386). فرهنگ عروضی، تهران، انتشارات علم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1388). موسیقی شعر، تهران، انتشارات آگاه.
کریمی، محمود. (1364). ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران، تهران، انتشارات سروش.
کاکاوند، محمدرضا. (1393). ریتم در موسیقی ایران، تهران، انتشارات چکاد هنر.
منابع انگلیسی
Saussure, Ferdinand de.(1983). Course in General ،Linguistics. New York:
McGraw Hill.
Lakoff, George & ،Johnson, Mark. Metaphors We Live By.Chicago: niversity of Chicago Press.
مقالات
جعفری، مرتضی. (1397). مقایسه موسیقی شعر در گشتاسبنامه دقیقی و فردوسی، بررسی و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دورۀ 10، شمارۀ 38، ص 135-154.
Refrences
Books
Tadiyon Attaollah (2007). Molana Arghonoon Shams, Tehran, Tehran Publications. [In Persian]
Tahmasebi, Arshad, Tehran, Mahoor Publications. (2011). Weight Reading of Vocabulary. [In Persian]
Khaleghi, Rohollah (1991). A Look at Music, Tehran, Rokh Printing House Publications. [In Persian]
Natel Khanlari, Parviz (1988). Rhitm of Persian Poetry, Tehran, Tus Publications. [In Persian]
Dashti, Ali. (1983). A Journey through the Divan of Shams, Tehran, Amir Kabir Publications. [In Persian]
Shamisa, Siroos. (2007). Aruzi Dictionary, Tehran, Elm Publications. [In Persian]
Shafiei Kadkani, Mohammadreza. (2009). Music of Poetry, Tehran, Agah Publications. [In Persian]
Karimi, Mahmoud. (1985). Vocal Repertoire of Traditional Iranian Music, Tehran, Sorush Publications. [In Persian]
Kakavand, Mohammadreza. Iran's Rhythm, Tehran, Chekad Honar Publications. (2014). In Music. [In Persian]
